Małżeńska umowa majątkowa a PIT od sprzedaży nieruchomości

Z uzasadnienia: Małżeńskie umowy majątkowe, na podstawie których dokonywano objęcia, a następnie wyłączenia z wspólności majątkowej nieruchomości, nie mieściły się w pojęciu nabycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i nie miały wpływu na powstanie obowiązku podatkowego w tym podatku.

SENTENCJA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący S. WSA Tomasz Smoleń / spr./ Sędziowie WSA Małgorzata Niedobylska WSA Kazimierz Włoch Protokolant sekr. sąd. Eliza Kaplita-Wójcik po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 19 listopada 2013 r. sprawy ze skargi J. M. na indywidualną interpretację Ministra Finansów z dnia [...] sierpnia 2013 r. nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych:

1) uchyla zaskarżoną interpretację
2) określa, że interpretacja wymieniona w pkt. 1) nie podlega wykonaniu do chwili uprawomocnienia się wyroku.

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 16 maja 2013 r. J.M. (dalej określana jako skarżąca lub wnioskodawca) zwróciła się do Ministra Finansów o udzielenie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości.

We wniosku przedstawiła następujący stan faktyczny:

Na podstawie umów z dnia 4 października 1990 r., 10 stycznia 1991 r., 17 października 1991 r., 25 października 1991 r. dokonała zakupu 5 działek do swojego majątku osobistego. W 1992 r. zawarła związek małżeński. Dnia 22 sierpnia 2002 r. wraz z mężem na podstawie aktu notarialnego dokonała przesunięcia majątkowego tych działek z majątku osobistego do wspólnego majątku (małżeńska wspólność ustawowa), a następnie dnia 10 czerwca 2008 r. operacji odwrotnej tj. ww. działki zostały przeniesione z wspólnego majątku, do majątku osobistego wnioskodawczyni. Dnia 24 stycznia 2013 r. sprzedała jedną z ww. działek (zakupioną w 1991 r.). W związku z powyższym zadała pytanie:

Czy sprzedaż działki będzie podlegała opodatkowaniu, czy będzie zwolniona na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 8a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.), dalej w skrócie u.p.d.o.f.?

W jej ocenie będzie korzystać ze zwolnienia, ponieważ kupiła działkę w 1991 r. i aż do stycznia 2013 r. była jej właścicielem. Przesunięcia z 2002 r. i 2008 r. nie zmieniły tego faktu, ponieważ pomiędzy 2002 r., a 2008 r. także była właścicielem tej działki w 100% (jako małżonek).

Minister Finansów w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości w części dotyczącej udziału nabytego w 1991 r. uznał stanowisko skarżącej za prawidłowe, w części dotyczącej udziału nabytego w 2008 r. za nieprawidłowe.

W uzasadnieniu wskazał, że dla rozstrzygnięcia powyższego problemu istotne jest ustalenie momentu nabycia nieruchomości. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a i c u.p.d.o.f. obowiązek podatkowy w podatku dochodowym od osób fizycznych rodzi odpłatne zbycie nieruchomości, jej części oraz udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce, nabycie.

Organ wskazał przy tym, że użyte przez ustawodawcę pojęcie "nabycie" nie zostało zdefiniowane, ale należy przez nie rozumieć każde zwiększenie aktywów podatnika.

Skoro, na skutek zawartej w 2002 r. małżeńskiej umowy majątkowej, majątek, który był majątkiem osobistym został włączony do majątku wspólnego małżonków, należało przyjąć, że jeden z małżonków nabył drugi zaś zbył nieruchomość. Reasumując, organ wskazał, że dokonane w 2002 r. przesunięcie majątkowe działki z majątku osobistego wnioskodawcy do majątku wspólnego małżonków skutkuje zbyciem przez wnioskodawcę udziału w działkach na rzecz małżonka. W związku z powyższym organ przyjął, że na skutek małżeńskiej umowy majątkowej skarżąca wyzbyła się ½ nieruchomości, który ponownie nabyła w 2008 r., od końca którego należało liczyć bieg pięcioletniego terminu.

Nie ma przy tym znaczenia w ocenie organu, że wspólność ustawowa ma charakter bezudzialowy. Przytoczył wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2000 r. sygn. akt II CKN 542/00, w którym stwierdzono, że "pomimo iż małżeńska wspólność majątkowa jest wspólnością bezudziałową (art. 31 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodek rodzinny i opiekuńczy, Dz.U. 2012 r., poz. 788, dalej w skrócie k.r.o.), to darowanie przez małżonków przedmiotu wchodzącego w skład ich majątku wspólnego, gdy przedmiot darowizny ma przypaść małżonkom do wspólności majątkowej małżeńskiej pozwala - dla celu przewidzianego w art. 996 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm., dalej w skrócie: k.c. - na przyjęcie (przy odpowiednim zastosowaniu art. 42 i 43 § 1 k.r.o.), że spadkodawca, którym jest małżonek rozporządził udziałem wynoszącym 1/2 przedmiotu darowizny, a skoro ten udział ma przypaść jako obdarowanym małżonkom do wspólności majątkowej małżeńskiej, to małżonek, który jest uprawniony do zachowku, obdarowany został jego połową. Organ przyznał, że orzeczenie to dotyczyło wprawdzie roszczeń z tytułu zachowku, ale przedstawiona w nim teza może zostać wykorzystana również w niniejszej sprawie.

Potwierdzenie swojego stanowiska organ upatrywał również w przepisach ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. (Dz.U. z 2005 r., Nr 8, poz. 60 ze zm.), dalej: Ordynacja podatkowa, w tym art. 29 § 1 dotyczącym odpowiedzialności podatkowej podatnika pozostającego w związku małżeńskim.

We wniesionej do tutejszego Sądu skardze J.M. zarzuciła interpretacji naruszenie art. 47 k.r.o. poprzez uznanie, że przeniesienie w roku 2002 składników majątku osobistego do majątku wspólnego spowodowało wyzbycie się własności przedmiotowych działek, zmianę rodzaju współwłasności z łącznej na ułamkową i ponowne ich nabycie w 2008 r., błędne zastosowanie art. 996 k.c., a także zastosowanie przepisów o darowiźnie do umów przesunięcia majątkowego między małżonkami (z 22 sierpnia 2002 r. oraz 10 czerwca 2008 r.).

Skarżąca nie znajduje uzasadnienia dla przyjęcia przez organ, że w 1991 r., pomimo tego, że pozostawała w stanie wolnym, nabyła udział w nieruchomości, a nie całą nieruchomość. Jeszcze raz podkreśliła, że zmiany ustroju majątkowego jakie miały miejsce w 2002, a następnie w 2008 r. nie powinny mieć wpływu na ocenę faktu nabycia.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie zważył, co następuje:

Sądy administracyjne dokonują kontroli legalności działań administracji publicznej zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. 2012 r., poz. 270 ze zm. - dalej: P.p.s.a - poprzez orzekanie w sprawach skarg na akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawni...