Fundusze unijne są niezbędne dla polskiej gospodarki

Zwiększona aktywność inwestycyjna przekłada się na rosnące wykorzystanie czynnika pracy, a tym samym prowadzi do wzrostu zatrudnienia i stopniowego wzrostu płac. Prowadzi to w konsekwencji do wzrostu dochodu do dyspozycji ludności i pozytywnie wpływa na wielkość popytu konsumpcyjnego. Należy jednak pamiętać, że aby efekt popytowy faktycznie wystąpił, konieczny jest ciągły napływ środków europejskich. Po ich ustaniu (np. w związku z zakończeniem danej perspektywy finansowej), efekt ten bowiem zanika - wyjaśnił przedstawiciel MPiT odpowiadając na interpelację poselską.

Interpelacja nr 22791 do prezesa Rady Ministrów w sprawie ewentualnych skutków wyhamowania koniunktury gospodarczej

Panie Premierze!

Dobra koniunktura jest o tyle istotna dla polskiego sektora wytwórczego, że w warunkach silnego popytu firmy mogły sobie pozwolić na większe lub mniejsze podwyżki cen, które rekompensowały negatywny efekt wzrostu kosztów. W warunkach niepewności gospodarczej trudno wymagać od firm, by utrzymały dotychczasowe tempo nowych inwestycji. Praktyka pokazuje, że firmy raczej będą zainteresowane zabezpieczaniem gotówki na kontach na wypadek zaostrzenia kryzysu. Niemniej skutki takiej postawy odczuje cała gospodarka, której tempo wzrostu będzie hamować.

Tymczasem niższe tempo wzrostu gospodarczego to niezbyt dobra informacja dla budżetu, bo przekłada się na mniejsze wpływy z podatków. Niestety pojawiły się już pierwsze czytelne sygnały, że szczyt koniunktury w polskim przemyśle jest za nami. Krajowe przedsiębiorstwa odczuły właśnie spowolnienie w strefie euro, która, jak wiadomo, jest dla rodzimych producentów największym rynkiem zbytu. Jeśli negatywne tendencje pogłębią się w kolejnych miesiącach, widmo osłabienia popytu może zajrzeć w oczy krajowym eksporterom.

W związku z powyższym bardzo proszę o odpowiedź na następujące pytania:

1. Co zamierza zrobić polski rząd, aby zapobiec skutkom wyhamowywania koniunktury gospodarczej na świecie?

2. Czy szacowane są skutki pogarszania się wyników finansowych polskich przedsiębiorstw?

3. Co z realizacją wielkich projektów społecznych i projektów opisanych w SOR w sytuacji pogarszającej się koniunktury gospodarczej? Czy są zagrożone?

4. Na ile zdaniem rządu pogorszenie perspektyw wzrostu ograniczy skłonność wielu przedsiębiorstw do inwestycji?

5. Jak rząd przygotowuje się do ewentualnego załamania gospodarczego?

Z wyrazami szacunku, Dr Paweł Pudłowski, 06-06-2018 r.

Szanowny Panie Marszałku, w odpowiedzi na interpelację 22791 pana posła Pawła Pudłowskiego w sprawie ewentualnych skutków wyhamowania koniunktury gospodarczej przekazuję z upoważnienia Prezesa Rady Ministrów odpowiedzi na postawione w interpelacji pytania.

1. Co zamierza zrobić polski rząd, aby zapobiec skutkom wyhamowywania koniunktury

gospodarczej na świecie?

Zgodnie z najnowszymi prognozami Międzynarodowego Funduszu Walutowego (World Economic Outlook 2018) globalna gospodarka, po okresie spowolnienia tempa wzrostu gospodarczego do 3,2% w 2016 r., oraz wyraźnej poprawie w roku 2017 (+3,8% r/r), utrzyma się na ścieżce wzrostowej. Wg ekonomistów MFW w latach 2018-2019 wzrost światowej gospodarki przyspieszy do 3,9%. Wyhamowania koniunktury gospodarczej na świecie nie oczekują również inne ośrodki badawcze, w tym m.in. OECD, który prognozuje wzrost globalnej gospodarki w latach 2018-2019 na poziomie odpowiednio 3,8% i 3,9%.

Pozytywne trendy zauważalne są we wszystkich regionach. Korzystne perspektywy rozwoju dotyczą zarówno strefy euro, USA jak i mających coraz większy wpływ na wyniki gospodarki globalnej - krajów azjatyckich. Stabilna dynamika PKB głównych gospodarek strefy euro pozwala zmniejszać lub stabilizować relacje długu publicznego do PKB. Ekspansja fiskalna USA wzmacnia wzrost gospodarki amerykańskiej. Z kolei gospodarka chińska notuje 6-proc. wzrost, co ma miejsce w warunkach znaczącego w ostatnich latach (do 1% PKB) spadku nadwyżki handlowej.

Nie oznacza to jednak, że w otoczeniu zewnętrznym nie dostrzegamy zagrożeń mogących przełożyć się na osłabienie koniunktury. Potencjalne pogorszenie koniunktury u głównych partnerów handlowych Polski, protekcjonizm i ograniczenia w handlu międzynarodowym czy też wzrost zmienności na globalnych rynkach finansowych skutkujące odpływem kapitału i deprecjacją walut gospodarek rozwijających się mogą bezpośrednio oddziaływać na warunki rozwoju naszej gospodarki.

