Działalność nierejestrowana: kiedy trzeba płacić składkę zdrowotną?

Działalność nierejestrowana daje kilka podstawowych korzyści: łatwo ją rozpocząć, nie jest obwarowana niemal żadnymi formalnościami, a przy tym generuje stosunkowo niskie koszty. Niejeden przedsiębiorca zastanawia się jednak, czy prowadzenie działalności nierejestrowanej wiąże się z koniecznością uiszczania składki na ubezpieczenia społeczne i składkę zdrowotną. Wyjaśniamy, jak ZUS interpretuje przepisy ustaw i na co warto uważać.

Działalność nierejestrowana – idealna dla początkujących

Działalność nierejestrowana to świetne rozwiązanie dla każdego młodego stażem adepta biznesu. Pozwala wypróbować pomysł na działalność w praktyce, bez obaw o jego powodzenie. Działalność nierejestrowana stanowi bowiem o wiele elastyczniejszą formę niż działalność ewidencjonowana i można rozpocząć ją w każdym momencie.

Ten rodzaj działalności nie jest wpisywany do żadnej ewidencji, dlatego nie trzeba się nigdzie zgłaszać ani dopełniać formalności. Jeśli przedsiębiorca nie przekroczy ustawowego limitu dochodu w wysokości połowy minimalnego wynagrodzenia za pracę, może prowadzić taką działalność bez martwienia się o obowiązek rejestracji czy składki.

Warto podkreślić, że działalność nierejestrowana nie stanowi działalności gospodarczej sensu stricto. Choć oba rodzaje działalności mają wiele wspólnych cech, to ustawa wyodrębnia działalność nierejestrowaną jako odformalizowany typ działalności. Dlatego przepisy, które odnoszą się wprost do działalności gospodarczej (określanej przez ustawodawcę również jako działalność pozarolnicza) nie znajdują zastosowania względem działalności nieewidencjonowanej.

Działalność nieewidencjonowana a ZUS

Zakład Ubezpieczeń Społecznych to instytucja odpowiedzialna za pobór składek na ubezpieczenia społeczne i dystrybucję tych świadczeń. Katalog ubezpieczeń społecznych wyróżnia 4 podstawowe rodzaje:

1. ubezpieczenie emerytalne,
2. ubezpieczenie rentowe,
3. ubezpieczenie chorobowe,
4. ubezpieczenie wypadkowe.

Innym rodzajem należności, uiszczanym na rzecz Narodowego Funduszu Zdrowia zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych, jest składka zdrowotna. Umożliwia ona finansowanie między innymi pobyty w szpitalach, badania, leczenie, czy zabiegi medyczne ubezpieczonych.

Czy przedsiębiorca, który prowadzi działalność nierejestrowaną jest zobowiązany do uiszczania wymienionych wyżej składek?

Według artykułu 5 ust. 1 ustawy Prawo Przedsiębiorców, działalność nierejestrowana nie jest działalnością gospodarczą. Jednak kolejnym punktem analizy powinien być artykuł 6 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Przepis ten zawiera listę podmiotów, które są zobligowane do pokrywania obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego i rentowego. Do tego katalogu należą m.in. osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą. Jak wskazaliśmy wcześniej – ustawodawca nie postrzega działalności nierejestrowanej jako działalności gospodarczej. W związku z tym tak długo, jak przedsiębiorca prowadzi działalność nieewidencjonowaną, tak długo będzie zwolniony z uiszczania składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe. Jednak w momencie, w którym przekroczy pułap, o którym mowa powyżej, będzie mieć tylko 7 dni na zarejestrowanie działalności w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Od tego czasu jest już zobowiązany do wypełniania obowiązków podatkowych oraz składkowych względem organów, w tym również względem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Ponadto, biorąc pod uwagę treść artykułu 6 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, można dojść do wniosku, że przedsiębiorcy prowadzący działalność nieewidencjonowaną nie muszą również uiszczać składki na ubezpieczenie chorobowe na podstawie artykułu 11 Ustawy oraz wypadkowe na podstawie artykułu 12 Ustawy.

Z kolei ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, która normuje kwestie uiszczania składki na ubezpieczenie zdrowotn...