Odpowiedzialność członka zarządu a wniosek o upadłość

Z uzasadnienia: Jeśli przesłanki, którymi kieruje się dany członek zarządu opóźniając decyzję o złożeniu wniosku o upadłość, choć wątpliwe, są oparte na trudnych do zweryfikowania w danym momencie dowodach, może on zostać uwolniony od odpowiedzialności karnej, bądź stopień jego zawinienia może ulec zmniejszeniu.

SENTENCJA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi – Wydział I w składzie następującym: Przewodnicząca: Sędzia WSA Joanna Tarno (spr.) Sędziowie: Sędzia NSA Wiktor Jarzębowski Sędzia WSA Tomasz Adamczyk Protokolant: Asystent sędziego Paweł Pijewski po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 września 2014 r. sprawy ze skargi A. L. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Ł. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie orzeczenia o solidarnej odpowiedzialności członka zarządu A spółki z o.o. w likwidacji za zaległości podatkowe spółki, jako płatnika zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych za miesiące sierpień-grudzień 2007 r. oraz lipiec-wrzesień 2008 r. 1. uchyla zaskarżoną decyzję; 2. określa, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się wyroku; 3. zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej w Ł. na rzecz strony skarżącej kwotę 757,- (siedemset pięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją z [...] r. Dyrektor Izby Skarbowej w Ł. utrzymał w mocy decyzję Naczelnika [...] Urzędu Skarbowego w Ł. z [...] r., orzekającą o solidarnej odpowiedzialności A.L., członka zarządu A spółka z o.o. w likwidacji, za zaległości podatkowe spółki jako płatnika, z tytułu zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych za okres od sierpnia do grudnia 2007 r. i od lipca do września 2008 r., oraz umarzającą postępowanie w części orzeczenia o solidarnej odpowiedzialności A. L. za zaległości podatkowe tej spółki, jako płatnika, w podatku dochodowym od osób fizycznych za październik 2008 r.

W uzasadnieniu tej decyzji organ odwoławczy wskazał, że zaległości podatkowe spółki A wynikały ze złożonych w [...] Urzędzie Skarbowym w Ł. deklaracji rocznych o zaliczkach na podatek dochodowy od osób fizycznych PIT- 4.
Ponadto decyzjami: z [...] r., z [...] r. oraz z [...] r. Naczelnik [...] Urzędu Skarbowego orzekł o odpowiedzialności podatkowej płatnika - spółki A i określił wysokość należności z tytułu pobranej i niewpłaconej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych za wymienione w decyzjach miesiące 2007 i 2008 r. Powyższych zaległości podatkowych spółka nie uregulowała.
W związku z bezskutecznością działań egzekucyjnych prowadzonych wobec spółki, Naczelnik [...] Urzędu Skarbowego w Ł. w dniu [...] r. wydał dwie decyzje: nr [...] orzekającą o solidarnej odpowiedzialności A. L., jako członka Zarządu Spółki z o.o. A w likwidacji za zaległości podatkowe spółki w podatku od towarów i usług oraz nr [...] – w niniejszej sprawie.

Rozpoznając odwołanie A. L. od decyzji Naczelnika, Dyrektor Izby Skarbowej w Ł. podniósł, iż po wszczęciu egzekucji wierzyciel uzyskał informację, że przeciwko dłużnikowi wystąpiło 100 wierzycieli, m.in. C z wierzytelnością na kwotę około 1 mln zł (pismo Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w R. z 18 czerwca 2010 r., [...]). W toku czynności Bank A S.A., przy czym Bank wypowiedział spółce warunki umowy rachunku. Zajęcie wierzytelności dłużnika w firmie A Sp. z o.o. nie przyniosło efektu, gdyż spółka ta nie posiadała zobowiązań wobec dłużnika. Jedyną czynnością, która przyniosła rezultaty było zajęcie wierzytelności dłużnika w firmie B Sp. z o.o. Kwota uzyskana z tego zajęcia wynosiła 45 tys. zł i zgodnie z planem podziału, przeznaczono ją na zobowiązana wobec C oraz na koszty egzekucyjne. W dniu 11 czerwca 2010 r. Komornik Sądowy podjął czynności terenowe, podczas których w rozmowie z likwidatorem spółki ustalił, że jedynym majątkiem A Sp. z o.o. byli zatrudnieni w niej ludzie, a spółka została utworzona jako typowo produkcyjna. Podmiot ten wykonywał produkcję mebli za pomocą sprzętu częściowo dzierżawionego, a częściowo należącego do A Sp. z o.o. Komornik Sądowy nie odnalazł nadto żadnych ruchomości podlegających zajęciu. W tej sytuacji Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w R. postanowieniem z 26 sierpnia 2010 r. umorzył postępowanie egzekucyjne prowadzone wobec A Sp. z o.o. w likwidacji. Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia wskazał art. 824 § 1 pkt 3 K.p.c., tj. bezskuteczność egzekucji z ruchomości, wierzytelności i kont bankowych dłużnika. Biorąc pod uwagę wyniki postępowania egzekucyjnego Naczelnik [...] Urzędu Skarbowego w Ł. postanowieniem z [...] r. nr [...] umorzył postępowanie egzekucyjne i egzekucję administracyjną, prowadzone wobec A Sp. z o.o. w likwidacji.

