Z uzasadnienia: Jeżeli zatem w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie została określona w sposób jednoznaczny podstawa opodatkowania z tytułu świadczeń dożywotnika, to dochód z tego rodzaju odpłatnego zbycia nieruchomości pozostaje poza zakresem opodatkowania tym podatkiem.

SENTENCJA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Ryszard Maliszewski, Sędziowie sędzia WSA Tadeusz Piskozub, sędzia WSA Wojciech Czajkowski (sprawozdawca), Protokolant referent stażysta Jakub Gosk, po rozpoznaniu w Olsztynie na rozprawie w dniu 3 października 2012 r. sprawy ze skargi A. K. na interpretacje indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej - działającego z upoważnienia Ministra Finansów z dnia "[...]" Nr "[...]" w przedmiocie pisemnej indywidualnej interpretacji prawa podatkowego:

I. uchyla zaskarżoną interpretację indywidualną,
II. zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej na rzecz skarżącej kwotę 200zł (dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 23 lutego 2012 r. A.K. zwróciła się do działającego z upoważnienia Ministra Finansów - Dyrektora Izby Skarbowej o wydanie, na podstawie art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), interpretacji indywidualnej dotyczącej opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych zbycia lokalu mieszkalnego na podstawie umowy dożywocia.

Opisując w związku z zapytaniem stan faktyczny, Wnioskodawczyni wskazała, że w dniu 28 września 2011 r. nabyła od Agencji A własność lokalu mieszkalnego na podstawie umowy o ustanowieniu odrębnej własności lokalu i umowy sprzedaży. Następnie w dniu 30 września 2011 r. w formie aktu notarialnego przeniosła własność ww. lokalu na rzecz osoby bliskiej w zamian za dożywotnie utrzymanie.

Na gruncie tak przedstawionego stanu faktycznego Wnioskodawczyni zadała pytanie: czy przeniesienie własności lokalu mieszkalnego na podstawie umowy o dożywocie stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) i art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Podatniczka podniosła, że z art. 908 Kodeksu cywilnego wynika, iż umowa dożywocia ma charakter losowy, gdyż termin jej trwania uzależniony jest od daty śmierci dożywotnika, czyli zdarzenia, którego daty nie można z góry określić. Jest to cecha umowy o dożywocie istotna dla wyznaczenia zasad opodatkowania, gdyż bez znajomości czasu trwania umowy nie można określić jej wartości, zwłaszcza, że kodeks cywilny jako zasadę ogólną wskazuje przyjęcie dożywotnika jako domownika przez nabywcę nieruchomości. Oznacza to, że przepisy Kodeksu cywilnego preferują rozliczenia między stronami umowy jako świadczenia osobiste (dostarczanie dożywotnikowi wyżywienia, ubrania, mieszkania, opału, światła, pochowanie dożywotnika na własny koszt, odpowiadający zwyczajom miejscowym). Istotna jest nie tyle wartość świadczeń na rzecz dożywotnika, co ich funkcja - mają one zaspokoić potrzeby życiowe zbywcy nieruchomości, tak aby nie musiał zdobywać ich samodzielnie. Potrzeby te mogą być inne w momencie podpisania umowy o dożywocie, a inne kilka lat później, gdy np. dożywotnik zachorował i wymaga to zwiększenia faktycznych nakładów na rzecz dożywotnika. Ponadto, strona podniosła, że ze względu na nieokreślony w chwili zawarcia umowy o dożywocie czas jej trwania, nie jest możliwe dokonanie wyceny wartości świadczeń udzielanych dożywotnikowi do opodatkowania.

W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawczyni, zbywając lokal mieszkalny w drodze umowy dożywocia nie uzyskała Ona przychodu w rozumieniu art. 19 ust 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dlatego też nie można wywieść obowiązku opodatkowania na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) tej ustawy. Powyższe stanowisko potwierdza liczne orzecznictwo sądów administracyjnych (m.in. wyrok WSA w Szczecinie z dnia 29 września 2010 r., sygn. akt I SA/Sz 559/10, wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 7 grudnia 2010 r., sygn. akt I SA/Bd 902/10, wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 21 grudnia 2010 r., sygn. akt I SA/Wr 640/10).

