Masz tylko miesiąc na wznowienie postępowania w sprawie podatku od nieujawnionych źródeł przychodów za lata 1998–2006

18 lipca 2013 r. Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok osygnaturze akt SK 18/09 dotyczący podatku oddochodów znieujawnionych źródeł przychodu. Wyrok nie został jeszcze opublikowany wDzienniku Ustaw inie wszedł wżycie wżadnej części. Nie jest również jeszcze dostępne jego uzasadnienie. Opublikowane zostały natomiast nastronach internetowych Trybunału m.in. sentencja wyroku ikomunikat prasowyTK.

Jest zatem jeszcze za wcześnie, by ocenić wpływ tego wyroku na praktykę stosowania instytucji podatku od nieujawnionych źródeł przychodu przez organy podatkowe oraz orzecznictwo sądów administracyjnych. Wydaje się jednak, że będzie miał on fundamentalne znaczenie dla tej praktyki oraz że przełamie niekorzystną dla podatników linię orzeczniczą i sprawi, że instytucja ta przestanie być „śmiertelną pułapką” dla uczciwych obywateli.

Wyrok rozstrzyga trzy kwestie dotyczące:

- stawki podatku; potwierdza zgodność z Konstytucją RP 75% stawki podatku, o której mowa w art. 30 ust. 1 pkt 7 ustawy o PIT,
- podstawy opodatkowania; stwierdza, że art. 20 ust. 3 ustawy o PIT, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 1998 r. do 31 grudnia 2006 r., jest niezgodny z art. 2 w związku z art. 64 ust. 1 Konstytucji RP,
- przedawnienia; stwierdza, że art. 68 § 4 Ordynacji podatkowej jest niezgodny z art. 2 w związku z art. 64 ust. 1 Konstytucji RP; jednak przepis ten traci moc obowiązującą dopiero z upływem 18 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw.

Stawka podatku

Pierwsze z ww. rozstrzygnięć nie wymaga komentarza – nie da się wywieść zeń żadnych korzystnych dla podatników skutków, choć nie jest wykluczone, że uzasadnienie wyroku będzie zawierało, również w tej części, stwierdzenia, które ułatwią podatnikom potyczki z fiskusem.

Warto zauważyć, że potwierdzenie zgodności z Konstytucją RP artykułu 30 ust. 1 pkt 7 ustawy o PIT dotyczy brzmienia tego przepisu w stosunkowo krótkim okresie od 1 stycznia 1998 r. do 31 grudnia 2001 r. Nie jest zatem zamknięta możliwość stwierdzenia jego niekonstytucyjności za okres późniejszy. Jednak jest to mało prawdopodobne.

Podstawa opodatkowania

Drugie rozstrzygnięcie, odnoszące się do sposobu ustalania podstawy opodatkowania, wejdzie w życie z dniem opublikowania wyroku w Dzienniku Ustaw i począwszy od tego dnia, będzie można je stosować.

Skutki tej części orzeczenia dotyczą bezpośrednio przedziału czasowego ograniczonego do okresu od 1 stycznia 1998 r. do 31 grudnia 2006 r., jednak bez wątpienia będą miały duży wpływ na wykładnię przepisu art. 20 ust. 3 ustawy o PIT w brzmieniu obecnym, ponieważ nie różni się ono w sposób znaczący od brzmienia tego przepisu zakwestionowanego przez Trybunał.

Zwłaszcza że w komunikacie prasowym opublikowanym po rozprawie Trybunał zarzucił przepisowi art. 20 ust. 3 ustawy o PIT (również art. 68 § 4 Ordynacji podatkowej) m.in. naruszenie nawet zwykłego standardu poprawności legislacyjnej, podczas gdy prawo daninowe wymaga zastosowania standardu podwyższonego. Trybunał stwierdził, że lakoniczne, nieprecyzyjne i niejednoznaczne brzmienie tych przepisów doprowadziło do tego, że instytucja podatku od dochodów z nieujawnionych źródeł ukształtowana została dopiero przez praktykę, a nie w drodze ustawy, zaś praktyka ta (w tym orzecznictwo) narusza zasadę in dubio pro tributario oraz pozostaje w sprzeczności z innymi wymogami ustawy zasadniczej.

Takie stanowisko Trybunału stwarza szanse na przełamanie dotychczasowej, wyjątkowo niekorzystnej dla podatników linii orzecznictwa. Jednak dopiero opublikowanie uz...