NSA. Ostateczna decyzja ustalająca wysokość zobowiązania a wniosek o stwierdzenie nadpłaty

Podatnik, kwestionujący kwotę podatku wynikającą z decyzji ustalającej (art. 21 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej), nie może formułować wniosku o stwierdzenie nadpłaty, o którym mowa w art. 75 § 1 i 2 Ordynacji - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Stanisław Bogucki po rozpoznaniu w dniu 23 czerwca 2015 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 7 stycznia 2015 r., sygn. akt I SA/Łd 995/14 w sprawie ze skargi H. P. przy udziale uczestników postępowania A. P. i M. P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi z dnia 15 lipca 2014 r., nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nadpłaty w podatku od nieruchomości za 2011 r. oddala skargę kasacyjną.

UZASADNIENIE

1. Wyrokiem z dnia 7 stycznia 2015 r., I SA/Łd 995/14, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi - po rozpoznaniu skargi H. P. (dalej: skarżąca) przy udziale uczestników postępowania A. P. i M. P. (dalej: uczestnicy) na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi (dalej: Kolegium lub SKO) z dnia 15 lipca 2014 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nadpłaty w podatku od nieruchomości za 2011 rok - (1) uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta Łodzi z dnia 10 kwietnia 2014 r.; (2) zasądził od SKO na rzecz skarżącej kwotę 100 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego. Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia podano art. 145 § 1 pkt 1 lit. c/ oraz art. 200 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.; dalej w skrócie: p.p.s.a.). Wyrok jest dostępny na stronie internetowej: http://orzeczenia.nsa.gov.pl/.

2. Przebieg postępowania przed organami podatkowymi (przedstawiony przez Sąd pierwszej instancji):

2.1. Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie WSA w Łodzi podał, że zaskarżoną decyzją SKO, po rozpoznaniu odwołania skarżącej od decyzji Prezydenta Miasta L. (dalej: Prezydent Miasta) z dnia 10 kwietnia 2014 r., nr [...], odmawiającej stwierdzenia nadpłaty w podatku od nieruchomości za 2011 r. - na podstawie przepisów art. 233 § 1 pkt 2 lit. a/, w związku z art. 21 § 1 pkt 2, art. 72 § 1 pkt 1, art. 74a, art. 92 § 1 i art. 128 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.; dalej: o.p.) oraz art. 3 ust. 4 i art. 6 ust. 7 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 849; dalej: u.p.d.o.l.) - uchyliło ww. decyzję organu pierwszej instancji w części określającej M. P. i A. P. wysokość nadpłaty w podatku od nieruchomości za 2011 r. i umorzyło postępowanie w sprawie.

2.2. Organ odwoławczy wskazał w uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia, że decyzją z dnia 10 kwietnia 2014 r. organ pierwszej instancji odmówił skarżącej i uczestnikom stwierdzenia nadpłaty w podatku od nieruchomości za 2011 r. od nieruchomości położonej w L. przy ul. P. [...]. W obrocie prawnym znajduje się ostateczna decyzja Prezydenta Miasta z dnia 31 stycznia 2011 r. w sprawie podatku od nieruchomości za 2011 r., ustalająca solidarnie skarżącej i uczestnikom wysokość zobowiązania podatkowego w podatku od ww. nieruchomości. Strona nie złożyła od niej odwołania. W związku z tym uznano, że instytucja określenia nadpłaty nie może być wykorzystywana do wzruszania ostatecznych decyzji podatkowych wydanych na podstawie art. 21 § 1 pkt 2 o.p. Tryb postępowania podatkowego zmierzający do określenia nadpłaty nie jest nadzwyczajnym środkiem prawnym, dzięki któremu można wzruszyć ostateczne decyzje podatkowe, gdyż środki te określone zostały enumeratywnie w przepisach rozdziałów 17, 18 i 19 o.p. Podatnicy, kwestionując kwotę podatku wynikającą z decyzji ustalającej, muszą najpierw w postępowaniu odwoławczym lub trybach nadzwyczajnych wyeliminować z obrotu prawnego tę decyzję lub ją zmienić, co umożliwi im uzyskanie zwrotu nadpłaty. Dopóki zatem w obrocie prawnym znajduje się ostateczna decyzja Prezydenta Miasta w sprawie podatku od nieruchomości za rok 2011, a wpłacona kwota nie przewyższa kwoty zobowiązania podatkowego ustalonego tą decyzją, to nie ma podstaw prawnych do określenia nadpłaty.

