Zgodnie z art. 120 ust. 4 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług w przypadku podatnika dokonującego dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków nabytych uprzednio przez tego podatnika w ramach prowadzonej działalności, w celu odsprzedaży, podstawę opodatkowania stanowi marża będąca różnicą pomiędzy kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszona o kwotę VAT.

Praktyczne działanie mechanizmu VAT marża z jego specyficzną podstawą opodatkowania można przedstawić na następującym przykładzie:

Komisant wziął w komis sprzęt komputerowy o wartości 4000 zł. Znalazł klienta, który kupił go za 5000 zł. Tego typu transakcja opodatkowana jest stawką podstawową VAT, tj. 23%. 

Obliczenie marży:

• 5000 zł – 4000 zł = 1000 zł (marża brutto),
• 1000 zł : 1,23 = 813 zł (marża netto),
• 1000 zł (marża brutto) – 813 zł (marża netto) = 187 zł (należny od marży VAT do zapłaty).

Zatem VAT obliczony w procedurze VAT marża jest dużo niższy, niż gdyby liczony był standardowo.

Zastosowanie preferencyjnych zasad opodatkowania w stosunku do wymienionych towarów wyjaśnić można tym, że opodatkowanie ich dostaw na zasadach ogólnych, a więc gdyby podstawę opodatkowania stanowiła cała kwota uzyskana od nabywcy, mogłoby skutkować wielokrotnym opodatkowaniem tego samego towaru w sytuacji, gdy nie był on używany do działalności gospodarczej, w związku z czym nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego przy jego nabyciu. Powtórne ich wprowadzenie do obrotu przez vatowca powodowałoby opodatkowanie nie tylko wartości netto, lecz również nieodliczonego VAT.

Zwrócił na to uwagę ustawodawca unijny w VI dyrektywie Rady z 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE 1977 nr 145/1), zobowiązując państwa członkowskie UE do przyjęcia szczególnych zasad opodatkowania ww. towarów. Powtórzył to w dyrektywie 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. L 347/1).

Do tej zasady stosuje się polski ustawodawca w ustawie o VAT. Jej kluczowe znaczenie dla systemu VAT marża podkreślił Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 17 sierpnia 2011 r., nr IPPP2-443-610/11-3/IŻ.

Kwota sprzedaży i kwota nabycia

Aby możliwe było ustalenie marży jako podstawy opodatkowania, konieczne jest określenie elementów, o których mowa w powołanym przepisie ustawy o VAT: kwoty sprzedaży i kwoty nabycia. Ustawa o VAT definiuje je w art. 120 ust. 1 pkt 5 i 6.

Zgodnie z tym przepisem:

• kw...