W myśl art. 173 ust. 1–1b ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r., poz. 887, z późn. zm.) kapitał początkowy ustalany jest dla każdego ubezpieczonego urodzonego po 31 grudnia 1948 r., który przed 1999 r. opłacał składkę na ubezpieczenie społeczne bądź składkę tę za ubezpieczonego opłacał płatnik składek.

Ponadto kapitał początkowy ustalany jest dla tych spośród ubezpieczonych urodzonych przed 1 stycznia 1949 r., którzy po 31 grudnia 2008 r. wystąpili lub wystąpią z wnioskiem o emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym i którzy będą wnioskować o ustalenie emerytury na nowych zasadach, o ile tak obliczona emerytura byłaby wyższa niż ustalona na dotychczasowych zasadach (art. 55 ustawy emerytalnej).

Istotne wynagrodzenie i staż emerytalny

Wysokość kapitału początkowego w dużej mierze zależy od ustalonej podstawy jego wymiaru, czyli tzw. hipotetycznej emerytury, która przysługiwałaby ubezpieczonemu 31 grudnia 1998 r.

Kwota kapitału początkowego zależy od:

1. długości udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych, przebytych przed 1 stycznia 1999 r.,
2. podstawy wymiaru,
3. współczynnika „p”, który służy do obliczenia tzw. części socjalnej.

Przy obliczaniu kapitału początkowego ma zastosowanie kwota bazowa w wysokości 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z II kwartału 1998 r., wynosząca 1220,89 zł.

Do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjmowane jest wynagrodzenie (dochód), które stanowiło podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne przed 1999 r.

Podstawa wymiaru kapitału początkowego może być ustalona od zarobków z kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez wnioskodawcę z okresu przed 1 stycznia 1999 r., albo z 20 dowolnie wybranych lat kalendarzowych, z okresu przed 1999 r. ZUS ustala tę podstawę w kilku etapach. Najpierw porównuje zarobki ubezpieczonego z 10 kolejnych lat kalendarzowych, wybranych z okresu sprzed 1999 r., do przeciętnych wynagrodzeń z tych lat. W ten sposób uzyskuje wskaźnik wyrażony w procentach. Ich sumę dzieli następnie przez liczbę lat uwzględnionych przy ustalaniu podstawy wymiaru, obliczając tym samym wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego. Tę wielkość ZUS mnoży przez kwotę bazową obowiązującą w II kwartale 1998 r. (1220,89 zł), uzyskując w ten sposób podstawę wym...