Nieważność zmiany umowy spółki a odsetki od zwróconego PCC

Z uzasadnienia: Spółce nie przysługuje oprocentowanie od zwróconej kwoty podatku od czynności cywilnoprawnych. Podatek ten był bowiem należny w dniu dokonania czynności (zmiany umowy) powodującej powstanie zobowiązania pobranego przez płatnika (notariusza). Nie stanowił, więc nadpłaty w rozumieniu przepisów art. 72 § 1 Ordynacji podatkowej.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Stefan Babiarz, Sędzia NSA Bogusław Dauter, Sędzia WSA del. Andrzej Jagiełło (sprawozdawca), Protokolant Justyna Bluszko-Biernacka, po rozpoznaniu w dniu 2 kwietnia 2015 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej G. [...] sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w R. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 listopada 2012 r. sygn. akt VIII SA/Wa 362/12 w sprawie ze skargi G. [...] sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w R. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 28 lutego 2012 r. nr [...] w przedmiocie podatku od czynności cywilnoprawnych:

1) oddala skargę kasacyjną,
2) zasądza od G. [...] sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w R. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie kwotę 1800 (słownie: jeden tysiąc osiemset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

1.1 Zaskarżonym wyrokiem z dnia 7 listopada 2012 r. sygn. akt VIII SA/Wa 362/12 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę G. [...] sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w R. (dalej: skarżąca, Spółka) na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 28 lutego 2012 r. nr [...] w przedmiocie odmowy naliczenia i zwrotu odsetek od podatku od czynności cywilnoprawnych.

1.2 Sąd pierwszej instancji przedstawił następujący stan sprawy: kwestionowaną decyzją Dyrektor Izby Skarbowej utrzymał w mocy decyzję Naczelnika [...] Urzędu Skarbowego w R. z 1 grudnia 2011 r. o odmowie zwrotu skarżącej odsetek od podatku od czynności cywilnoprawnych w kwocie 214.936 zł. Jako podstawę prawną decyzji wskazał art. 72 § 1 pkt 1 - 2 oraz art. 76b Ordynacji podatkowej - dalej: Ord. pod. - w zw. z art. 11 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) - dalej: u.p.c.c. Organ wskazał, że Spółka na podstawie art. 11 ust. 1 pkt 1 u.p.c.c. wystąpiła z wnioskiem o zwrot uiszczonego podatku od czynności cywilnoprawnych (214.936 zł) pobranego uprzednio przez notariusza w związku z podjęciem 1 lutego 2011 r. uchwały o zmianie umowy spółki. Dyrektor Izby Skarbowej decyzją z 9 września 2011 r., orzekł o zwrocie uiszczonego przez Spółkę podatku od czynności cywilnoprawnych w kwocie 214.936 zł., stwierdzając, że zmiana umowy spółki dotknięta była wadą nieważności względnej. W tej sytuacji Spółka wystąpiła do organu pierwszej instancji o zwrot nadpłaconego, jej zdaniem, podatku wraz z odsetkami naliczonymi od daty upływu 2 miesięcy od złożenia wniosku o zwrot podatku do dnia jego zwrotu. Utrzymując w mocy odmowną decyzję organu pierwszej instancji w tym przedmiocie organ odwoławczy zauważył, że na podstawie art. 11 ust. 1 pkt 1 u.p.c.c. Spółce zwrócony został uprzednio uiszczony przez nią podatek od czynności cywilnoprawnych. Instytucji zwrotu podatku nie należy utożsamiać z instytucją nadpłaty a obowiązujące przepisy nie przewidują możliwości naliczenia odsetek od dokonanego na rzecz Spółki zwrotu podatku od czynności cywilnoprawnych. Notariusz pobrał podatek należny, zgodnie ze stosowną uchwałą, który został Spółce zwrócony w związku z późniejszym wystąpieniem okoliczności uzasadniających wydanie w tym zakresie decyzji oraz dokonanie czynności zwrotu podatku z uwagi na to, że zmiana umowy Spółki dotknięta była wadą nieważności względnej.

