NSA: Wyjazd naukowy w ramach programu dofinansowanego może być podróżą służbową

Z uzasadnienia: Podróż służbowa charakteryzuje się tym, że jest odbywana: (1) poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy, (2) na polecenie pracodawcy, (3) w celu wykonania określonego przez pracodawcę zadania. Wszystkie te cechy wystąpić muszą łącznie.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Maciej Jaśniewicz, Sędzia NSA Stanisław Bogucki (sprawozdawca), Sędzia WSA (del.) Katarzyna Wolna - Kubicka, Protokolant Katarzyna Pawłowska - Mazur, po rozpoznaniu w dniu 2 sierpnia 2017 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej J. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 19 lutego 2015 r., sygn. akt I SA/Łd 1350/14 w sprawie ze skargi J. S. na interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi działającego z upoważnienia Ministra Finansów z dnia 2 września 2014 r., nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych

1. uchyla w całości zaskarżony wyrok,
2. uchyla w całości zaskarżoną interpretację,
3. zasądza od Szefa Krajowej Administracji Skarbowej na rzecz J. S. kwotę 660 (słownie: sześćset sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

1. Wyrokiem z dnia 19 lutego 2015 r. o sygn. I SA/Łd 1350/14 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi oddalił skargę J. S. (dalej: skarżąca lub wnioskodawczyni) na interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi działającego z upoważnienia Ministra Finansów (dalej: organ lub Dyrektor IS) z dnia 2 września 2014 r. o nr IPTPB2/415-374/14-5/KSM w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych. Jako podstawę prawną powołano art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.; dalej: p.p.s.a.). Wyrok jest dostępny (podobnie jak inne powoływane w uzasadnieniu orzeczenia) na stronie internetowej http://orzeczenia.nsa.gov.pl/.

2. Przebieg postępowania przed organami podatkowymi (przedstawiony przez WSA w Łodzi).

2.1. Przedstawiając w uzasadnieniu wyroku przebieg postępowania WSA w Łodzi podał, że we wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji prawa podatkowego skarżąca wyjaśniła, iż pracuje naukowo na Uniwersytecie [...] (dalej: Uniwersytet), będąc zatrudniona na podstawie umowy o pracę i posiada stopień naukowy doktora, a także uczestniczy w II edycji Programu "Mobilność Plus" (dalej: program), ustanowionego przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w Komunikacie z dnia 26 kwietnia 2012 r. o ustanowieniu Programu pod nazwą "Mobilność Plus" (M.P. poz. 254), wydanego na podstawie art. 26 ust. 2 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. Nr 96, poz. 615 ze zm.), którego celem jest umożliwienie naukowcom udziału w badaniach naukowych prowadzonych w renomowanych zagranicznych ośrodkach naukowych. Podała, że Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego decyzją z dnia 6 grudnia 2012 r. na wniosek Uniwersytetu przyznał środki finansowe na finansowanie uczestnictwa skarżącej w programie w latach 2013 - 2015. Przyznane środki finansowe pochodzą z budżetu Państwa. Zawarte zostały dwie umowy - pomiędzy Ministrem Nauki i Szkolnictwa Wyższego a Uniwersytetem określające warunki realizacji, finansowania, rozliczania i wykonania zadania oraz dodatkowa umowa pomiędzy Uniwersytetem a skarżącą określające zasady finansowania jej udziału w badaniach naukowych lub pracach rozwojowych realizowanych w zagranicznym ośrodku naukowym w terminie od dnia 1 marca 2013 r. do dnia 28 lutego 2015 r. Środki finansowe zgodnie z zawartą umową mają zostać wykorzystane przez skarżącą na finansowanie naukowego pobytu zagranicznego. Podkreśliła, że w ramach projektu wykonuje badania naukowe dla swojego pracodawcy, a nie dla zagranicznego ośrodka. Dodatkowo podała, że podczas uczestnictwa w Programie w okresie od dnia 1 marca 2013 r. do dnia 31 marca 2013 r. przebywała na płatnym urlopie szkoleniowym, natomiast od dnia 1 kwietnia 2013 r. przebywała na bezpłatnym urlopie dla celów naukowych.