Następnie organ odwoławczy wskazał, że nie zachodziły negatywne przesłanki prowadzenia postępowania w sprawie odpowiedzialności osoby trzeciej stosownie do art. 108 § 2 Ordynacji podatkowej (powoływanej dalej w jako "O.p."), bowiem, po pierwsze upłynął już termin płatności zobowiązania wynikającego ze złożonych w [...] Urzędzie Skarbowym w Ł. deklaracji dla podatku dochodowego od osób fizycznych PIT-4 za okres od maja do grudnia 2007 r. i od lipca do września 2008 r., w których spółka A wykazała zobowiązanie podatkowe podlegające wpłacie do urzędu skarbowego; po drugie zaś zostały już wydane decyzje orzekające o odpowiedzialności podatkowej spółki jako płatnika z tytułu pobranych a niewpłaconych zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (decyzja z [...] r. nr [...] dotycząca lipca 2008 r., decyzja z [...] r. nr [...] za sierpień – grudzień 2007 r. i decyzja z [...] r. nr [...] za sierpień – październik 2008 r.).

Termin płatności przedmiotowych zobowiązań podatkowych A Sp. z o.o. upłynął w czasie pełnienia przez J. M. oraz przez A. L., funkcji członków zarządu spółki. A. L. pełnił tę funkcję do 19 listopada 2008 r., tj. do czasu podjęcia przez Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników A Sp. z o.o. uchwały o rozwiązaniu spółki i wyznaczeniu likwidatora (akt notarialny Rep. [...] nr [...]).

Organ odwoławczy doszedł do przekonania, że sytuacja finansowa spółki A w latach 2006–2008 systematycznie się pogarszała, czego ostatecznym rezultatem była utrata płynności finansowej. Zdaniem organu, podstawy do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości pojawiły się już z końcem 2007 r., gdyż już wówczas majątek spółki nie wystarczał na pokrycie długów, a owe problemy finansowe spółki nie miały charakteru przejściowego. Analizując sytuację spółki organ wskazał w szczególności, że w 2007 i 2008 r. spółka posiadała bardzo wysoki poziom zobowiązań, przy bardzo niskiej wartości kapitału własnego (51.000 zł). Suma jej zobowiązań w sposób znaczący przewyższała również wartość aktywów. Tytułem przykładu organ odwoławczy podał, że poziom zobowiązań spółki w 2007 r. wynoszący 11.882.350,48 zł przewyższał wartość aktywów o 4.968.780,30 zł, tj. o 58,18 %. W kolejnym okresie rozliczeniowym (tj. na 18 listopada 2008 r.) jej sytuacja finansowa uległa dalszemu pogorszeniu, gdyż poziom zobowiązań wynoszący 10.431.919,55 zł przewyższał wartość aktywów o 9.721.791,96 zł, tj. o 93,19 %.

Zdaniem organu, zarząd Spółki miał świadomość tych okoliczności, czego dowodem była treść "Sprawozdania Zarządu na temat działalności A Spółki z o.o. za okres od 01.01.2007 r. do 31.12.2007 r." z 4 lutego 2008 r., z którego jednoznacznie wynikało, że sytuacja finansowa spółki jest bardzo zła. W konsekwencji wspólnicy zwołali na 24 kwietnia 2008 r. na podstawie art. 233 k.s.h. Zwyczajne Zgromadzenie Wspólników, w celu powzięcia uchwały dotyczącej dalszego istnienia spółki. Podjęcie uchwały przez Zgromadzenie Wspólników o dalszym istnieniu Spółki - zdaniem organu odwoławczego - nie zwalniało członków zarządu z odpowiedzialności wynikającej z przepisów Ordynacji podatkowej. Wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony przez spółkę dopiero 1 sierpnia 2008 r. Wniosek ten "zarządzeniem Sądu Rejonowego w P. z dnia 05.08.2008 r. został cofnięty z uwagi na braki formalne". Następnie, po uzupełnieniu wniosku w dniu 28 sierpnia 2008 r., Sąd Rejonowy w P. [...] Wydział Gospodarczy postanowieniem z 29 września 2008 r., [...], oddalił ów wniosek, ze względu na brak majątku wystarczającego na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego.

Zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej, członkowie zarządu spółki A złożyli wniosek o ogłoszenie upadłości spółki zbyt późno, tj. w czasie kiedy majątek spółki nie wystarczał nawet na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego. Oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości z powodu braku majątku na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego można było uznać za przesłankę odpowiedzialności członka zarządu za zaległości podatkowe spółki, w rozumieniu art. 116 O.p. Ponadto w toku prowadzonego postępowania strona nie wskazała majątku spółki, ani środków finansowych, które mogłyby być przedmiotem egzekucji podatkowej. W sprawie nie wystąpiły też okoliczności uwalniające stronę jako członka zarządu od odpowiedzialności za zaległości podatkowe spółki.

Dodatkowo organ odwoławczy wskazał, że organ pierwszej instancji prowadził postępowanie podatkowe w sprawie orzeczenia o odpowiedzialności za zaległości podatkowe A Sp. z o.o. w likwidacji również wobec drugiego członka Zarządu spółki – J. M. i wydał w tym zakresie stosowną decyzję.

W skardze na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Ł., A. L. wniósł o uchylenie decyzji organów obu instancji oraz zasądzenie kosztów postępowania. Decyzji tej zarzuciła naruszenie: po pierwsze, przepisów prawa materialnego, mających wpływ na wynik sprawy, tj. naruszenie art. 116 § 1 pkt 1 lit. a) O.p., poprzez jego błędną wykładnię i w konsekwencji niewłaściwe zastosowanie, polegające na uznaniu, że skarżący jako członek zarządu spółki nie zgłosił we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości i nie podjął działań mających na celu zapobieżenie tej upadłości; art. 116 § 1 pkt 1 lit. b) O.p., poprzez jego błędną wykładnię i w konsekwencji niewłaściwe zastosowanie, polegające na uznaniu, że skarżący jako członek zarządu spółki z własnej winy nie zgłosił wniosku o ogłoszenie upadłości spółki i z własnej winy nie wszczął postępowania zabezpieczającego spółkę przed ogłoszeniem jej upadłości; po drugie, przepisów postępowania podatkowego, mających istotny wpływ na wynik sprawy, tj. naruszenie art. 187 § 1 w z w. z art. 122 O.p., poprzez nierozpatrzenie materiału dowodowego w sposób wyczerpujący w odniesieniu do specyfiki spółki A, w szczególności w zakresie analizy sytuacji finansowej spółki oraz w zakresie w jakim organ uznał, że zarząd nie podjął żadnych działań zmierzających do restrukturyzacji spółki, w sytuacji gdy takie działania były prowadzone od momentu istnienia tego podmiotu; art. 191 O.p., poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny materiału dowodowego zgromadzonego w postępowaniu, wyrażające się w pominięciu i nie ustosunkowaniu się przez organ drugiej instancji do materiału dowodowego osobowego (przesłuchanie świadków i strony) oraz w postaci dokumentów, przeprowadzonych na wniosek skarżącego; art. 121 § 2 O.p., poprzez prowadzenie postępowania w sposób nie budzący zaufania do organów podatkowych.

W uzasadnieniu skarżący przyznał istnienie przesłanek pozytywnych przeniesienia odpowiedzialności podatkowej, tj. że był członkiem zarządu w momencie powstania zaległości podatkowych oraz, że egzekucja z majątku spółki okazała się bezskuteczna. Zakwestionował natomiast ocenę organów podatkowych co do przesłanek negatywnych odpowiedzialności za zobowiązania spółki. W jego ocenie wniosek o ogłoszenie upadłości spółki został złożony we właściwym czasie, a nawet gdyby przyjąć, że był spóźniony – to opóźnienie w złożeniu nastąpiło bez winy zarządu.

Skarżący powołał wyrok Sądu Rejonowego w R. [...] Wydział Karny z 28 października 2011 r., [...], którym sąd umorzył postępowanie karne prowadzone przeciwko skarżącemu o to, że w okresie od 12 lutego 2008 r. do 31 lipca 2008 r. w R., pełniąc funkcję członka zarządu A Sp. z o.o., nie zgłosił wniosku o upadłość tejże spółki, pomimo istnienia warunków określonych w art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. prawo upadłościowe i naprawcze (t.j. Dz.U. z 2009 r., Nr 175, poz. 1361 ze zm.), tj. pomimo przekroczenia przez zobowiązania tego podmiotu wartości jego majątku, uzasadniających według przepisów upadłość tejże spółki, z powodu znikomej społecznej szkodliwości czynu. Powyższe orzeczenie - zdaniem strony - w sposób jednoznaczny potwierdzało brak winy.

Ponadto skarżący zauważył, że organ podatkowy sam do końca nie był przekonany, w którym dokładnie momencie zaistniała potrzeba rozważenia możliwości dalszego istnienia spółki. W uzasadnieniu głównie wskazywał, że właściwym terminem był koniec 2007 r. Później wprawdzie ustalił dokładną datę, tj. 20 września 2007 r., jednak mimo to uznał, że wniosek o zgłoszenie upadłości powinien być złożony w okresie od 20 września do grudnia 2007 r. Z uzasadnienia zaskarżonej decyzji nie można było jednoznacznie wywieść, w jak...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »