1. Bezpośrednie odesłanie do kwoty. 

Celem uproszczenia ustalenia czy dana faktura z uwagi na wartość brutto podlega obligatoryjnej formie mechanizmu podzielonej płatności zrezygnowano z odesłania do kwoty określonej w przepisach ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2021 r. poz. 162). W miejsce tego odesłania wskazana została bezpośrednio kwota 15 000 zł (brutto) faktury. 

Ważne! 

Wprowadzona zmiana nie wpłynęła na limit, od którego mechanizm podzielonej płatności staje się obowiązkowy. Podzielona płatność tak jak obecnie, będzie musiała być zastosowana, jeżeli łącznie zostaną spełnione następujące warunki: 

• przedmiotem transakcji są towary lub usługi wskazane w załączniku nr 15, oraz 
• kwota należności brutto wykazana na fakturze dokumentującej dostawę towarów lub świadczenie usług z załącznika nr 15 przekracza 15 000 zł, 
• czynność jest dokonywana na rzecz podatnika.

Nie zmieniły się również zasady ustalenia czy wartość brutto faktury przekracza limit wskazany do stosowania obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności (15 000 zł), w przypadku gdy wartość brutto faktury jest wskazana w walucie obcej. Tak jak dotychczas, w celu określenia, czy wartość brutto faktury przekracza 15 000 zł, należy stosować zasady przeliczania kwot stosowane w celu określenia podstawy opodatkowania dla celów VAT.

Podstawa prawna: art. 105a ust. 3 pkt 5, art. 106e ust. 1 pkt 18a, art. 108a ust. 1a ustawy o VAT.

2. Mechanizm podzielonej płatności a możliwość potrącenia wierzytelności 

Do 31 grudnia 2020 r. wyjątkiem od konieczności dopełnienia obowiązków związanych z obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności była możliwość skorzystania z instytucji potrącenia przewidzianego w art. 498 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740, z późn. zm., dalej: kc). Z uwagi na charakter potrącenia zawartego w art. 498 kc, w którym mowa o dwóch osobach będących jednocześnie względem siebie dłużnikiem i wierzycielem, nie było możliwości uznania kompensat wielostronnych (umownych) za dopełnienie obowiązków związanych z zapłatą w obligatoryjnym mechanizmie podzielonej płatności. Ponadto, możliwe było potrącenie wyłącznie wymagalnych wierzytelności, co nie wpływało pozytywnie na płynność finansową podatników.

Od 1 stycznia 2021 r. wyłączono obowiązek stosowania mechanizmu podzielonej płatności również do potrąceń pozakodeksowych, czyli potrąceń dopuszczalnych na gruncie zasady swobody umów. Dzięki temu podatnicy zyskali bardziej elastyczne rozwiązanie, które dopuszcza różne istniejące na rynku praktyki, np. netting.

Zatem od 1 stycznia 2021 r. obowiązek stosowania mechanizmu podzielonej płatności został wyłączony również w przypadku innych potrąceń, czyli potrąceń dokonywanych pomiędzy osobami, które np. nie są względem siebie bezpośrednio dłużnikiem i wierzycielem. Dodatkowo, potrącane wierzytelności nie muszą być wymagalne w chwili dokonywania potrącenia.

Wprowadzony z dniem 1 stycznia 2021 r. przepis może być stosowany także do wierzytelności powstałych przed 1 stycznia 2021 r., których potrącenie następuje od 1 stycznia 2021 r.

Ważne!

Dokonanie potrąceń powinno zostać udokumentowane w taki sposób, aby w przypadku wątpliwości organu podatkowego podatnik mógł wykazać, że nie doszło do naruszenia przepisów o obowiązkowym mechanizmie podzielonej płatności. Podatnik powinien móc wykazać, że doszło do potrącenia, żeby było jasne, iż należność nie została uregulowana w inny sposób, z ominięciem obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności.

Jeżeli po dokonaniu potrącenia pozostanie jeszcze kwota do zapłaty, różnicę tę należy uregulować zgodnie z założeniami obligatoryjnego mechanizmu podzielonej płatności.

Podstawa prawna: art. 108a ust. 1d ustawy o V...