Działalność nierejestrowa oraz inne sytuacje, w których nie trzeba rejestrować firmy

Prowadzisz bloga, przygotowujesz projekty graficzne, a może produkujesz własne wino lub okazjonalnie sprzedajesz coś przez internet? Przeczytaj, czy możesz skorzystać z przepisów o działalności nierejestrowej lub nie rejestrować działalności gospodarczej.

• Kiedy możesz prowadzić działalność nierejestrową
• Kto może prowadzić działalność nierejestrową
• Jakie są korzyści z działalności nierejestrowej
• Jakie są obowiązki w działalności nierejestrowej
• Jak obliczyć, czy przychód nie przekracza limitu
• Działalność nierejestrowa, a umowy zlecenia
• Rachunki i faktury w działalności nierejestrowej
• Co powinna zawierać ewidencja sprzedaży
• Jak rozliczać się z urzędem skarbowym
• Działalność nierejestrowa, a VAT
• Działalność nierejestrowa, a kasa fiskalna
• Inne rodzaje działalności, których nie trzeba rejestrować
• Czym wyróżnia się działalność gospodarcza

Kiedy możesz prowadzić działalność nierejestrową

Działalność gospodarcza to działalność zorganizowana, mająca charakter zarobkowy, prowadzona w sposób ciągły i we własnym imieniu.

Działalność nierejestrowa, nawet jeśli spełnia te cztery warunki, to wyjątkowo, ze względu na niski poziom przychodów, nie jest uznawana za działalność gospodarczą. Dlatego, żeby ją prowadzić, nie trzeba mieć wpisu w rejestrze CEIDG, czyli w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Działalność nierejestrowa (nierejestrowana lub nieewidencjonowana) to drobna działalność zarobkowa osób fizycznych. Taka działalność nie wymaga rejestracji firmy.

Możesz prowadzić działalność nierejestrową:

• jeżeli przychody z twojej działalności w żadnym miesiącu 2021 roku nie przekroczą kwoty 1400 zł, a w 2022 roku - kwoty 1505 zł (50 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia)
• w okresie ostatnich 60 miesięcy (5 lat) nie wykonywałeś lub nie wykonywałaś działalności gospodarczej.

Możesz prowadzić działalność nierejestrową, nawet jeśli masz zarejestrowaną firmę, ale jej działalność w ostatnich 60 miesiącach była zawieszona. Co do zasady, zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej liczone jest jak jej niewykonywanie.

Przepisy przewidują jeden wyjątek od wymogu niewykonywania działalności gospodarczej w ostatnich 60 miesiącach. Osoba fizyczna może wykonywać działalność nierejestrową, nawet jeżeli pomiędzy 30 kwietnia 2013 roku a 29 kwietnia 2018 roku wykonywała działalność gospodarczą, pod warunkiem że:

• pomiędzy 30 kwietnia 2017 roku a 29 kwietnia 2018 roku nie była wpisana do CEIDG
• jej wpis do CEIDG został wykreślony przed 30 kwietnia 2017 roku.

W praktyce oznacza to, że jeżeli działalność gospodarcza była wykonywana poza granicami Polski, to nie ma to wpływu na prawo do wykonywania działalności nierejestrowej w Polsce.

Przykład
Pani Janina zarejestrowała firmę w CEIDG i rozpoczęła działalność gospodarczą w maju 2013 roku. W lutym 2017 roku złożyła wniosek o jej wykreślenie z CEIDG i wyjechała do Niemiec. Tam, w lipcu 2017 roku, zarejestrowała firmę. W maju 2018 roku Pani Janina wróciła do Polski i postanowiła prowadzić działalność nierejestrową. Mogła to zrobić, ponieważ wykonywała działalność gospodarczą w ostatnich 60 miesiącach za granicą oraz:

• jej wpis do CEIDG został wykreślony przed 30 kwietnia 2017 roku
• pomiędzy 30 kwietnia 2017 roku a 29 kwietnia 2018 roku nie była wpisana do CEIDG.

Pamiętaj! Musisz zarejestrować firmę, nawet jeśli planujesz niewielkie przychody, ale działalność którą chcesz prowadzić:

• wymaga zezwolenia, koncesji albo wpisu do rejestru działalności regulowanej
• została zdefiniowana w przepisach jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy - Prawo przedsiębiorców.

W takich przypadkach działalność nie może być wykonywana jako działalność nierejestrowa.

Przykłady działalności gospodarczych, do prowadzenia których potrzebne jest zezwolenie, koncesja albo wpis do rejestru działalności regulowanej to:

• ochrona osób lub mienia
• sprzedaż alkoholu
• organizacja imprez turystycznych
• usługi detektywistyczne
• zbieranie odpadów.

Przykłady działalności, które zostały zdefiniowane jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy - Prawo przedsiębiorców, to:

• pośrednictwo ubezpieczeniowe, w tym wykonywanie czynności agencyjnych (zgodnie z ustawą o dystrybucji ubezpieczeń)
• usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych (zgodnie z ustawą o rachunkowości).

