NSA: Opłata (renta) planistyczna przy zamianie nieruchomości

Teza: Umowa zamiany nieruchomości jako umowa służąca ekwiwalentnemu przeniesieniu własności nieruchomości bez użycia pieniądza w sposób oczywisty mieści się w pojęciu „zbycia nieruchomości” w rozumieniu art. 36 ust.4 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Bez skutków ulepszenia planistycznego właściciel nie dysponowałby ekwiwalentnym dobrem mogącym być przedmiotem umowy zamiany. Różnica z umową sprzedaży jest tylko taka, że zamiast pieniędzy właściciel otrzymuje inną nieruchomość.

Sentencja

Dnia 26 października 2017 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Andrzej Jurkiewicz Sędziowie sędzia NSA Anna Łuczaj sędzia del. WSA Mirosław Gdesz /spr./ Protokolant starszy sekretarz sądowy Mariusz Szufnara po rozpoznaniu w dniu 26 października 2017 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej J. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 28 października 2015 r. sygn. akt II SA/Kr 1191/15 w sprawie ze skargi J. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] 2015 r. znak [...] w przedmiocie ustalenia jednorazowej opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie wyrokiem z 28 października 2015 r. sygn. II SA/Kr 1191/15 oddalił skargę J. S. (dalej skarżący) na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z [...] 2015 r. nr [...] utrzymująca w mocy decyzję Prezydent Miasta [...] z [...] 2015 r. nr [...] o ustaleniu w stosunku do skarżącego jako zbywcy części nieruchomości gruntowej położonej w [...], oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka nr [...], jedn. ewid. [...], oraz udziału wynoszącego 10/12 części w części nieruchomości gruntowej położonej w [...], oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka nr [...].[...], jednorazowej opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości spowodowanego uchwaleniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w wysokości 13 385,50 zł.

Skarżący wniósł od powyższego wyroku skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego, zaskarżając go w całości, W skardze kasacyjnej zarzucono:

1) naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez błędną wykładnię:

a) art. 36 ust. 4 ustawy z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (wówczas Dz. U. z 2015r., poz.199; dalej upzp), poprzez przyjęcie przez Sąd I instancji, że prawidłowa wykładnia ww. przepisu, dokonana przez organy obu instancji, polegająca na przyjęciu, że będąca przedmiotem niniejszego postępowania umowa zamiany, zawarta 25 listopada 2009r jako umowa wzajemna (przewidująca stosowny ekwiwalent) mieści się w pojęciu "zbycie nieruchomości", co stanowi przesłankę do ustalenia wobec skarżącego jednorazowej opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości. Podczas gdy nie każda zamiana nieruchomości stanowi zbycie w rozumieniu powołanego przepisu. Formalnie nieruchomości będące przedmiotem zamiany, tj. działka nr [...] stały się przedmiotem obrotu, gdyż doszło do zmiany ich właściciela, nie można jednak mówić o jakimkolwiek przysporzeniu majątkowym po stronie tych właścicieli. Zamienione nieruchomości podlegają temu samemu miejscowemu planowi zagospodarowania przestrzennego obszaru [...], w którym przewidziano dla nich to samo przeznaczenie, tj. zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna wolnostojąca i bliźniacza, położone są w bezpośrednim sąsiedztwie, a ich powierzchnia jest zbliżona;

b) art. 36 ust. 4 upzp poprzez przyjęcie przez Sąd I instancji, że prawidłowa wykładnia ww. przepisu, dokonana przez organy obu instancji, polegając na przyjęciu, że dla określenia wzrostu wartości nieruchomości będącej przedmiotem umowy zamiany z 25 listopada 2009r., należy przyjąć stan nieruchomości z dnia wejścia w życie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru [...], tj. z dnia 6 lutego 2006r. Podczas gdy przedmiotem umowy zamiany była działka nr [...] i udział wynoszący 10/12 części działki nr [...], obie nieruchomości zostały wydzielone geodezyjnie po wejściu w życie powołanego planu miejscowego z działki nr [...]. Z chwilą zamiany ich przez skarżącego, działki te stały się odrębnymi nieruchomościami, o odmiennych cechach rynkowych, tj. położenie, powierzchnia, sąsiedztwo, dostępność komunikacyjna, możliwość zagospodarowania i kształt. Brak przesłanek by przyjąć, iż przedmiotem wyceny może być nieruchomość istniejąca w dniu wejścia w życie planu miejscowego, szczególnie w sytuacji, kiedy nie została ona zbyta w całości. Jest to bowiem inna nieruchomość niż ta której wzrost wartości jest oceniany w niniejszej sprawie i której zamiana stała się podstawą do naliczenia opłaty planistycznej.

2) naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy:

a) art. 3 § 1 i art. 145 § 1 pkt 1 lit.. a ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2017 r. poz. 1136; dalej Ppsa) w zw. z art. 135 w zw. z art. 145 § 3 Ppsa w zw. z art. 105 § 1 ustawy z 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2013 r. poz. 1409 ze zm., dalej: Kpa) polegające na tym, że Sąd I instancji w wyniku niewłaściwej kontroli działalności administracji publicznej nie zastosował środka określonego w art. 145 § 1 pkt 1 lit. a Ppsa w zw. z art. 135 w zw. z art. 145 § 3 Ppsa w zw. z art. 105 § 1 Kpa, w sytuacji gdy w niniejszej sprawie nie zachodziły przesłanki ustalenia wobec skarżącego jednorazowej opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości spowodowanego uchwaleniem planu miejscowego, co uzasadniało umorzenie postępowania administracyjnego;

- względnie art. 3 § 1 i art. 1...