NSA: Moment pobrania opłaty przy usłudze transportu regularnego

Jedną z zasad wykonywania przewozów regularnych w krajowym transporcie drogowym jest wymóg, aby pasażer otrzymywał potwierdzenie wniesienia opłaty w postaci biletu wydanego zgodnie z przepisami o kasach rejestrujących. Pobranie należności za przejazd i wydanie potwierdzenia wniesienia przez pasażera opłaty za przejazd w postaci biletu wymagane jest przed rozpoczęciem kursu, a nie w dowolnym momencie trwania kursu, czy po jego zakończeniu.

Teza

Przewozy regularne w krajowym transporcie drogowym są wykonywane według zasad określonych w art. 18b ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2013 r., poz. 1414 ze zm. – dalej: u.t.d.), przy czym jedną z tych zasad jest wymóg pobierania należności za przejazd i wydanie potwierdzenia wniesienia przez pasażera opłaty za przejazd w postaci biletu przed rozpoczęciem kursu, a nie w dowolnym momencie trwania kursu, czy po jego zakończeniu, co wynika z art. 18b ust. 1 pkt 4 u.t.d. w zw. z l.p. 2.7. załącznika nr 3 do u.t.d. Znajduje to również potwierdzenie w treści art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. - Prawo przewozowe (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 915), z którego wynika, że podstawowym sposobem zawarcia umowy przewozu jest nabycie biletu na przejazd przed rozpoczęciem podróży.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Joanna Sieńczyło-Chlabicz (spr.) Sędzia NSA Andrzej Skoczylas Sędzia del. WSA Ewa Cisowska-Sakrajda Protokolant Szymon Janik po rozpoznaniu w dniu 4 lipca 2019 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej M.P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 9 stycznia 2017 r. sygn. akt III SA/Kr 1496/16 w sprawie ze skargi M. P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] marca 2016 r. nr [...] w przedmiocie kary pieniężnej za naruszenie przepisów o transporcie drogowym oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie wyrokiem z dnia 9 stycznia 2017 r., sygn. akt III SA/Kr 1496/16, oddalił skargę M. P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] marca 2016 r. nr [...] w przedmiocie kary pieniężnej za naruszenie przepisów o transporcie drogowym.

Z uzasadnienia wyroku wynika, że Sąd I instancji za podstawę rozstrzygnięcia przyjął następujące ustalenia.

I

W dniu [...] sierpnia 2015 r. upoważnieni pracownicy Urzędu Marszałkowskiego Województwa M. przeprowadzili kontrolę wykonywania krajowego drogowego przewozu osób na linii komunikacyjnej K.-M. O godz. [...] na przystanku K. poddano kontroli autobus marki Mercedes nr rej. [...], należący do przedsiębiorcy – M. P. (dalej: skarżący, strona).

Kontrolę rozpoczęto z uwagi na fakt, że kierowca sprzedawał bilety osobom wysiadającym. Kierowca autobusu oświadczył, że na przystanku w miejscowości G. wsiadły cztery osoby, dwie zajęły od razu miejsce z tyłu, a dwie zapłaciły "za siebie". Kierowca okazał wypis nr [...] z zezwolenia nr [...] wydanego przez Marszałka Województwa M. wraz z rozkładem jazdy.

Zawiadomieniem dnia 31 sierpnia 2015 r. skarżący został poinformowany o wszczęciu postępowanie administracyjne w sprawie naruszenia przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2013 r., poz. 1414 ze zm. – dalej: u.t.d.).

Pismem z dnia 23 września 2015 r. skarżący wyjaśnił, że w czasie gdy kierowca sprzedawał bilety dwóm osobom w miejscowości G., pozostałe dwie zajęły miejsce z tyłu busa i szukały pieniędzy. Z uwagi na korki, jakie występowały na trasie, "wyszło tak, że dopiero po przyjeździe na miejsce te dwie osoby zapłaciły za przejazd".

Decyzją z dnia [...] września 2015 r. Marszałek Województwa M. - nałożył na skarżącego karę pieniężną w kwocie 2.000 zł.

Według organu I instancji kierowca sprzedawał bilety wysiadającym pasażerom, co powoduje, że naruszone zostały warunki przewidziane w art. 18 b ust. 1 pkt 4 u.t.d.

Decyzją z dnia [...] marca 2016 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K.- działając na podstawie art. 18b ust. 1 pkt 4, art. 92a, art. 92c, art. 93 ust. 1-3 oraz załącznika nr 3 lp. 2.7. u.t.d. - utrzymało w mocy decyzję organu I instancji.

W ocenie Kolegium treść przepisu art. 92a ust. 1 u.t.d. w zw. z Ip. 2.7 załącznika nr 3 do u.t.d. nie pozostawia żadnych wątpliwości co do faktu, iż niewydanie pasażerowi wymaganego potwierdzenia wniesienia opłaty za przejazd przed rozpoczęciem kursu (a więc także wydanie takiego potwierdzenia w późniejszym czasie - po rozpoczęciu kursu) jest podstawą do nałożenia kary pieniężnej. Ustawodawca nieprzypadkowo w ten sposób ukształtował przesłanki odpowiedzialności przewoźnika. Gdyby bowiem dopuścić możliwość wydawania biletów w dowolnym momencie trwania kursu, to prowadziłoby to do sytuacji, w której obowiązek wydania biletu mógłby nie być powszechnie respektowany, a przewoźnicy drukowaliby i wydawali bilety pasażerom jedynie w trakcie kontroli, za każdym razem uwalniając się w ten sposób od odpowiedzialności. Dodatkowo wydawanie biletów pasażerom wysiadającym sprawiałoby, iż poza kontrolą byłoby to czy dane na bilecie odzwierciedlają rzeczywiście przejechaną przez pasażera trasę.

Organ II instancji wskazał, że w sprawie nie tylko udowodnionym (za pomocą protokołu kontroli), ale też potwierdzanym przez stronę w toku postępowania jest fakt, że kierowca wydawał pasażerom wymagane potwierdzenia wniesienia opłat (bilety) już po rozpoczęciu kursu, a konkretnie na przystanku, na którym pasażerowie ci wysiadali.

Wskazanym na wstępie wyrokiem z dnia 9 stycznia 2017 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie oddalił skargę strony.

Sąd I instancji wyjaśnił, że stan faktyczny sprawy nie budzi wątpliwości...