PIT za 2016r. Ulga na dziecko dla rodzica po rozwodzie

Pytanie podatnika: Czy Wnioskodawczyni, jako osoba samodzielnie sprawująca władzę faktyczną nad małoletnimi X i Y może odliczyć w zeznaniu od osób fizycznych w całości ulgę na obie córki?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201) oraz § 5 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 20 stycznia 2017 r. (data wpływu 20 stycznia 2017 r.), uzupełnionym pismem z dnia 7 lutego 2017 r. (data wpływu 7 lutego 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ulgi prorodzinnej – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 20 stycznia 2017 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ulgi prorodzinnej.
Wniosek nie spełniał wymogów formalnych określonych w art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, w związku z powyższym pismem z dnia 6 lutego 2017 r. nr 3063-ILPB1-2.4511.46.2017.1.DJ, wezwano Wnioskodawczynię do jego uzupełnienia w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.
Jednocześnie poinformowano Wnioskodawczynię, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ, a uzupełnieniem wniosku nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.
Wezwanie wysłano w dniu 6 lutego 2017 r., skutecznie doręczono w dniu 7 lutego 2017 r., natomiast w dniu 7 lutego 2017 r. (data nadania 7 lutego 2017 r.), do tut. Organu wpłynęło pismo stanowiące odpowiedź na ww. wezwanie.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni jest od 1,5 roku po rozwodzie. Sąd w wyroku z dnia 2 października 2015 r. sygn. akt Z/15 postanowił wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi: X i Y, Zainteresowanej. Natomiast ojciec dzieci A ma prawa ograniczone - jedynie może współdecydować w najistotniejszych kwestiach takich jak zdrowie, czy edukacja dzieci.
Dzieci przebywają (zamieszkują z Wnioskodawczynią). Faktyczną opiekę fizyczną sprawuje nad dziećmi samodzielnie Zainteresowana. Ojciec nie miał wyznaczonych wizyt przez sąd, dlatego korzysta z nich sporadycznie raz w tygodniu w niedziele na godzinę do trzech godzin, czasem raz na dwa tygodnie. Nie bierze najmniejszego udziału w sprawowaniu władzy, a jedynie spełnia obowiązek alimentacyjny narzucony przez sąd.
W roku 2016 A złożył PIT odliczając sobie ulgę na jedno dziecko, Zainteresowana nie protestowała, ponieważ faktycznie w roku 2015 mieszkał z dziećmi i sprawował wspólną opiekę nad dziećmi do 10 lipca 2015 roku i dlatego odliczenie połowy ulgi faktycznie mu przysługiwało. Zainteresowana miała nadzieję, że pieniądze z ulgi przeznaczy na dzieci, jednak nie uczynił tego tylko zakupił za te środki sprzęt komputerowy do własnego użytku.
W związku z zaistniałą sytuacją Zainteresowana wystosowała zapytanie do Ministerstwa Finansów, ponieważ ma świadomość, że izby skarbowe w różny sposób niejednoznacznie interpretują sprawę ulgi na dzieci po rozwodzie. Ministerstwo Finansów, zapoznając się z sytuacją Zainteresowanej w sposób następujący przedstawiło interpretację ustawy podatkowej, dotyczącej odliczenia ulgi prorodzinnej na dzieci przez rodziców, będących po rozwodzie.
Wnioskodawczyni otrzymała odpowiedź następującej treści: (…) „Odpowiadając na maila z dnia 20 kwietnia 2016 r. zatytułowanego Ważne ustalenia podatkowe i nie tylko, Ministerstwo Finansów uprzejmie informuje:
Zasady korzystania z podatkowej ulgi na dzieci określa art. 27f ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą PIT. Zgodnie z ust. 1 tego artykułu, od podatku dochodowego obliczonego według skali podatkowej, pomniejszonego o kwotę składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 tego artykułu, na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego:

1. wykonywał władzę rodzicielską,
2. pełnił funkcję opiekuna prawnego oraz mieszkał z dzieckiem,
3. sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.