W uzupełnieniu wniosku z dnia 16 lipca 2014 r. podała, że zgodnie z umową zawartą pomiędzy Ministrem Nauki i Szkolnictwa Wyższego a Uniwersytetem z dnia 16 stycznia 2013 r. środki finansowe przyznane skarżącej na finansowanie zagranicznego pobytu przeznaczone są na pokrycie kosztów utrzymania związanych z pobytem w zagranicznym ośrodku oraz kosztów podróży uczestnika programu, zgodnie z kalkulacją kosztów pobytu. Środki finansowe przeznaczone na finansowanie zagranicznego pobytu nie mogą być wydatkowane na inne cele niż określone w zawartej umowie. Wyjaśniła ponadto, że podczas zagranicznego wyjazdu zajmuje się badaniami, które znajdują się w głównym kręgu zainteresowań Uniwersytetu. Jadąc do Hiszpanii uzyskała od swojego opiekuna, a zarazem opiekuna projektu (profesora Uniwersytetu) wytyczne dotyczące m.in. tego, jakich obliczeń ma dokonać podczas badań w zagranicznym ośrodku naukowym. Opiekun decyduje również o realizacji kolejnych etapów harmonogramu i wyznacza skarżącej zadania z tym związane. Przydzielony skarżącej w zagranicznym ośrodku naukowym opiekun nie ma wpływu na zadania realizowane przez stronę. Wnioskodawczyni podczas realizacji kolejnych etapów projektu pozostaje w ciągłym kontakcie ze swoim opiekunem sprawującym nadzór nad nią oraz nad projektem. Zobowiązana jest również do konsultowania z opiekunem wszystkich kwestii związanych z projektem. Nie jest samodzielnym pracownikiem naukowym, w związku z czym nie może podejmować ostatecznych decyzji samodzielnie. Zobligowana jest do przesyłania opiekunowi okresowych sprawozdań z przebiegu swoich prac, w którym przedstawia wyniki badań oraz obliczenia dokonane zgodnie z jego wytycznymi, które następnie opiekun przedstawia władzom Uniwersytetu. Ponadto podała, że zgodnie z zasadami i regulaminem konkursu na stanowisko adiunkta, w wyniku którego uzyskała zatrudnienie, osoba zatrudniona powinna w ciągu roku uzyskać grant badawczy lub finansowanie stażu podoktorskiego. Uczestnictwo w programie pozwoliło wnioskodawczyni spełnić ten warunek konkursu oraz kontynuować karierę na Uniwersytecie.

W tak przedstawionym stanie faktycznym skarżąca sformułowała pytania:

1. czy środki pieniężne przyznane Uniwersytetowi, przekazywane wnioskodawczyni w związku z jej uczestnictwem w badaniach naukowych, realizowanych w ramach programu na finansowanie naukowego pobytu za granicą w celu pokrycia kosztów utrzymania związanych z pobytem w zagranicznym ośrodku oraz kosztów podróży, korzystają ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U z 2012 r. poz. 361 ze zm.; dalej: u.p.d.o.f.);
2. czy część środków pieniężnych przyznanych Uniwersytetowi, przekazywanych wnioskodawczyni w związku z jej uczestnictwem w programie w celu pokrycia kosztów utrzymania związanych z pobytem w zagranicznym ośrodku oraz kosztów podróży, podlegają zwolnieniu z podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 16 u.p.d.o.f.?

Odpowiedź na pytanie nr 1 uczyniono przedmiotem odrębnej interpretacji.

Zdaniem skarżącej, do środków finansowych otrzymywanych od pracodawcy w ramach stosunku pracy, w związku z odbywaną podróżą służbową, na pokrycie kosztów jej utrzymania za granicą zastosowanie ma zwolnienie na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 16 u.p.d.o.f. Wyjazd realizowany jest na podstawie polecenia pracodawcy odbycia podróży służbowej, do którego zastosowanie mają przepisy ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.; dalej: k.p.). Zgodnie z definicją podróży służbowej określoną w art. 775 k.p. podróżą służbową jest polecenie pracodawcy dotyczące wykonania przez pracownika określonego zadania służbowego poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy lub poza stałym miejscem jego pracy. Wszystkie te cechy wystąpić muszą łącznie, a brak jednej z nich wyklucza zakwalifikowania pracy świadczonej przez pracownika jako podróży służbowej. Jej zdaniem warunki, na jakich została skierowana do prac badawczych odpowiadają warunkom, jakim powinna odpowiadać podróż służbowa. Odwołując się do definicji diety zdefiniowanego w § 13 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz. U. z 2013 r. poz. 167) stwierdziła, że przeznaczenie otrzymywanych przez nią kwot na pobyt i pokrycie kosztów utrzymania i wyżywienia oraz na bieżące wydatki związane z pobytem w zagranicznym ośrodku naukowym zgodne jest z zawartą w t...