W tym kontekście niezmiernie istotne jest, aby w tak kształtującym się otoczeniu gospodarczym zadbać o fundamenty rozwoju społeczno-ekonomicznego, zabezpieczając tym samym polską gospodarkę w sposób strukturalny przed potencjalnymi zagrożeniami. Działania w tym obszarze obejmują zapewnienie szeroko rozumianej równowagi gospodarczej poprzez osiągnięcie trwałego i zrównoważonego wzrostu, dywersyfikację sektorową, właściwą alokację czynników i ułatwianie ich przepływu zarówno pomiędzy sektorami (szkolenia), jak i regionami (infrastruktura) pozwalające na adaptację do zmieniających się uwarunkowań.

Siła gospodarki to nie efekt działań doraźnych, ale wynik konsekwentnie realizowanej odpowiedniej strategii gospodarczej. Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (SOR) stanowi kompleksową odpowiedź zarówno na dotychczasowe błędy transformacji, jak i na nowe wyzwania stojące przed szeroko definiowaną polityką społeczno-gospodarczą współczesnego państwa. W wyniku prac rządowych, eksperckich i konsultacyjnych wypracowaliśmy śmiałą wizję rozwojową połączoną z ekonomicznym pragmatyzmem, której celem jest wzmocnienie i unowocześnienie polskiej gospodarki, wyrwanie jej z peryferii rozwojowych oraz znaczące podniesienie konkurencyjności produktów i usług oferowanych przez polskie firmy. Służą temu, stworzone w ramach Strategii, nowe instrumenty rozwoju (produkty finansujące i programy wsparcia) dla tak priorytetowych obszarów jak: ekspansja międzynarodowa, przemysły przyszłości, rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, partnerstwo publiczno-prywatne, partnerstwo inwestycyjne z samorządami, rozwój rynku venture capital w Polsce, czy rozwój zrównoważony terytorialnie, ze szczególnym uwzględnieniem specjalnych stref ekonomicznych oraz inwestycji w obszarach dotychczas zaniedbanych. Jesteśmy przekonani, że takie podejście jest odpowiedzią na wyzwania przyszłości i związane z tym ewentualne trudności ekonomiczne.

Jednocześnie istotnym czynnikiem wspierającym stabilność polskiej gospodarki, zarówno jeśli chodzi o łagodzenie wahań cyklicznych jak i tworzenie długookresowych podstaw wzrostu, są działania realizowane w oparciu o środki polityki spójności. Środki unijne, m.in. poprzez stymulowanie popytu inwestycyjnego, oddziałują na wzrost dochodów do dyspozycji i popyt konsumpcyjny przyczyniając się w rezultacie do wzrostu PKB.

Analizując mechanizmy oddziaływania środków pozyskiwanych w ramach polityki spójności na gospodarkę kraju i regionów należy podkreślić, że pozytywny wpływ funduszy UE na poziom aktywności gospodarczej w kraju wynika z występowania dwóch zasadniczych kanałów oddziaływania tych środków na gospodarkę: popytowego i podażowego. Oddziaływanie przez kanał popytowy jest silnie związane ze skalą napływu środków polityki spójności. Prowadzi to do wzrostu zagregowanego popytu w gospodarce w danym roku – głównie stymulując aktywność inwestycyjną - zarówno sektora publicznego (np. w obszarze infrastruktury transportowej), jak i sektora prywatnego (wspierając w sposób bezpośredni inwestycje przedsiębiorstw).

Zwiększona aktywność inwestycyjna przekłada się na rosnące wykorzystanie czynnika pracy, a tym samym prowadzi do wzrostu zatrudnienia i stopniowego wzrostu płac. Prowadzi to w konsekwencji do wzrostu dochodu do dyspozycji ludności i pozytywnie wpływa na wielkość popytu konsumpcyjnego. Należy jednak pamiętać, że aby efekt popytowy faktycznie wystąpił, konieczny jest ciągły napływ środków europejskich. Po ich ustaniu (np. w związku z zakończeniem danej perspektywy finansowej), efekt ten bowiem zanika. Przykładem takiego oddziaływania są lata 2015-2016.

Drugi, bardziej trwały kanał oddziaływania środków unijnych na gospodarkę, wynika z faktu, że wykorzystanie funduszy europejskich pozytywnie oddziałuje na wielkość PKB poprzez kanał podażowy. Przyczynia się to do zwiększenia potencjału produkcyjnego gospodarki poprzez przyspieszenie akumulacji kapitału prywatnego w przedsiębiorstwach (dzięki dotacjom i pożyczkom na inwestycje), zwiększenie zasobów kapitału publicznego (w formie rozwoju infrastruktury podstawowej) oraz zwiększenie jakości kapitału ludzkiego. Prowadzi to do stopniowego wzrostu produktywności pracy, a w konsekwencji zwiększa zdolności produkcyjne całej gospodarki. Ujawnienie tych efektów wymaga jednak dłuższego czasu i systematycznego napływu środków europejskich. Efekty podażowe nie ustają wraz z ustaniem (lub zmniejszeniem) napływu środków unijnych.

Inwestycje wspierane funduszami europejskimi są również czynnikiem zmian sektorowej struktury gospodarki, co w efekcie przekłada się na wzrost produktywności gospodarki, poprzez zwiększenie udziału w niej sektorów o wyższej produktywności.

Wykorzystanie środków polityki spójności przyczynia się również do natężenia procesów realnej konwergencji gospodarczej między Polską a bogatszymi krajami UE, w wyniku dynamiczniejszego wzrostu gospodarczego, związanego z przyrostem kapitału rzeczowego i ludzkie...