Zgodnie zatem z literalnym brzmieniem art. 27f ust. 1 ustawy PIT, podstawowym warunkiem, jaki musi być spełniony przez rodzica małoletniego dziecka dla zastosowania przedmiotowej ulgi jest wykonywanie przez rodzica władzy rodzicielskiej w stosunku do małoletniego, rozumianej w szczególności jako sprawowanie faktycznej pieczy nad dzieckiem, wykonywanie zarządu jego majątkiem i jego wychowywanie, troszczenie się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka, a więc zapewnienie/zabezpieczenie wszystkich potrzeb dziecka od bytowych po edukacyjne, rozwojowe, zdrowotne i emocjonalne.
Jednocześnie jak wynika z uchwały Sądu Najwyższego 7 sędziów z dnia 5 czerwca 2012 r. sygn. akt III CZP 72/11 w orzecznictwie Sądu Najwyższego ukształtowało się jednolite stanowisko, wywodzone z wykładni językowej art. 113 § 1 k.r.o., że prawo do utrzymywania przez rodziców kontaktów z dzieckiem nie należy do sfery sprawowania władzy rodzicielskiej (por. uchwały z dnia 18 marca 1968 r., III CZP 70/66; z dnia 26 września 1983 r., III CZP 46/83, OSNCP 1984, nr 4, poz. 49, z dnia 14 czerwca 1988 r., III CZP 42/88, OSNCP 1989, nr 10, poz. 156, z dnia 21 października 2005 r., III CZP 75/05, OSNC 2006, nr 9, poz. 142, z dnia 8 marca 2006 r., III CZP 98/05, OSNC 2006, nr 10, poz. 158 oraz postanowienia z dnia 5 maja 2000 r., II CKN 761/00, nie publ., z dnia 7 listopada 2000 r., I CKN 115/00, OSNC 2001 nr 3, poz. 50). Wskazane zostało, że jest to uprawnienie odrębne od władzy rodzicielskiej, wynikające z najbliższego pokrewieństwa, ale ściśle z tą władzą związane i służy dobru dziecka.
W konsekwencji, samo utrzymywanie kontaktów z dzieckiem nie jest rozstrzygające dla uznania, że rodzic wykonuje władzę rodzicielską. Dotyczy to również wykonywania obowiązku alimentacyjnego. W wyroku z dnia 2 lipca 2011 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził bowiem, że wykonywanie przez skarżącego ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego nad małoletnią córką nie powoduje zatem nabycia przez niego prawa do odliczenia kwoty, o której mowa w art. 27f ust. 2 u.p.d.o.f., z uwagi na fakt, że obowiązek alimentacyjny jest niezależny od władzy rodzicielskiej, a co za tym idzie spoczywa także na rodzicach, którzy zostali pozbawieni tej władzy.
Tym samym w przypadku rodzica małoletniego dziecka o prawie do ulgi decyduje faktyczne sprawowanie władzy rodzicielskiej. Samo posiadanie władzy rodzicielskiej (bez jej faktycznego wykonywania), podobnie jak utrzymywanie sporadycznych kontaktów z dzieckiem czy alimentacja nie wystarcza do zastosowania przedmiotowego odliczenia.
Pogląd ten podzielają również sądy administracyjne w wydawanych orzeczeniach (np. wyrok WSA w Opolu z dnia 22 grudnia 2015 r. sygn. akt I SA/Op 510/15, wyrok WSA w Lublinie z dnia 2 grudnia 2015 r. sygn. akt I SA/Lu 606/15).
Jednocześnie, jak wynika z art. 27f ust. 2 i 4 ustawy PIT, ulga na dzieci jest limitowana, a limit ulgi określony na dziecko dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę ww. podatnicy mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. Przy czym zastosowanie odliczenia przez rodziców dziecka w kwotach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej może mieć miejsce tylko wówczas, gdy każdemu z rodziców przysługuje prawo do ulgi.
W sytuacji zatem, gdy tylko jeden z rodziców wykonuje władzę rodzicielską w stosunku do małoletniego dziecka (art. 27f ust. 1 pkt 1 ustawy PIT), nie ma zastosowania zasada wyrażona w art. 27f ust. 4 zdanie drugie, zgodnie z którą przysługującą rodzicom kwotę ulgi na dziecko rodzice dziecka mogą odliczyć w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. Sposób podziału ulgi pomiędzy rodziców dziecka jest bowiem zagadnieniem wtórnym (następczym) wobec samego prawa do ulgi. W konsekwencji, przysługiwanie odlicz...