Już od prawie dziesięciu lat za wzięcie łapówki odpowiadać może nie tylko urzędnik, lecz także biznesmen.

Odpowiedzialność karna za łapownictwo istnieje od dawna. Tyle że w klasycznej postaci ograniczała się do wzięcia łapówki przez urzędnika, zwanego funkcjonariuszem publicznym, czyli osobę funkcjonującą w sektorze finansów publicznych. Biznesmen mógł w tym układzie odpowiadać wyłącznie za wręczenie łapówki, a więc tzw. łapownictwo czynne.

Sytuacja zmieniła się w związku z akcesją naszego kraju do Unii Europejskiej. Polska zobowiązała się do wprowadzenia karalności korupcji w obrocie gospodarczym. I to był główny powód dodania artykułu 296a do Kodeksu karnego (ustawa z 6 czerwca 1997 r. – Dz.U. z 1997 r., nr 88, poz. 553, z późn. zm., dalej: K.K.). Od 1 lipca 2003 r. karalne stało się wzięcie łapówki również w sektorze prywatnym. Przyjrzyjmy się warunkom tej odpowiedzialności.

Określenie sprawcy

Za wzięcie łapówki (łapownictwo bierne) może odpowiadać zarówno osoba kierująca jednostką organizacyjną, jak i każdy pracownik tej jednostki (nazywanej dalej krócej jako „firma”). Co więcej, art. 296a K.k. przewiduje także odpowiedzialność osoby, którą łączy z firmą wyłącznie umowa zlecenia albo o dzieło.

Za wręczenie łapówki natomiast może odpowiadać każda osoba. W art. 296a § 2 K.k., przewidującym odpowiedzialność za łapownictwo czynne, widzimy bowiem znamię „kto”, a więc jest to tzw. przestępstwo powszechne.

Wzięcie łapówki jako przestępstwo

Przyjęcie łapówki będzie przestępstwem w trzech przypadkach. Przede wszystkim wtedy, gdy może wyrządzić szkodę firmie. Podkreślmy, że szkoda ta nie musi w rzeczywistości wystąpić. Wystarczy, że mogło dojść do szkody. Wcale nie musi przy tym zaistnieć jakie...