Jak wskazał organ przepis art. 76b Ord. pod. nakazuje odpowiednie stosowanie do zwrotu podatku jedynie enumeratywnie wskazanych w nim przepisów, tj. art. 76, art. 76a, art. 77b i art. 80 Ord. pod. Nie zawiera zaś odesłania do art. 72 § 1 pkt 1 Ord. pod. Zatem zwrot podatku winien być traktowany jako nadpłata jedynie we wskazanym wyżej zakresie. Nadto także przepisy u.p.c.c. nie przewidują oprocentowania zwrotu podatku i dlatego brak jest podstawy prawnej określającej oprocentowanie zwrotu podatku dokonanego w trybie art. 11 tej ustawy.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego skarżąca zarzuciła:

- naruszenie prawa materialnego, tj. art. 72 § 1 pkt 1 i 2, art. 76, art. 76a, art. 76b oraz art. 77b Ord pod. poprzez błędną i dowolną wykładnię tych przepisów w związku z art. 11 ust. 1 pkt 1 u.p.c.c., a w konsekwencji stwierdzenie braku podstaw prawnych oprocentowania zwrotu podatku;

- naruszenie przepisów postępowania w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy: art. 120, art. 121, art. 124 oraz art. 210 Ord. pod. poprzez niepełne rozpatrzenie zaprezentowanej przez nią argumentacji, niewystarczające uzasadnienie faktyczne oraz prawne podjętego rozstrzygnięcia, brak pełnego stanowiska co do powoływanego przez nią orzecznictwa, jak również nienależyte wyjaśnienie stanu faktycznego sprawy w zakresie zasadności podnoszonych przez skarżącą twierdzeń w zakresie zwrotu odsetek w podatku od czynności cywilnoprawnych; art. 233 § 1 pkt 1 Ord. pod. poprzez jego bezpodstawne zastosowanie wobec zaistnienia przesłanek do uchylenia decyzji organu pierwszej instancji oraz art. 233 § 1 pkt 2 lit. a) Ord. pod. poprzez jego niezastosowanie.

1.3 Sąd administracyjny pierwszej instancji uznał skargę za bezzasadną i zauważył, że stan faktyczny był w sprawie bezsporny. Spółce zwrócony został podatek od czynności cywilnoprawnych po upływie dwóch miesięcy od dnia złożenia wniosku o zwrot tego podatku. Organy podatkowe przyjęły, że zwrócony podatek był należny w dniu jego pobrania przez notariusza i nie wystąpiła nadpłata a Spółka nie kwestionuje wprost tego stanowiska. Wywodzi natomiast, że na potrzeby naliczenia i zwrotu odsetek od podatku, który wpłaciła w kwocie wyższej od tej, jaka była należna w świetle nieważności względnej czynności powodującej powstanie zobowiązania podatkowego (zmiany umowy Spółki), instytucję zwrotu podatku należy traktować tak jak instytucję nadpłaty. Spór dotyczy zatem wykładni przepisów prawa materialnego, czyli art. 76b Ord. pod. i art. 11 ust. 1 pkt 1 u.p.c.c.

W ocenie Sądu, Dyrektor Izby Skarbowej trafnie uznał, że skarżącej nie przysługuje oprocentowanie od zwróconej kwoty podatku od czynności cywilnoprawnych. Podatek ten był bowiem należny w dniu dokonania czynności (zmiany umowy) powodującej powstanie zobowiązania pobranego przez płatnika (notariusza). Nie stanowił, więc nadpłaty w rozumieniu przepisów art. 72 § 1 Ord. pod. Przepisy Rozdziału 9 Działu III Ord. pod. regulujące instytucję nadpłaty nie przewidują zaś możliwości naliczenia oraz zwrotu oprocentowania w sytuacji, gdy podatek od czynności cywilnoprawnych należny w dniu jego pobrania, nie został zwrócony w terminie 2 miesięcy licząc od dnia złożenia stosownego wniosku przez podatnika w tym zakresie. Odsetki w prawie podatkowym przysługują podatnikowi tylko wtedy, gdy przewiduje to przepis prawa. Skoro przepisy nie przewidywały możliwości uwzględnienia wniosku skarżącej w całości lub w części, to organy obowiązane były wydać decyzję odmowną. Sąd zauważył, że przepisy Ordynacji podatkowej zawierają legalną definicję pojęcia "zwrot podatku". W świetle art. 3 pkt 7, ilekroć w tej ustawie jest mowa o zwrocie podatku, rozumienie ...