NSA: Opodatkowanie odsetek od obligacji nabytych przez spółkę jawną

Czy odsetki od obligacji nabytych przez spółkę jawną powinny zostać opodatkowane na zasadach obowiązujących osoby fizyczne dla zysków z kapitałów pieniężnych, czy też na normalnych zasadach dotyczących dochodu z działalności gospodarczej spółki osobowej? Na takie pytanie odpowiadał ostatnio NSA, zajmując się sporem podatnika z Wrocławską Izbą Administracji Skarbowej.

Sprawa toczyła się następująco.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu oddalił w całości skargę podatnika, któremu jeden z domów maklerskich, występując jako płatnik pobrał - zdaniem podatnika w sposób nieuzasadniony - podatek zryczałtowany związany z otrzymaniem odsetek od obligacji. Przyczynił się przez to do powstania nadpłaty w zryczałtowanym podatku dochodowym, a Dyrektor Izby Administracji Skarbowej odmówił stwierdzenia tej nadpłaty. WSA oddalił skargę podatnika.

Podatnik kwestionował zasadność poboru podatku przez płatnika stwierdzając, że obligacje zostały nabyte w ramach działalności gospodarczej spółki jawnej, której przedmiotem (działalności) są usługi finansowe.

W uzasadnieniu skargi podkreślił, że obligacje nabyła we własnym imieniu spółka i to na jej rachunek wpłynęły środki w postaci odsetek od obligacji. Należności te zasiliły majątek spółki przed podziałem zysku za dany rok.

W ocenie Podatnika przepis art. 30b ust. 4 w związku z art. 5a pkt 6 i art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych przesądza o tym, że odsetki od wymienionych obligacji, były przychodem spółki jawnej. Tak też zostały zaksięgowane w spółce jawnej, a w konsekwencji przychód z obligacji w 2016 r. został ujęty w zeznaniach podatkowych PIT-36L obydwóch wspólników.

Organy podatkowe w obu instancjach przychody w postaci odsetek od obligacji nie stanowią przychodu z działalności gospodarczej lecz z kapitałów pieniężnych i dlatego zasadnie pobrano zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 19% uzyskanych dochodów i w rezultacie nie ma podstaw do stwierdzenia nadpłaty.

Pełnomocniczka podatnika złożyła skargę kasacyjną, a Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, iż

skarga ma usprawiedliwione podstawy.

Przedstawiając sprawę NSA przypomniał, iż Sąd pierwszej instancji podzielił stanowisko organów podatkowych, że środki w postaci otrzymanych odsetek od obligacji stanowią odrębne źródło przychodów, jakim są przychody z kapitałów pieniężnych, o których mowa w art. 17 ust 1 pkt 2 i pkt 3 u.p.d.o.f. Przy takim stanowisku, wniosek Skarżącego o stwierdzenie nadpłaty nie miałby uzasadnienia. Skarżący natomiast jest zdania, że w sytuacji gdy obligacje zakupiła i zdeponowała na swoim rachunku papierów wartościowych spółka jawna będąca przedsiębiorcą, której Skarżący był wspólnikiem - przychody z odsetek od obligacji powinny zostać zakwalifikowane u Skarżącego jako przychody z działalności gospodarczej. W konsekwencji pobranie zryczałtowanego podatku dochodowego od odsetek od obligacji przez płatnika - Dom Maklerski, było zdaniem Skarżącego niezasadne, ponieważ przychód z odsetek powinien być opodatkowany jako przychód z działalności gospodarczej.

NSA zauważył, że kwestia opodatkowania przychodów osiąganych przez wspólników spółki jawnej jest różnie interpretowana w orzecznictwie sądowoadministracyjnym.

Ale skład rozpatrujący omawianą sprawę stanął na stanowisku, że decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia zaistniałego sporu ma treść art. 5b ust. 2 u.p.d.o.f., zgodnie z którym: "Jeżeli pozarolniczą działalność gospodarczą prowadzi spółka niebędąca osobą prawną, przychody wspólnika z udziału w takiej spółce, określone na podstawie art. 8 ust. 1, uznaje się za przychody ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3."

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego należy zatem przyjąć, że jeżeli spółka prowadzi działalność gospodarczą – to przychody jej wspólnika osiągnięte poprzez spółkę uznaje się za przychody z działalności gospodarczej.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego zacytowany art. 5b ust. 2 u.p.d.o.f. kreuje fikcję prawną uzyskiwania przez wspólnika przychodów z działalności gospodarczej – o ile spółka prowadzi działalność gospodarczą. W tym zakresie skład orzekający w niniejszej sprawie popiera stanowisko wyrażane wcześniej w orzecznictwie sądów administracyjnych (por. w szczególności wyrok NSA z 5 czerwca 2019 r., sygn. akt II FSK 1915/17 i cytowane tam orzecznictwo oraz piśmiennictwo). Użycie w art. 5b ust. 2 u.p.d.o.f. słów "uznaje się" stanowi dobitny wyraz ustanowienia fikcji prawnej.

Wskazać też należy, że w przedmiocie zakwalifikowania przychodów z udziału w spółkach niemających osobowości prawnej do określonego źródła przychodów w podatku dochodowym od osób fizycznych wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z dnia 20 maja 2013 r., sygn. II FPS 6/12, w której uznał, że przychód (dochód) osoby fizycznej, będącej akcjonariuszem spółki komandytowo-akcyjnej, stosownie do art. 5b ust. 2 u.p.d.o.f. jest przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej. Jakkolwiek uchwała ta wprost odnosi się do akcjonariuszy spółki komandytowo-akcyjnej (w stanie prawnym, w którym spółki tej nie zaliczano jeszcze do podatników podatku od osób prawnych), wskazuje ona na przesądzające znaczenie art. 5b ust. 2 u.p.d.o.f. dla kwalifikowania przychodów z udziału w spółkach niemających osobowości prawnej do źródła w postaci pozar...