Naprawa pojazdu pokryta z polisy ubezpieczeniowej a odliczenie VAT

Samochód w firmie ma znaczenie ogromne. Bez niego w wielu przypadkach w ogóle nie jest możliwe prowadzenie działalności gospodarczej. Ustawodawca traktuje go w ustawie o VAT w sposób szczególny. Czy w przypadku gdy powstaje konieczność naprawienia szkody w pojeździe a pokrywana jest przez ubezpieczyciela w związku z wykorzystaniem polisy coś zmienia się dla podatnika?

Wyjść należy od zapisu art. 361 Kodeksu cywilnego wyrażającego zasadę pełnego pokrycia wyrządzonej szkody. Zgodnie z nim naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści które mógłby osiągnąć, gdyby szkody mu nie wyrządzono. Tak więc poszkodowany powinien otrzymać kwotę która całkowicie zrekompensuje mu poniesione straty. W przypadku, gdy nie ma on prawa do odliczenia naliczonego podatku a zakład ubezpieczeniowy wypłaci odszkodowanie z pominięciem tego podatku, poszkodowany zmuszony jest samodzielnie ponieść jego koszty. Skoro ubezpieczenie nie pokryje całej poniesionej szkody takie działanie sprzeczne jest z zasadą pełnego odszkodowania.

Kluczowe znaczenie ma tutaj istnienie lub brak prawa do skorzystania z odliczenia VAT. Jedynie od tego uzależniony jest zakres roszczenia do ubezpieczyciela, tj. czy vatowiec jego zakresem może objąć VAT. Chodzi o istnienie uprawnienia nie zaś o faktyczne z niego skorzystanie. Jeżeli poszkodowany takie prawo miałby i służyłoby mu ono przy zakupie towaru lub usługi a z takich czy innych względów z uprawnienia tego nie skorzystałby kwota odszkodowania może dotyczyć wyłącznie wartości netto. Należy tu wziąć pod uwagę treść uchwały SN z 22 kwietnia 1997 r., sygn. akt. III CZP 14/97. Sąd stwierdził w niej, że odszkodowanie za szkodę doznaną przez podatnika VAT w wyniku zniszczenia rzeczy ustalone na podstawie jej ceny nie obejmuje VAT mieszącego się w tej cenie, w takim zakresie w jakim poszkodowany może obniżyć należny od niego podatek o wartość podatku naliczonego przy zakupie. Uchwała ta wydana została w sytuacji, gdy poszkodowany przedstawił ubezpieczycielowi fakturę zakupu.

Na pytanie czy VAT stanowi element odszkodowania w przypadku ustalenia jego wysokości na podstawie kosztorysu czyli cen części zamiennych i usług koniecznych do wykonania naprawy SN odpowiedział w uchwale z 17 maja 2007 r., sygn. akt III CZP 150/06. Zgodnie z nią odszkodowanie przysługujące na podstawie ubezpieczenia OC w takim wypadku obejmuje kwotę VAT w takim zakresie w jakim poszkodowany nie ma prawa obniżyć podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od takich dóbr i usług.

A zatem biorąc pod uwagę treść powyższych uchwał jeżeli podatnik VAT poniesie szkodę w ...