Kolegium wskazało także, że prawo do złożenia wniosku o określenie nadpłaty przysługuje każdemu ze współwłaścicieli nieruchomości. Pismem z dnia 10 marca 2014 r. skarżąca wniosła prośbę o zwrot nadpłaconego podatku wraz z odsetkami od ww. nieruchomości. W nagłówku pisma wskazano jednak skarżącą i uczestników. Obowiązkiem organu pierwszej instancji było wyjaśnienie, czy w przedmiotowej sprawie skarżąca działa jako pełnomocnik uczestników. Organ pierwszej instancji zignorował ten obowiązek i mimo braku wniosku uznał uczestników za strony postępowania. Postępowanie w sprawie określenia wysokości nadpłaty uczestnikom nie zostało również wszczęte z urzędu. Kolegium pismem z dnia 23 czerwca 2014 r. wezwało skarżącą do złożenia wyjaśnień, czy w sprawach działa również jako pełnomocnik uczestników; a jeśli tak, do złożenia pełnomocnictw do działania w ich imieniu. W odpowiedzi skarżąca nie przedłożyła wymaganych przepisami prawa pełnomocnictw. Również uczestnicy nie potwierdzili umocowania skarżącej do działania w ich imieniu. Kolegium uznało, że skarżąca działa tylko i wyłącznie we własnym imieniu, a nawet gdyby działała jako pełnomocnik pozostałych współwłaścicieli nieruchomości, to organ pierwszej instancji naruszył art. 166 § 2 o.p., w myśl którego w sprawie połączenia postępowań organ podatkowy wydaje postanowienie, na które służy zażalenie. Podkreślono, że skoro uczestnicy nie złożyli wniosku o określenie nadpłaty, brak było podstaw prawnych do orzekania w tym zakresie przez organ pierwszej instancji.

3. Stanowiska stron w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji.

3.1. W skardze złożonej do WSA w Łodzi skarżąca wniosła o przyjęcie skargi w sprawie nadpłaconego podatku od nieruchomości. Wskazała, że w roku 1998 otrzymała gabinet stomatologiczny w mieszkaniu nr [...] przy ul. P. [...]. Z dniem rozpoczęcia działalności złożyła organom naliczającym podatek oświadczenie o leczniczym charakterze prowadzonych usług. Naliczany przez Urząd Miasta podatek płaciła od roku 1998 do roku 2013 i przypadkowo dowiedziała się o ustawie z dnia 30 sierpnia 1991 roku o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 91, poz. 408) z której wynika, że miała prawo do zdecydowanie niższej od dotychczas naliczanej stawki podatku od nieruchomości, w której prowadzi działalność leczniczą. Po raz pierwszy podatek za rok 2014 został naliczony prawidłowo i był zdecydowanie niższy od dotychczasowych. W związku z tym skarżąca uważa, że należy jej się zwrot pieniędzy za nadpłacony podatek.

3.2. W odpowiedzi na skargę SKO wniosło o oddalenie skargi jako nieuzasadnionej, podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji. W ocenie organu odwoławczego, żaden z przepisów prawa materialnego i procesowego nie został naruszony, a ocena zarzutów znalazła już wyraz w uzasadnieniu zaskarżonego aktu. Kolegium wskazało ponadto, że rozpatrywało pięć odwołań skarżącej od pięciu decyzji Prezydenta Miasta z dnia 10 kwietnia 2014 r. odmawiających stwierdzenia nadpłaty w podatku od nieruchomości za lata 2009-2013. Uznano zatem, że skarga dotyczy każdej z decyzji Kolegium.

4. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi (Sądu pierwszej instancji):

Uchylając zaskarżoną decyzję SKO, WSA w Łodzi stwierdził, że skarga zasługiwała na uwzględnienie, lecz z innych przyczyn niż wskazała skarżąca. Żądanie skarżącej zawarte we wniosku z dnia 10 marca 2014 r. było jasne: wniosła o zwrot wraz z odsetkami nadpłaconego podatku od nieruchomości. Podatek od nieruchomości za tenże lokal Prezydent Miasta ustalił skarżącej decyzją z dnia 31 stycznia 2011 r. a zatem sprawa, która były przedmiotem wniosku skarżącej (wysokość podatku od nieruchomości za 2011 r. i zwrot nadpłaty podatkowej), została już wcześniej rozstrzygnięta decyzją właściwego organu podatkowego i decyzja ta została wykonana. Bez wzruszenia tej decyzji - jak słusznie zauważyły organy podatkowe obu instancji - nie było zatem możliwe pr...