Czy umowa użyczenia materiałów i sprzętu pomiędzy firmami podlega VAT?

Nieodpłatna usługa użyczenia maszyn budowlanych podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ świadczenie to nie będzie odbywało się w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Użyczenia tego nie należy dokumentować fakturą z uwagi na fakt, że jest to usługa nieodpłatna. Natomiast w przypadku użyczenia materiałów mamy do czynienia z nieodpłatnym przekazaniem towarów w formie darowizny, a czynność ta podlega VAT, jednakże nie podlega udokumentowaniu fakturą z uwagi na fakt, że jest to darowizna. Tak uznał Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej.

Przedsiębiorca prowadzi jako osoba fizyczna jednoosobową działalność gospodarczą, w której przeważającą działalnością jest wytwarzanie i przetwarzanie produktów rafinacji ropy naftowej. Firma ponadto zajmuje się produkcją wyrobów budowlanych, produkcją masy betonowej, wykonuje roboty związane z budową dróg i autostrad, budową dróg szynowych i kolei podziemnej, rozbiórką i burzeniem obiektów budowlanych, roboty związane z budową dróg szynowych i kolei podziemnej, prowadzi sprzedaż hurtową i naprawę pojazdów, transport drogowy, wynajem maszyn i innych urządzeń drogowych. Przedsiębiorca zamierza nieodpłatnie użyczać rzeczy ruchome w postaci maszyn budowlanych, służących do prowadzenia działalności gospodarczej swojemu bratu prowadzącemu działalność gospodarczą, w zakresie robót związanych z budową dróg i autostrad. Poza wyżej wymienionymi maszynami budowlanymi zamierza użyczyć swojemu bratu w ramach prowadzonych przez nich działalności gospodarczych rzeczy ruchome w postaci masy bitumicznej, grysu pod budowę autostrad. Umowa użyczenia pomiędzy braćmi zostanie zawarta na czas nieokreślony w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Rzeczy ruchome będą użyczane bratu przedsiębiorcy nieodpłatnie. Przedsiębiorca jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem VAT i przysługiwało mu prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z zakupem użyczanych maszyn/masy bitumicznej/grysu.

We wniosku o interpretację przedsiębiorca zapytał, czy jeśli będzie użyczał bratu z obowiązkiem oddania takiej samej ilości i w takich samych parametrach grysu i masy bitumicznej, a także maszyn budowlanych, to czy może to robić nieodpłatnie, z obowiązkiem zwrotu, by nie wystawiać faktur, które w przyszłości mogą zostać uznane przez kontrolujący organ skarbowy za fikcyjne. W jego opinii, w przypadku maszyn budowlanych będą miały zastosowanie przepisy dotyczące umowy użyczenia, w których to użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu przez pewien czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy. Przedmiotem umowy użyczenia mogą być zarówno rzeczy ruchome, jak i nieruchomości, do tego konkretnego stanu faktycznego mamy do czynienia z umową użyczenia która nie jest opodatkowana. A w przypadku, gdyby jednak rzeczy zużywalne takie jak grys czy masa bitumiczna mogą być przedmiotem jedynie umowy pożyczki lub darowizny, to także zdaniem przedsiębiorcy takie świadczenie jest zwolnione z opodatkowania. Ponadto, przedsiębiorca nie musi wystawiać faktur pomiędzy przedsiębiorstwami braci.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał stanowisko przedsiębiorcy za nieprawidłowe. W wydanej interpretacji organ stwierdził:

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, zwanej dalej „ustawą o VAT”, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do art. 7 ust. 2 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2. wszelkie inne darowizny

- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Natomiast w art. 8 ust. 1 ustawy wskazano, że przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Zgodnie z unormowaniami zawartymi w art. 8 ust. 2 ustawy, w pewnych, ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnego świadczenia usług, które na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

W świetle art. 8 ust. 2 ustawy, za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1. użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;
2. nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Jak z powyższego wynika ustawodawca przewidział wyjątki, które zost...