Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 nr 80, poz. 717, z późn. zm.) w przepisie, który ustanawia opłatę planistyczną, wskazuje jakie okoliczności muszą zaistnieć aby mogła być ona naliczana:  „jeżeli w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą wartość nieruchomości wzrosła, a właściciel lub użytkownik wieczysty zbywa tę nieruchomość, wójt, burmistrz albo prezydent miasta pobiera jednorazową opłatę ustaloną w tym planie, określoną w stosunku procentowym do wzrostu wartości nieruchomości. Opłata ta jest dochodem własnym gminy. Wysokość opłaty nie może być wyższa niż 30% wzrostu wartości nieruchomości".

Wiele wątpliwości budzi określenie „zbycie”, czy zamiana, darowizna własności lub prawa użytkowania wieczystego to nieodpłatne formy zbycia?

Nieodpłatne przeniesienie prawa własności jako forma zbycia

W związku z tym , że ustawodawca nie określił jednoznacznie, jaka forma zbycia powoduje przesłanki do naliczania opłaty planistycznej, musimy odnieść się do definicji zbycia, określonej w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 nr 102, poz. 651, z późn. zm.). Art. 4 tej ustawy stanowi w pkt 3b że: Ilekroć w ustawie jest mowa o zbywaniu albo nabywaniu nieruchomości - należy przez to rozumieć dokonywanie czynności prawnych, na podstawie których następuje przeniesienie własności nieruchomości lub przeniesienie prawa użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej albo oddanie jej w użytkowanie wieczyste.

Z treści ww. definicji, należałoby wnioskować, że za zbycie uważa się przeniesienie własności nieruchomości lub przeniesienie prawa użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej albo oddanie jej w użytkowanie wieczyste.

Ponadto przypomnijmy, że 22 września 2004 r. weszła w życie ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami i niektórych innych ustaw, która zmieniła dotychczasową treść art. 36 ust. 3 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w ten sposób, że zawarte w niej słowo „sprzedaje” zastąpiła słowem „zbywa”.

Można więc wnioskować, że ta zmiana słowa „sprzedaje „na „zbywa” ma na celu rozszerzenie zbioru czynności i również nieodpłatne przeniesienie prawa własności - zbycie podlega rygorom opłaty planistycznej, i w taki sposób ...