Przy sprzedaży mieszkania wraz z wyposażeniem pojawia się pewien problem związany z podatkiem VAT. Dotyczy tego, czy sprzedaż lokalu z wyposażeniem podlega stawce jednolitej, czy też stawki VAT dla mieszkania i wyposażenia powinny zostać ustalone oddzielnie. Problem wynika z brzmienia art. 41 ust. 12 i 12a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, zgodnie z którym stawkę 8% stosuje się m.in. do dostawy obiektów budowlanych lub ich części zaliczanych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, czyli lokali mieszalnych o powierzchni nieprzekraczającej 150 m kw. Wyposażenie natomiast w przeważającej mierze opodatkowane jest stawką podstawową.

Zasadą w podatku VAT jest, iż każda rzecz czy każda czynność powinna podlegać odrębnemu i samodzielnemu opodatkowaniu. W związku z tym, gdy mamy do czynienia z określonym zbiorem przedmiotów opodatkowania, każdy z nich podlegać winien opodatkowaniu niezależnemu. Sprzedaż mieszkania to jedna podstawa opodatkowania, sprzedaż mieszczącego się w nim wyposażenia stanowić będzie inną, odrębną podstawę opodatkowania.

Świadczenie złożone

Niekiedy jednak występują sytuacje, gdy dwie lub większa liczba dokonanych przez podatnika czynności pozostaje ze sobą w takiej relacji, że wspólnie tworzą jedno niepodzielne zdarzenie gospodarcze i jego podział na poszczególne elementy stanowiłby zabieg sztuczny i całkowicie nieuprawniony. W takiej sytuacji mamy do czynienia ze świadczeniem złożonym, które to pojęcie wykształciło się w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Składa się ono z głównego elementu, czyli świadczenia dominującego o zasadniczym sensie ekonomicznym, oraz z czynności pomocniczych, nie będących celem samym w sobie, lecz dopełniających świadczenie dominujące. Konsekwencją takiej hierarchii świadczeń jest opodatkowanie owego dopełniającego świadczenia stawką VAT przynależną czynności głównej. Koncepcja ta podnoszona była również w polskim sądownictwie administracyjnym.

Potwierdzenie stanowiska ETS znaleźć można m.in. w wyroku NSA z 1 kwietnia 2015 r., sygn. akt I FSK 2134/13. Sąd wskazał w nim na konieczność rozpoznawania każdej transakcji jako odrębnej i niezależnej. Uznał jednak jednocześnie za błędne rozdzielanie transakcji, na którą się składa jedno świadczenie pod względem gospodarczym. Taki zabieg pogarsza bowiem funkcjonalność podatku VAT. Znaleźć należy elementy charakterystyczne dla analizowanej transakcji, aby możliwe było ustalenie, czy podatnik VAT realizuje odrębne od siebie świadczenia główne, czy też jedno świadczenie główne, uzupełniane przez świadczenie poboczne. Zdaniem NSA jedno świadczenie ma miejsce w przypadku, gdy minimum dwa elementy bądź minimum dwie czynności podatnika na rzecz kontrahenta wykazują tak silny związek, iż stanowią w myśl...