Podstawowe prawa podatnika

W zalewie szczegółowych informacji o zmianach, nowościach, problemach i interpretacjach często zapominamy, że podatnicy mają nie tylko obowiązki. Przysługują nam też prawa, których przestrzegania musimy się rutynowo domagać. Oto zestawienie praw podstawowych.

Prawa te wynikają z ustawy Ordynacja podatkowa, która reguluje ogólne zagadnienia prawa podatkowego. 

Prawo do zwrotu nadpłaty

Nadpłata powstaje w sytuacji, gdy zapłacisz podatek nienależny (tzn. zapłacisz podatek, pomimo że nie ciążył na tobie obowiązek jego zapłaty) lub w wysokości wyższej niż powinieneś zapłacić. Z nadpłatą mamy również do czynienia, jeżeli płatnik (tj. pośrednik w rozliczeniu podatku, najczęściej pracodawca lub organ rentowy) pobrał podatek nienależny lub pobrał go w wysokości wyższej niż powinien. W tych sytuacjach masz prawo złożyć wniosek o stwierdzenie nadpłaty podatku.

Nadpłata, wraz z jej oprocentowaniem, podlega zaliczeniu z urzędu na poczet:

• zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę,
• odsetek za zwłokę od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek,
• kosztów upomnienia oraz
• bieżących zobowiązań podatkowych,

a w razie ich braku podlega zwrotowi z urzędu – chyba że złożysz wniosek o zaliczenie nadpłaty w całości lub w części na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych.

W sytuacji gdy nie masz obowiązku posiadania rachunku w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej (SKOK), zwrot nadpłaty następuje przekazem pocztowym, chyba że zażądasz zwrotu w kasie. Jeżeli chcesz zwrotu nadpłaty na rachunek bankowy lub w SKOK, złóż w urzędzie skarbowym formularz ZAP-3 (lub NIP-8), a jeżeli jesteś przedsiębiorcą objętym wpisem do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej – złóż wniosek CEIDG-1 i wskaż numer rachunku. Przy zwrocie przekazem pocztowym pamiętaj, że nadpłata jest pomniejszana o koszty jej zwrotu.

Jeżeli organ podatkowy spóźni się ze zwrotem nadpłaty, przysługuje ci oprocentowanie w wysokości równej wysokości odsetek za zwłokę, które pobiera się od zaległości podatkowych.

Prawo do korekty deklaracji (zeznania)

Jeżeli przy sporządzaniu deklaracji (zeznania) popełniłeś błąd, który dotyczy wysokości zobowiązania podatkowego, wysokości kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku oraz innych danych zawartych w ich treści — masz prawo poprawić ten błąd, składając korektę deklaracji (zeznania). Prawo do korekty ulega zawieszeniu na czas trwania postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej (w zakresie zobowiązań podatkowych, których dotyczy postępowanie lub kontrola).

Pamiętaj, żeby zapłacić zaległy podatek lub zwrócić nadpłatę (którą nienależnie wykazałeś i otrzymałeś jej zwrot) – wraz z odsetkami.

Jeżeli w wyniku korekty deklaracji zmiana wysokości zobowiązania podatkowego, nadpłaty, zwrotu podatku, nadwyżki podatku do przeniesienia lub wysokości straty nie będzie przekraczać 5000 zł, to w przypadku błędów rachunkowych i oczywistych omyłek, korektę deklaracji zrobi za ciebie organ podatkowy. Uwierzytelnioną kopię korekty otrzymasz do akceptacji – z prawem wniesienia sprzeciwu. Jeśli go nie wniesiesz, to korekta przygotowana przez urząd skarbowy wywołuje takie same skutki prawne, jak korekta złożona przez ciebie.

Gdy złożysz prawnie skuteczną korektę deklaracji – nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia upływu terminu do złożenia deklaracji (z wyjątkiem korekt składanych w związku z kontrolą podatkową lub czynnościami sprawdzającymi) i zapłacisz zaległość podatkową w całości, w ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty – możesz zastosować obniżoną stawkę odsetek za zwłokę w wysokości 1/2 podstawowej stawki.

Prawo do żądania zaświadczenia

Jeżeli określony przepis prawa wymaga urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego lub posiadasz interes prawny w urzędowym potwierdzeniu takich faktów lub stanu, możesz żądać wydania przez organ podatkowy zaświadczenia (np. o niezaleganiu w podatkach). Zaświadczenie powinno być wydane nie później niż w terminie 7 dni. Organ podatkowy może je wydać jedynie w granicach twojego żądania.

Prawo do ochrony danych

Indywidualne dane zawarte w deklaracjach podatkowych oraz we wszelkich innych dokumentach i informacjach składanych do organu podatkowego, a także dane, które wynikają z akt spraw podatkowych, są objęte tajemnicą skarbową. Bezprawne ujawnienie tych informacji podlega odpowiedzialności karnej.

Prawo do ulg w spłacie zobowiazań podatkowych

Jeśli rozliczasz się za pośrednictwem płatnika, czyli uzyskujesz dochody ze stosunku pracy, emerytury, renty itp., możesz wystąpić do organu podatkowego z wnioskiem o zwolnienie płatnika (pracodawca, ZUS) z obowiązku pobrania podatku. Kiedy składasz taki wniosek, wykaż, że pobranie podatku zagraża twoim ważnym interesom, w szczególności twojej egzystencji lub uprawdopodobnij, że pobrany podatek byłby niewspółmiernie wysoki w stosunku do podatku należnego za rok podatkowy lub inny okres rozliczeniowy.

Jeżeli sam wpłacasz zaliczki na podatek, organ podatkowy – na twój wniosek – ograniczy pobór zaliczek na podatek, jeżeli uprawdopodobnisz, że zaliczki, obliczone według zasad określonych w ustawach podatkowych, byłyby niewspółmiernie wysokie w stosunku do podatku należnego od dochodu lub zysku przewidywanego na dany rok podatkowy.

Jeśli przemawia za tym twój ważny interes lub interes publiczny, możesz również zwrócić się do organu podatkowego z wnioskiem:

• o odroczenie terminu płatności podatku lub zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetek od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek,
• o rozłożenie na raty zapłaty podatku lub zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetek od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek,
• o umorzenie w całości lub w części zaległości podatkowej, odsetek za zwłokę lub opłaty prolongacyjnej (jest to opłata ustalana za korzystanie z układu ratalnego lub odroczenia).

Ulgi te są przyznawane...