Czytanie sprawozdań finansowych - Rachunkowość jako źródło wiedzy o przedsiębiorstwie

Jednym z najcenniejszych zasobów jest informacja. A podstawowym źródłem danych o tym, co wydarzyło się w przedsiębiorstwie (i nie tylko) jest system informacyjny rachunkowości. Rachunkowość to szczególny rodzaj jednostkowej ewidencji gospodarczej.

Amerykańskie Stowarzyszenie Księgowych (American Accounting Association) definiuje rachunkowość jako „proces identyfikowania, pomiaru i przekazywania informacji o treści ekonomicznej dla dokonywania ocen i decyzji przez użytkowników informacji”. Rachunkowość to system odzwierciedlania w mierniku pieniężnym informacji o sytuacji majątkowej i finansowej jednostek gospodarczych oraz kompletnego ujmowania zachodzących w nich zjawisk i procesów gospodarczych, w uporządkowany sposób, za pomocą specyficznych metod, form rozwiązań organizacyjnych i technicznych.

„Produktem” systemu rachunkowości jest sprawozdanie finansowe, czyli zestawienie danych ilościowych i jakościowych o sytuacji majątkowej, finansowej oraz o wyniku finansowym podmiotu. To podstawowe, oficjalne i całościowe źródło informacji, ale trzeba też mieć świadomość, że nie jest ono pozbawione mankamentów i jako efekt pracy człowieka może być w celowy sposób zniekształcone.

Tym niemniej to właśnie analiza informacji zawartych w sprawozdaniu finansowym stanowi główne źródło danych dla analityków, wierzycieli, kapitałodawców. Warto, aby była ona oczywiście uzupełniona dodatkowymi faktami i opisami – dzięki temu możliwe będzie pełniejsze zrozumienie tego, co wydarzyło się w przeszłości, i zrozumienie przyszłości.

Podkreślmy, że źródłem informacji dla kapitałodawców jest system rachunkowości przedsiębiorstwa, w którym powinny być zarejestrowane wszelkie transakcje oraz zdarzenia gospodarcze mające miejsce w danym podmiocie. Dostrzegamy tu prostą zależność: im lepiej funkcjonuje system rachunkowości w jednostce, tym bardziej wiarygodne są sprawozdania finansowe sporządzane na jego podstawie.

Rachunkowość finansowa jest nastawiona na dostarczenie danych ich zewnętrznym użytkownikom – przede wszystkim inwestorom, dalej kredytodawcom, wierzycielom, odbiorcom, pracownikom itd. I to potrzeby informacyjne tych grup determinują zakres i sposób przedstawiania danych. Odbiorców informacji zawartych w sprawozdaniach różni zarówno dostęp do informacji, jak i cel, dla którego korzystają ze sprawozdań.

Zewnętrzni odbiorcy stanowią bardzo zróżnicowaną grupę. Możemy do nich zaliczyć: inwestorów, agendy rządowe i samorządowe, wierzycieli, media, kredytodawców, pożyczkodawców, kontrahentów rynkowych, konkurencyjne jednostki gospodarcze. Sprawozdania finansowe przekazują im podstawowe informacje o firmie i jej kondycji finansowej. To sprawia, że rachunkowość finansowa musi być odpowiednio wystandaryzowana, aby jakość zawartych w dokumentach informacji jak najlepiej odpowiadała rzeczywistości i była pomocna przy podejmowaniu decyzji gospodarczych.

Odbiorcami wewnętrznymi są zarządzający organizacją. Dla nich najważniejsze zadanie, jakie muszą spełniać rachunkowość i sprawozdawczość, to podanie informacji przydatnych w procesach decyzyjnych i kontrolnych. Rachunkowość, która dostarcza informacji użytkownikom wewnętrznym, określana jest mianem rachunkowości zarządczej. Jej istotą jest umiejętne wyselekcjonowanie informacji najważniejszych, a pominiecie informacji mniej ważnych, bezwartościowych w procesach zarządczych.

...