Od 1 stycznia 2023 r. obowiązują nowe zasady stosowania kwoty wolnej od podatku przy poborze zaliczek przez płatników, jak również składania oświadczeń i wniosków przez podatników, w tym o zwolnienie płatnika z obowiązku poboru zaliczek.

Stosowanie kwoty wolnej w trakcie roku

Co się zmienia dla podatnika

Od 2023 r. możesz z większą swobodą dysponować kwotą wolną od podatku w trakcie roku.

Przy czym nowością jest możliwość:

• upoważnienia „rodzajowo” wszystkich płatników do stosowania kwoty wolnej od podatku, w tym np. zleceniodawców, oraz
• podziału 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (300 zł) w danym miesiącu aż na trzech płatników.

Podatnik może zdecydować o sposobie, w jakim możesz złożyć oświadczenie o stosowaniu kwoty zmniejszającej podatek. Oświadczenie może być złożone na piśmie albo w inny sposób przyjęty u danego płatnika (np. poprzez elektroniczny system kadrowo-płacowy). Jeśli jednak złożysz płatnikowi oświadczenie PIT-2, PIT-2A lub PIT-3, to płatnik nie może go nie przyjąć.

W oświadczeniu, w którym chcesz poinformować płatnika, jak ma stosować kwotę zmniejszającą podatek, możesz uprawnić płatnika do pomniejszenia zaliczki o:

• 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, albo
• 1/24 kwoty zmniejszającej podatek, albo
• 1/36 kwoty zmniejszającej podatek.

Jeśli upoważnisz 2 płatników, to każdy z nich będzie mógł pomniejszać zaliczkę o 1/24 kwoty zmniejszającej podatek (150 zł), a przy 3 płatnikach – o 1/36 kwoty zmniejszającej podatek każdy (100 zł). Jednak miesięczna suma pomniejszenia nie może przekroczyć 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (300 zł).

Jeżeli w danym miesiącu uzyskujesz przychody od więcej niż jednego płatnika, to możesz złożyć oświadczenie o stosowanie pomniejszenia, wówczas gdy:

• wszyscy płatnicy łącznie w tym miesiącu pomniejszą zaliczki o kwotę nie wyższą niż 1/12 kwoty zmniejszającej podatek oraz
• w tym roku nie skorzystałeś już za pośrednictwem płatnika z kwoty wolnej od podatku w pełnej wysokości, np. jeśli wcześniej złożyłeś wniosek o niepobieranie zaliczek w danym roku podatkowym.

Jeżeli uzyskujesz u tego samego płatnika przychody z różnych tytułów (np. z pracy na etacie i umowy zlecenia), to płatnik stosuje do nich Twoje oświadczenie o stosowaniu pomniejszenia, a łączna kwota tego pomniejszenia w miesiącu nie może przekroczyć kwoty z oświadczenia.

Co się zmienia dla przedsiębiorcy

Jeśli jesteś przedsiębiorcą i uzyskujesz również inne przychody opodatkowane według skali (z pracy na etacie, z emerytury/renty), to nowe zasady dotyczące stosowania kwoty wolnej w trakcie roku dotyczą również Ciebie. Przy obliczaniu zaliczek na podatek, jako przedsiębiorca, od pierwszego miesiąca korzystasz z odliczenia pełnej kwoty zmniejszającej podatek, czyli 3 600 zł.

Gdy wystąpi u Ciebie zbieg tytułów do stosowania kwoty wolnej w trakcie roku, np. uzyskujesz dodatkowo przychód z emerytury czy pracy na etacie, to możesz złożyć płatnikowi (pracodawcy czy ZUS) oświadczenia o stosowaniu kwoty zmniejszającej podatek we wskazanej części (1/12, 1/24 lub 1/36).

Co się zmienia dla płatników

Płatnicy, którzy dotychczas stosowali „z urzędu” pomniejszenie zaliczki na podatek o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, czyli:

• rolnicze spółdzielnie produkcyjne oraz inne spółdzielnie zajmujące się produkcją rolną od wypłat dniówek obrachunkowych, udziału w dochodzie podzielnym spółdzielni oraz wypłacanych zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego,
• organy rentowe od wypłacanych emerytur, rent i innych świadczeń wypłacanych przez te organy, z wyjątkiem zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego,
• organy zatrudnienia od świadczeń wypłacanych z Funduszu Pracy,
• wojewódzkie urzędy pracy od świadczeń wypłacanych z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
• organy egzekucyjne lub podmioty niebędące następcą prawnym zakładu pracy, przejmujący jego zobowiązania ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych od wypłacanych przychodów z tego tytułu

są nadal zobligowani do stosowania tego pomniejszenia. Jednak o jego wysokości możesz zdecydować samodzielnie, składając oświadczenie o innym podziale tej kwoty (1/24 lub 1/36), albo możesz złożyć wniosek o rezygnację ze stosowania ­pomniejszenia.

Przykład 1

Pan Tadeusz jest emerytem i dorabia do emerytury na umowie o pracę. Chciałby podzielić kwotę zmniejszającą podatek na tych dwóch płatników. Jak ma to zrobić?

Odpowiedź: Organ rentowy stosuje 1/12 kwoty zmniejszającej podatek z mocy ustawy (300 zł). Aby ustanowić podział tej kwoty na dwóch płatników, Pan Tadeusz musi złożyć organowi rentowemu oświadczenie, wskazując w nim uprawnienie do pomniejszenia zaliczki o 1/24 kwoty zmniejszającej podatek (150 zł). Oświadczenie to organ rentowy zastosuje najpóźniej od drugiego miesiąca po miesiącu otrzymania oświadczenia. Pracodawcy stosują pomniejszenie tylko na wniosek pracownika. Zatem Pan Tadeusz może złożyć pracodawcy oświadczenie, we wskazanej przez niego formie, w którym upoważni tego płatnika do pomniejszenia zaliczki o 1/24 kwoty zmniejszającej podatek (150 zł). Złożone oświadczenie pracodawca musi uwzględnić najpóźniej od następnego miesiąca po jego otrzymaniu.

Przykład 2

Pani Anna prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną według skali podatkowej. Dodatkowo podjęła zatrudnienie na pół etatu w firmie. Czy może złożyć płatnikowi oświadczenie o stosowanie kwoty zmniejszającej podatek?

Odpowiedź: Tak, od 2023 r. jest to możliwe. W oświadczeniu składanym płatnikowi Pani Anna może zdecydo...