Konstytucja dla biznesu to tylko slogan?

Fakt, że konstytucyjne zasady zostały skonkretyzowane i wyrażone expressis verbis w ustawie Prawo Przedsiębiorców powoduje, iż uzyskują one znacznie większe znaczenie w praktyce stosowania prawa. Nie będzie istniała konieczność powoływania się na normy konstytucyjne - poinformował przedstawiciel MPiT w odpowiedzi na pytanie, dlaczego Prawo Przedsiębiorców powiela zapisy Konstytucji.

Interpelacja nr 20756 do prezesa Rady Ministrów w sprawie Konstytucji Biznesu

Szanowny Panie Premierze,

zgodnie z Konstytucją Biznesu na przedsiębiorcę nie powinny być nakładane nowe obowiązki administracyjne, a obowiązki informacyjne powinny zostać ograniczone do minimum. Tymi zasadami powinni kierować się politycy tworzący prawo gospodarcze. Czytając to wielu przedsiębiorców może nie dowierzać.

Odkąd w Polsce rządzi Prawo i Sprawiedliwość mamy do czynienia z inflacją obowiązków informacyjnych. Przykładem może być jednolity plik kontrolny (JPK), czyli przekazywanie organom skarbowym danych z systemów księgowych w specjalnym pliku. To dla przedsiębiorców oznacza, że muszą poświęcić więcej czasu na biurokrację, albo że muszą to komuś zlecić. W związku z wprowadzeniem JPK wzrosły bowiem koszty usług księgowych, a za niecałe pół roku wejdą w życie kolejne obowiązki informacyjne (też związane z JPK). Wiele zapisów zawartych w Konstytucji Biznesu nie zawiera żadnej innowacji, bo już dziś są zapisane choćby w Konstytucji RP.

Wolnościowe deklaracje mogą stanowić jedynie wyróżnik prezentacji multimedialnej pokazującej zasługi rządu dla polskiej przedsiębiorczości. Jednakże należy podkreślić, że bez zmian mentalności ludzi odpowiedzialnych za tworzenie prawa pozostają one tylko pustymi hasłami. Jedyną nowością przyjętych rozwiązań jest uporządkowanie wielu już obowiązujących zasad w jednym dokumencie.

Ponadto przedsiębiorcy bardzo stanowczo krytykują zapisy mające ich chronić przed uciążliwymi kontrolami. Rozdział z tym zagadnieniem zajmuje niemal jedną trzecią całości ustawy i składa się przede wszystkim z wyjątków od reguł ograniczających kontrole. Ograniczenia kontroli w dalszym ciągu pozostaną wyłącznie teoretyczne. Elementem Konstytucji Biznesu jest ustawa o Rzeczniku Małych i Średnich Przedsiębiorców. Zdaniem ekspertów kompetencje rzecznika - w porównaniu z pierwotnymi propozycjami - zostały mocno okrojone. Chodzi przede wszystkim o możliwość wstrzymania kontroli prowadzonej u przedsiębiorcy. Jeśli rzeczywiście instytucja wspomnianego rzecznika miałaby się ugruntować w świadomości przedsiębiorców i przede wszystkim stanowić dla nich realną pomoc, to należałoby mu raczej nadać dodatkowe uprawnienia, a nie odbierać te praktyczne z punktu widzenia przedsiębiorców.

Konstytucja Biznesu w swoich założeniach ma służyć pomocą przedsiębiorcom w rozumieniu przepisów. Tzw. objaśnienia prawne mają wydawać m.in. ministerstwa. Jeśli firma się do nich zastosuje nie będzie mogła być obciążona karami. Tyle tylko, że w funkcjonującym systemie nadprodukcji prawa wprowadzenie następnej instytucji mającej ułatwiać poruszanie się w labiryncie przepisów może nie odnieść zamierzonego skutku. Wielu ekspertów podkreśla przy tym, że ustawodawca powinien skoncentrować się raczej na tworzeniu jasnych i stabilnych przepisów.

Eksperci zwracają uwagę, że Konstytucja Biznesu nie ułatwi życia firmom, bo problem leży gdzie indziej. Chodzi przede wszystkim o pomijanie konsultacji społecznych, coraz krótsze prace w komisjach sejmowych i senackich, czy przyjmowanie ustaw nocą, czyli coraz częstszy obraz tworzenia polskiego prawa.

W związku z powyższym zwracam się z pytaniem do Pana Premiera:

1. Dlaczego po przejęciu władzy przez Prawo i Sprawiedliwość doszło do tak znaczącej inflacji obowiązków informacyjnych w stosunku do przedsiębiorców?

2. Czemu według Pana mają służyć zapisy w Konstytucji Biznesu zawarte już chociażby w Konstytucji RP? Czy chodzi po prostu o powielanie tych samych zapisów obowiązującego prawa?

3. Dlaczego w ostatecznym kształcie Konstytucji Biznesu okrojone zostały kompetencje Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców? Czy jest planowane ewentualne wprowadzenie poprawek mających na celu rozszerzenie wspomnianych kompetencji celem realnej pomoc przedsiębiorcom?

4. Czy nie uważa Pan, że w rzeczywistości nadprodukcji prawa wprowadzenie kolejnej instytucji mającej ułatwiać poruszanie się w labiryncie przepisów może nie odnieść zamierzonego skutku?

5. Dlaczego Pana zdaniem przy tworzeniu Konstytucji Biznesu nie skoncentrowano się przede wszystkim na tworzeniu jasnych i stabilnych przepisów?

