Wypłacanie obowiązkowych zaliczek i częściowych płatności, precyzyjne warunki zapłaty wynagrodzenia i jego waloryzacji, brak obowiązku żądania płacenia wadium przez zamawiających, mniejsze kary pieniężne – to jedne z wielu korzyści dla przedsiębiorców w nowym Prawie zamówień publicznych, którego przepisy wchodzą w życie od 1 stycznia 2021 roku. W nowym roku zaczęła obowiązywać także nowa stawka płacy minimalnej – 2800 zł oraz nowa stawka godzinowa – 18,30 zł. Jeszcze w styczniu wejdzie w życie społeczna część pakietu mieszkaniowego, a wraz z nim m.in. nowe dopłaty do czynszu. Polscy przedsiębiorcy będą mieć łatwiejszy dostęp do programu wspierania inwestycji o istotnym znaczeniu dla gospodarki. MRPiR przedstawia najważniejsze regulacje wchodzące w życie wraz z początkiem 2021 roku.

Nowe Prawo zamówień publicznych

Nowe Pzp wprowadza od 1 stycznia 2021 r. zasadnicze zmiany na rynku zamówień publicznych i jest efektem blisko dwóch lat prac nad nowymi rozwiązaniami. Uproszczone i przystępne procedury mają być mocnym wsparciem dla wykonawców startujących w przetargach publicznych. Przepisy oferują liczne i korzystne rozwiązania dla wykonawców, w tym należących do sektora MŚP, a jest to obecnie grupa przedsiębiorców mocno dotknięta sytuacją pandemiczną. Dzięki nowym przepisom będą mieć dostęp do stabilnego i przyjaznego rynku zamówień publicznych.

Nowe Pzp ma wzmocnić pozycję i ochronę praw wykonawców i podwykonawców, w tym zabezpieczyć ich przed problemami z płynnością finansową i koniecznością kredytowania zamówienia publicznego z własnej kieszeni. Przepisy wprowadzają tzw. zasadę efektywności, dzięki której cena nie będzie czynnikiem decydującym o wyborze oferty. Zamawiający, zamiast skupiać się na cenie lub kosztach usługi, ma w większym stopniu uwzględniać jakość towarów i usług, w tym ich znaczenie dla środowiska, gospodarki lub społeczeństwa.

Najważniejsze rozwiązania nowego Prawa zamówień publicznych:

• Uproszczona procedura w przetargach poniżej progów unijnych – tzw. zamówienia krajowe będą udzielane w nowym trybie, tzw. podstawowym, umożliwiającym bardziej elastyczne podejście do procesu udzielania zamówień, m.in. poprzez stworzenie możliwości swobodnego wyboru jednego z trzech wariantów, z których dwa przewidują prowadzenie negocjacji pomiędzy zamawiającym a wykonawcą. 
• Wykonawca, podpisując umowę, otrzyma w niej precyzyjne informacje o warunkach zapłaty wynagrodzenia.
• W umowach zawieranych na okres dłuższy niż 12 miesięcy, dotyczących wykonania robót budowlanych lub usług, wykonawca od początku będzie znał zasady waloryzacji swojego wynagrodzenia, na wypadek wzrostu cen materiałów budowlanych lub innych kosztów.
• W przypadku wszystkich umów zawieranych na okres dłuższy niż 12 miesięcy, wykonawcy będą otrzymywać zaliczki (nie mniejszej niż 5 proc. wynagrodzenia) lub wynagrodzenie płatne w częściach za wykonanie poszczególnych etapów zamówienia.
• Mniejsze o połowę zabezpieczenie należytego wykonania umowy (co do zasady 5% ceny całkowitej podanej w ofercie) oraz wadium w przypadku zamówień poniżej progów unijnych – maksymalna wartość wadium wyniesie 1,5% wartości zamówienia. W postępowaniach o wartości równej lub przekraczającej progi unijne wadium będzie miało charakter fakultatywny. 
• Katalog klauzul abuzywnych (niedozwolonych postanowień umownych) – nowe Pzp wprowadza katalog zakazanych klauzul umownych, naruszających interes stron umowy (np. brak odpowiedzialności wykonawcy za opóźnienia powstałe nie z jego winy).
• Ograniczenia w stosowaniu kar umownych – każda umowa będzie musiała zawierać informacje o łącznej, maksymalnej ich wysokości.
• Analiza potrzeb i wymagań zamawiającego sporządzana na etapie przygotowania postępowania w przypadku zamówień o wartości równej lub przekraczającej progi unijne – będzie obejmowała m.in. analizę rozwiązań dostępnych na rynku, wskazanie możliwości podziału zamówienia na części.
• Wzmocnienie roli dialogu między zamawiającym a wykonawcą – obie strony mają się ze sobą częściej konsultować w czasie realizacji zamówienia, omawiać możliwe warianty techniczne konieczne do jego wykonania.
• Obowiązek przygotowania aktualizacji rocznych planów postępowań.
• Ugodowe załatwianie największych sporów pomiędzy wykonawcami a zamawiającymi – w przypadku powstania sporu na tle realizacji umowy w sprawie zamówienia publicznego strony umowy będą mogły złożyć wniosek o przeprowadzenie mediacji lub inne polubowne rozwiązanie sporu (np. koncyliacja). Spory będzie mógł rozstrzygać m.in. Sąd Polubowny przy Prokuratorii Generalnej RP. Ma to być zdecydowanie tańsze i szybsze rozwiązanie, niż próba jego rozstrzygania przed sądem.

Od 1 stycznia 2021 r. nowa stawka płacy minimalnej

Wraz z nowym rokiem obowiązują nowe wysokości minimalnych gwarancji płacowych:

• minimalne wynagrodzenie za pracę dla pracowników (osób zatrudnionych na podstawie stosunku pracy) – 2800 zł,
• minimalna stawka godzinowa dla osób wykonujących pracę na podstawie określonych umów cywilnoprawnych – 18,30 zł.

Nowe wysokości wynagrodzenia i stawki godzinowej określiło rozporządzenie Rady Ministrów z 15 września 2020 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2021 r.

Społeczna część pakietu mieszkaniowego

Społeczna część pakietu mieszkaniowego ma wejść w życie w pierwszych miesiącach nowego roku.  Przewiduje on szereg rozwiązań mających na celu poprawę sytuacji mieszkaniowej w Polsce, m.in. wsparcie budownictwa społecznego i komunalnego oraz zwiększenie liczby mieszkań na wynajem.

Pakiet zakłada m.in.:

• wyższe finansowe wsparcie budownictwa społecznego i komunalnego oraz łatwiejszy dostęp do gruntów pod zabudowę mieszkaniową,
• zwiększenie dostępności mieszkań na wynajem dla osób o niskich dochodach,
• poprawę warunków mieszkaniowych w już istniejących lokalach,
• dopłaty do czynszu dla podnajemców mieszkań od gminy w ramach programu „Mieszkanie na Start”,
• wyższe dodatki mieszkaniowe dla najemców dotkniętych skutkami epidemii COVID-19 (do 1 500 zł miesięcznie przez pół roku, na pokrycie do 75% czynszu),
• możliwość dojścia do własności w nowo budowanych mieszkaniach w SIM,
• powstanie Rządowego Funduszu Rozwoju Mieszkalnictwa – o wartości 1,5 mld zł – jako wsparcia dla gmin w budowie mieszkań w ramach SIM na czas epidemii COVID-19,.
• poszerzenie katalogu wydatków uprawniających do otrzymania premii gwarancyjne...