Czy w zakres odpowiedzialności solidarnej VAT wchodzą odsetki?

20 maja 2021 r. zapadł wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE, którego sentencja głosi, że art. 205 Dyrektywy 112 oraz zasada proporcjonalności nie stoją na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu na podstawie, którego osoba ponosząca odpowiedzialność solidarną w rozumieniu tego przepisu jest zobowiązana do zapłaty nie tylko kwoty VAT nieuregulowanej przez podmiot zobowiązany do jego zapłaty ale również należnych z tego tytułu odsetek za zwłokę od tej kwoty.

Rozpocząć należy od przytoczenia przepisu art. 205 Dyrektywy 2006/112/WE RADY z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L 347/1). Zgodnie z nim w przypadkach określonych w tym akcie prawnym państwa członkowskie UE mogą postanowić, że podmiot inny niż ten, który jest zobowiązany do zapłaty VAT będzie solidarnie odpowiedzialny za zapłatę VAT.

Polska odpowiedzialność solidarna

Zgodnie z art. 105a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług podatnik czynny VAT , który zakupił towary z listy tzw. towarów wrażliwych wskazanych w załączniku nr 15 do ww. ustawy, odpowiada solidarnie za zaległości podatkowe sprzedawcy, w części podatku proporcjonalnie przypadającej na dostawę dokonaną na jego rzecz.

Aby określić zakres tej odpowiedzialności konieczne jest wyjaśnienie terminu „zaległość podatkowa”. W myśl art. 51 § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa zaległością podatkową jest podatek niezapłacony w terminie płatności a na podstawie § 2 tego artykułu za zaległość podatkową uznaje się również niezapłaconą w terminie zaliczkę na podatek. Brzmienie art. 53 § 1 ww. ustawy wskazuje, że zaległość podatkowa stanowi podstawę naliczenia odsetek za zwłokę. Odsetki nie stanowią jednak zaległości podatkowej.

Jednakże na podstawie art. 107 § 1 Ordynacji podatkowej za zaległości podatkowe podatnika odpowiadają całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem również osoby trzecie. Z kolei art. 107 § 2 pkt 2 niniejszej ustawy odpowiedzialność tą rozciąga na odsetki z zwłokę od zaległości podatkowych.

Uzasadnienie odpowiedzialności solidarnej

Podatnik, którego uznać należy za dłużnika jest podmiotem zindywidualizowanym, ściśle określonym co do tożsamości. Odpowiedzialność solidarna stanowić ma instytucję chroniącą interesy wierzyciela (w szczególności Skarbu Państwa) umożliwiając mu zaspokojenie wierzytelności. Jest potwierdzone badaniami, że dochody budżetowe z tytułu VAT ze względu na charakter tego podatku są bardziej narażone na uszczuplenie niż z innego rodzaju podatków. Zatem wierzyciel starając się zabezpieczyć swoje interesy odpowiedzialność solidarną stosuje szczególny nacisk kładąc na ten podatek.

Zatem istnienie tego rodzaju odpowiedzialności jest uzasadnione jednakże w wyznaczonych ramach, uwzględniających konstrukcję i specyfikę poszczególnych rodzajów podatków. Nie można uznać za wzbudzające zaufanie do państwa nor...