W wydanej w dniu "[...]" interpretacji indywidualnej Dyrektor Izby Skarbowej uznał, ze stanowisko wnioskodawczyni jest nieprawidłowe. W uzasadnieniu powołał treść art. 9 ust. 1 oraz art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) - d) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.), powoływanej dalej także jako: "u.p.d.o.f.". Wskazał, że w świetle powyższych unormowań każda czynność prawna, której przedmiotem jest odpłatne zbycie nieruchomości lub praw wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy stanowi źródło przychodów w rozumieniu tego przepisu, jeżeli zostanie dokonana w określonym czasie, tj. przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie i nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej.

Organ interpretujący odwołał się ponadto do art. 908 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), zgodnie z którym jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.

W ocenie organu, charakterystycznymi cechami umowy dożywocia są ekwiwalentność świadczeń stron umowy oraz odpłatność, gdyż każda ze stron uzyskuje jakąś korzyść majątkową. I choć umowa o dożywocie nie jest klasycznym przykładem ekwiwalentności świadczeń jak umowa sprzedaży, gdzie świadczeniu zbywcy odpowiada uiszczenie ceny przez nabywcę, to nie oznacza to jednak, że przeniesienie własności nieruchomości na podstawie umowy o dożywocie następuje pod tytułem darmym. W zamian za swoje świadczenie zbywca nieruchomości (dożywotnik) uzyskuje bowiem określone świadczenia służące zaspakajaniu jego potrzeb w taki sposób, aby nie musiał on przyczyniać się do zdobywania środków na zaspokojenie niezbędnych wymagań życiowych. Świadczenie dożywotnika ma więc swój odpowiednik w świadczeniach nabywcy nieruchomości. Nie ma przy tym znaczenia dla kwestii odpłatności to, czy świadczenie nabywcy odpowiada dokładnie wartości nieruchomości. Istotą odpłatności umowy o dożywocie jest bowiem, że zbywca dokonując przysporzenia, nie czyni tego kosztem własnego majątku, albowiem uzyskuje ekwiwalentne świadczenie, posiadające określony wymiar materialny, przejawiający się choćby w zaoszczędzeniu przez zbywcę tych wydatków, które musiałby ponieść w związku z własnym utrzymaniem, gdyby nie doszło do zawarcia umowy o dożywocie.

Uwzględniając powyższe, organ przyjął, iż w świetle art. 10 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.f. umowa o dożywocie stanowi dla dożywotnika (zbywcy) źródło przychodu z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości, w sytuacji gdy zawarta zostanie przed upływem 5 - letniego terminu liczonego od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości.

Dyrektor Izby Skarbowej zwrócił uwagę, że umowa dożywocia nie określa kwotowo ceny, za jaką nieruchomość jest zbywana, a nabywca zobowiązuje się jedynie do świadczeń określonych w art. 908 Kodeksu cywilnego, przy czym ich wartość i okres, w którym mają być spełnione, w momencie zawierania umowy nie są znane. W tej sytuacji, przychód dożywotnika określić należy w oparciu o wartość rynkową zbywanej nieruchomości lub prawa stosownie do art. 19 u.p.d.o.f.. Stosownie zaś do art. 22 ust. 6c u.p.d.o.f., koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) - c), z zastrzeżeniem ust. 6d, stanowią udokumentowane koszty nabycia lub udokumentowane koszty wytworzenia, powiększone o udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania. Uzyskany przez dożywotnika dochód stanowi zatem różnicę pomiędzy przychodem, określonym zgodnie z dyspozycją art. 19 u.p.d.o.f., a kosztami uzyskania przychodu ustalonymi w oparciu o art. 22 ust. 6c u.p.d.o.f. i podlega opodatkowaniu według 19% stawki podatku (art. 30e u.p.d.o.f.).

Odnosząc się natomiast do powołanych we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej orzeczeń sądów administracyjnych, organ podniósł, iż zapadły one w indywidualnych sprawach, a ponadto nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa w świetle art. 87 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i tym samym nie mają wiążącego charakteru.

W odpowiedzi z dnia 20 c...