6. Dlaczego w procesie wprowadzania Konstytucji Biznesu pominięto konsultacje społeczne?

7. Czy Pana zdaniem tryb prac nad poszczególnymi ustawami, w tym Konstytucją Biznesu był/jest właściwy (chodzi przede wszystkim o coraz krótsze prace w komisjach sejmowych i senackich, czy też przyjmowanie ustaw nocą, jako właściwości obrazu tworzenia polskiego prawa w ostatnim czasie)?

Zgłaszający: Bożena Kamińska, 12-03-2018 r.

Szanowny Panie Marszałku,

W związku z interpelacją nr 20756 poseł Bożeny Kamińskiej w sprawie „Konstytucji Biznesu”, uprzejmie przedstawiam odpowiedź na postawione pytania.

1. Dlaczego po przejęciu władzy przez Prawo i Sprawiedliwość doszło do tak znaczącej inflacji obowiązków informacyjnych w stosunku do przedsiębiorców?

Nie jest w mojej ocenie zasadne stwierdzenie, że w ostatnich miesiącach doszło do znaczącej inflacji obowiązków informacyjnych w stosunku do przedsiębiorców. Odnosząc się do kwestii zasadności wprowadzenia obowiązków związanych z przytaczanym w interpelacji Pani Poseł jednolitym plikiem kontrolnym (JPK), należy zauważyć, że ich wprowadzenie wynika ze standardów OECD i ma na celu wdrożenie nowych, zautomatyzowanych procedur prowadzenia kontroli, w efekcie których korzyści odnoszą zarówno przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą w sposób rzetelny, jak i Skarb Państwa. Obowiązki te zostały wprowadzone do polskiego ustawodawstwa na mocy ustawy z 13 maja 2016 r. o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw. W stosunku do mikroprzedsiębiorców zaczęły one obowiązywać z dniem 1 stycznia 2018 r. Do tej pory podatnicy podatku VAT zobligowani byli jedynie do miesięcznego/kwartalnego samoobliczenia podatku, poprzez złożenie deklaracji VAT. Nie mieli natomiast innych obowiązków informacyjnych w zakresie prowadzonej ewidencji zakupu i sprzedaży. Organ podatkowy uzyskiwał natomiast dostęp do tych informacji, jako dokumentów źródłowych, dopiero w ramach określonej procedury podatkowej prowadzonej w odniesieniu do podatnika. Objęcie wszystkich podatników podatku od towarów i usług obowiązkiem przesyłania co miesiąc informacji z ewidencji zakupów i sprzedaży w formie JPK_VAT pozwala organom administracji skarbowej wydajniej wykorzystywać zaawansowane metody wykrywania i eliminowania z rynku jego nieuczciwych uczestników, którzy dopuszczając się oszustw podatkowych budują – w sposób niczym nieuprawniony – swoją przewagę konkurencyjną w stosunku do pozostałych podatników, rzetelnie wywiązujących się ze swoich obowiązków publicznoprawnych.

Wskazany obowiązek informacyjny pozwala eliminować z rynku nieuczciwych podatników, którzy nie opodatkowują swoich dochodów bądź wystawiają czy uwzględniają tzw. „puste faktury”. Sprzyja to przywróceniu warunków równej konkurencji na rynku. Rozwiązanie to służy także ograniczeniu liczby uciążliwych dla podatników kontroli, poprzez ich skierowanie jedynie na te podmioty, których zachowanie wskazuje na wysokie prawdopodobieństwo nadużyć podatkowych, oraz usprawnieniu i przyśpieszeniu procesu dokonywania ewentualnych zwrotów nadwyżki podatku naliczonego nad należnym, o które wystąpi podatnik.

Dodatkowo, z informacji uzyskanych od Ministerstwa Finansów wynika, że prowadzone są aktualnie prace nad zastąpieniem obowiązku składania – w ramach rozliczenia podatku od towarów i usług – deklaracji VAT na rzecz składania przez przedsiębiorców wyłącznie JPK_VAT. Spowodowałoby to ograniczenie obowiązków spoczywających obecnie na podatnikach tego podatku.

Lepsza analiza ryzyka sprawia, że kontrole są lepiej planowane. Dzięki temu notujemy spadek liczby kontroli przy jednoczesnej rosnącej ich skuteczności i efektywności.

Odnosząc się natomiast do zawartych w interpelacji Pani Poseł uwag na temat dodatkowych obowiązków informacyjnych w zakresie pozostałych struktur JPK, należy zauważyć, że dane te przedsiębiorcy zobligowani będą przekazać wyłącznie na żądanie organów w toku czynności sprawdzających, kontroli bądź postępowania podatkowego, i tylko pod warunkiem, że prowadzą księgi podatkowe przy użyciu programów komputerowych. W związku z powyższym, przekazywanie pozostałych struktur na żądanie organów nie musi wiązać się z bardziej czasochłonnym zaangażowaniem podatnika, aniżeli w przypadku prowadzenia przez te organy działań w dotychczasowy sposób.

Niezależnie od powyższego, pokreślenia wymaga, że w ostatnim czasie wprowadzono szereg rozwiązań, które zmniejszyły obowiązki informacyjne oraz obciążenia podatników, w tym przedsiębiorców:

1) Ustawa z 5 września 2016 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, która wprowadziła obniżoną stawkę podatku dochodowego od osób prawnych z 19% do 15% dla:

? małych podatników tj. podatników, u których wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1 200 000 euro oraz

? podatników rozpoczynających działalność w pierwszym roku podatkowym.

Rozwiązanie to tworzy lepsze warunki do rozwoju i wzrostu konkurencyjności wewnętrznej i zewnętrznej w grup podatników.

2) Ustawa z 16 grudnia 2016 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców przygotowana w Ministerstwie Rozwoju, którą dokonano m.in. nowelizacji ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niekt&oa...