Solidarna odpowiedzialność nabywców określonych towarów wprowadzona została do ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz.U. z 2017 r. poz. 1221, z późn. zm.) w październiku 2013 r. Towary wobec, których ma zastosowanie wymienione zostały w załączniku nr 13. Są to tzw. towary wrażliwe.

Odpowiedzialność solidarna obejmowała głównie wyroby stalowe, paliwa silnikowe oraz oleje opałowe. Od 1 lipca 2015 r. załącznik rozszerzono o:

• materiały do drukarek,
• niektóre metale szlachetne oraz części biżuterii i wyrobów jubilerskich,
• cyfrowe aparaty fotograficzne.

Od 1 stycznia 2017 r. usunięto metale szlachetne oraz wyroby z nich (poddane procedurze odwrotnego obciążenia), dodano folie typu stretch i komputerowe twarde dyski.

Zgodnie z art. 105a ust. 1 ustawy o VAT podatnik, na rzecz którego dokonano dostawy towarów wymienionych w załączniku nr 13, odpowiada solidarnie wraz z ich dostawcą za jego zaległości podatkowe w części podatku proporcjonalnie przypadającej na dostawę dokonaną na rzecz tego podatnika. Odpowiedzialność podatkowa nabywcy znajduje zastosowanie w odniesieniu do transakcji łącznie spełniającej dwie cechy:

• wartość netto tych towarów nabytych od jednego podatnika dokonującego ich dostawy w danym miesiącu przekroczy wartość 50 000 zł,
• w momencie dokonania dostawy tych towarów nabywca wiedział lub miał uzasadnione podstawy do przypuszczeń, że cała kwota podatku przypadająca na dokonaną przez niego dostawę tych towarów lub jej część nie zostanie wpłacona na rachunek urzędu skarbowego. Ustawodawca przyjmuje to domniemanie, jeżeli okoliczności towarzyszące dostawie lub warunki na jakich została dokonana odbiegały od okoliczności lub warunków zwykle występujących w obrocie tymi towarami. Szczególnie dotyczy to sytuacji, w których cena za dostarczone towary była bez uzasadnienia ekonomicznego niższa od ich wartości rynkowej. Możliwe jest ono do obalenia dowodem przeciwnym. Organ skarbowy nie będzie więc miał podstaw do zarzucenia nabywcy stosowania ceny niższej od rynkowej, gdy ten wykaże, że odbieganie warunków, na jakich dokonano dostawy nie miało wpływu na brak zapłaty VAT. Może tak być np. gdy nabywca korzysta z udzielonego przez sprzedawcę rabatu handlowego z tytułu zakupu szczególnie dużej partii towaru, natychmiastowej płatności itp.

Zgodnie z art. 105a ust. 3 ustawy o VAT odpowiedzialność solidarna nie powstaje w przypadku, gdy nabycie nastąpiło w określonych miejscach (na stac...