Czym jest weksel i jak można go wykorzystać?

Transakcje z podmiotami, z którymi nie utrzymujemy regularnej współpracy, wiąże się z pewnym ryzykiem. Oczywiście jeśli realizacja umów nie wymaga większych nakładów pracy i środków finansowych, takie kontakty gospodarcze będą w pełni akceptowalne. Jednak gdy jesteśmy zdeterminowani, aby utrzymać płynność finansową, powinniśmy zabezpieczyć się przy pomocy wszelkich dostępnych środków. Warto zadbać o realizację zobowiązań przez kontrahenta również wtedy, gdy nie będzie on skory do współpracy. Jednym z takich rozwiązań są weksle, które można wykorzystać także w wielu innych celach.

Co to jest weksel?

Uzyskany od dłużnika weksel to jedna z najlepszych metod zabezpieczania wierzytelności. Taki dokument jest po prostu wierzycielskim papierem wartościowym, który ma chronić interesy wierzyciela w jak najszerszy sposób. Zobowiązanie dłużnika do zapłaty sumy wynikającej z weksla jest formalne i niezależne od powodu jego wystawienia (np. ze względu na umowę), a także oparte na mocy podpisu pod nim złożonego. W związku z tym, wystawca weksla musi mieć świadomość jego istotnych cech i powinien szczegółowo przeanalizować wiarygodność kontrahenta przed jego wystawieniem.

Rodzaje weksli i sposoby ich realizacji

Według przepisów prawa wekslowego wyróżniamy dwa rodzaje weksli: trasowany i własny. Istota zobowiązania opisana w poprzednim akapicie jest tożsama dla każdego z nich. Oba typy różnią się jedynie sposobami realizacji.

1. Weksel trasowany

To papier wartościowy, w którego wykonaniu biorą udział 3 podmioty: wystawca, remitent (odbiorca weksla) i trasat. Wystawcą weksla jest osoba sporządzająca i podpisująca dokument. Zazwyczaj ma on jakieś zobowiązanie wobec odbiorcy, które zabezpiecza się właśnie za pomocą weksla. Z kolei odbiorca (remitent) jest osobą, która w razie przedstawienia weksla do realizacji, będzie uprawniona do uzyskania danego świadczenia.

Trasat to podmiot pełniący istotną funkcję głównego dłużnika z weksla trasowanego. W chwili wystawienia weksla trasowanego, wystawca tego dokumentu zawiera w jego treści wskazania osoby, która musi spełnić świadczenie na rzecz uprawnionego. Jednak zobowiązanie trasata do wykonania roszczenia uprawnionego jest zależne od tego, czy faktycznie akceptuje on dany weksel. Musi wyrazić to za pośrednictwem adnotacji na dokumencie, poświadczonej podpisem.

Z reguły akceptacja zależy od stosunków występujących między wystawcą a trasatem. W razie braku akceptacji przez trasata, sam wystawca weksla będzie zobowiązany do jego zapłaty.

2. Weksel własny

Tutaj mamy do czynienia ze znacznie prostszą formą, określaną również jako weksel suchy lub prosty. W wynikających z niego stosunkach uczestniczą tylko dwie strony: wystawca i odbiorca, czyli remitent. W tym przypadku podmiotem zobowiązanym jest wystawca i to od niego odbiorca może wymagać wykonania danego świadczenia.

Co istotne, z zasady można przenosić uprawnienia z weksla przez tzw. indos. Wówczas każdorazowo uprawniony z weksla może przenieść swoje prawa na inną osobę, umieszczając w dokumencie stosowną wzmiankę. Wyjątkiem jest sytuacja, w której w treści weksla zawarto klauzulę: „nie na zlecenie” bądź „indos jest niedopuszczalny” itp.

Jaką formę i treść powinien mieć weksel?

Wszystkie niezbędne elementy prawidłowo wystawionego weksla zawarto w prawie wekslowym. Ta sama regulacja wskazuje też formę sporządzenia tego papieru wartościowego, np. weksel własny musi zostać sporządzony w formie pisemnej. Jego obowiązkowe elementy to (artykuł 101 Prawo wekslowe):

• słowo „weksel”, przy czym musi być ono umieszczone w dokumencie w języku, w którym sporządzony został cały dokument;
• przyrzeczenie bezwarunkowej zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej, pochodzące od wystawcy;
• oznaczenie terminu płatności;
• oznaczenie miejsca płatności;
• oznaczenie osoby remitenta;
• oznaczenie daty i miejsca wystawienia weksla;
• własnoręczny podpis wystawcy weksla (co jednocześnie czyni zadość wymogowi formy pisemnej).

Bez zawarcia w treści weksla powy...