Kto może prowadzić działalność nierejestrową

Działalność nierejestrową może prowadzić włącznie osoba fizyczna. Przepisy regulujące prowadzenie działalności gospodarczej i działalności nierejestrowej nie wskazują szczególnych cech takiej osoby.

Pewne ograniczenia w tym zakresie mogą jednak wynikać ze specyficznego - wynikającego z konkretnych przepisów - statusu osoby, która chce wykonywać działalność nierejestrową.

Osoby niepełnoletnie

Osoby niepełnoletnie mogą wykonywać działalność nierejestrową, ponieważ taka działalność - co do zasady - nie jest uzależniona od posiadania pełnej zdolności do czynności prawnych.

Wykonując taką działalność niepełnoletni musi jednak pamiętać o ograniczeniach wynikających z jego wieku - osoby od 13. do 18. roku życia mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Oznacza to, że nie mogą we własnym imieniu dokonywać czynności prawnych, które powodują powstanie, zmianę lub ustanie stosunku prawnego. Przede wszystkim nie mogą samodzielnie zawierać umów ze swoimi kontrahentami na dostawę towarów czy sprzedaż produktów. Do zaciągania zobowiązań i rozporządzania swoim prawem, potrzebna im będzie zgoda ustawowego przedstawiciela, najczęściej rodzica lub kuratora.

Osoba niepełnoletnia może dysponować dochodami uzyskanymi z tytułu działalności nierejestrowej bez zgody przedstawiciela ustawowego , chyba że sąd opiekuńczy z ważnych powodów postanowi inaczej.

Ważne! Rodzice dziecka sprawują zarząd nad jego majątkiem, ale muszą uzyskać zgodę dziecka oraz sądu opiekuńczego na dokonanie czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu. Taką czynnością jest na przykład kupno nieruchomości.

Działalność nierejestrowa osób niepełnoletnich może podlegać ograniczeniom lub być wyłączona, jeżeli przepisy określą, że osoba prowadzącą konkretną działalność musi być pełnoletnia. Takie ograniczenie lub wyłączenie musi być uregulowane w ustawie dotyczącej tej działalności.

Bezrobotni

Osoba prowadząca działalność nierejestrową nie wykonuje działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy - Prawo przedsiębiorców, ale uzyskuje przychody. Tymczasem jednym z warunków posiadania statusu bezrobotnego jest niewykonywanie innej pracy zarobkowej.

Inna praca zarobkowa to "wykonywanie pracy lub świadczenie usług na podstawie umów cywilnoprawnych, w tym umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło lub umowy o pomocy przy zbiorach w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników albo wykonywanie pracy w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych lub spółdzielni usług rolniczych".

Zatem osoba bezrobotna, żeby zachować swój status, nie może prowadzić działalności nierejestrowej w oparciu o umowy cywilnoprawne, w tym umowy agencyjne, umowy zlecenia, umowy o dzieło lub umowy o pomocy przy zbiorach. Zawarcie umowy tego typu spowoduje, że osoba bezrobotna będzie wykonywać inną prace zarobkową i utraci swój status.

W praktyce, jeśli działalność osoby bezrobotnej opiera się wyłącznie o umowy sprzedaży, to ta osoba może prowadzić działalność nierejestrową. W pozostałych przypadkach – już nie.

Urzędnicy

Ustawa o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne nie posiada własnej definicji działalności gospodarczej i nie odwołuje się w tym zakresie także do innych aktów prawnych. Dlatego w tym przypadku stosuje się ustawę - Prawo przedsiębiorców.

Działalność nierejestrowa nie jest uznawana za działalność gospodarczą ze względu na określony poziom przychodów. Dlatego też nie odnoszą się do niej przepisy ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne.

W związku z tym urzędnik może wykonywać działalność nierejestrową.

Natomiast odrębną kwestią są zapisy regulaminów wewnętrznych bądź zarządzeń danego urzędu centralnego, w sprawie zasad uzyskiwania zgody dyrektora generalnego urzędu na podjęcie dodatkowych aktywności zarobkowych, które mogą ograniczać możliwość prowadzenia działalności nierejestrowej przez urzędnika.

Rolnicy

Co do zasady osoby fizyczne będące rolnikami mogą prowadzić działalność nierejestrową. Podlegają jednak dodatkowym ograniczeniom: rolnicy wykonujący rodzaje działalności, do których nie stosuje się ustawy Prawo przedsiębiorców, nie mogą ich wykonywać w ramach działalności nierejestrowej.

Przepisów ustawy Prawo przedsiębiorców nie stosuje się do: ­

• działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego; ­
• wynajmowania przez rolników pokoi
• sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów
• wyrobu wina przez producentów będących rolnikami wyrabiającymi mniej niż 100 hektolitrów wina w ciągu roku gospodarczego­
• działalności rolników w zakresie sprzedaży, o której mowa w ar...