Czy koszty obsługi prawnej można odliczyć?

Tezy: Koszty obsługi prawnej przedsiębiorcy stanowią koszty pośrednie związane z przychodem uzyskanym z prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej (art. 22 ust. 1 w związku z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.). Nie ma przy tym znaczenia czy tego rodzaju wydatki ponoszone są na bieżącą obsługę prawną, czy też ponoszone są w związku z ustanowieniem pełnomocnika do reprezentowania przedsiębiorcy w konkretnych sprawach związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą.

SENTENCJA
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Jan Rudowski (sprawozdawca), Sędzia NSA Beata Cieloch, Sędzia WSA del. Grażyna Nasierowska, Protokolant Magdalena Gródecka, po rozpoznaniu w dniu 28 maja 2015 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej J. W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 21 listopada 2012 r., sygn. akt I SA/Łd 1050/12 w sprawie ze skargi J. W. na interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi działającego z upoważnienia Ministra Finansów z dnia 29 maja 2012 r., nr IPTPB1/415-137/12-4/KO w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych 1) uchyla zaskarżony wyrok w całości, 2) uchyla zaskarżoną interpretację indywidualną, 3) zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi działającego z upoważnienia Ministra Finansów na rzecz J. W. kwotę 837 (osiemset trzydzieści siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

UZASADNIENIE
1. Wyrokiem z dnia 21 listopada 2012 r., sygn. akt I SA/Łd 1050/12, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi oddalił skargę J. W. (dalej: "skarżący", "strona") na interpretację indywidualną Ministra Finansów (organu upoważnionego: Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie) z dnia 29 maja 2012 r. w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych.

2. Ze stanu faktycznego przedstawionego przez sąd pierwszej instancji wynika, że we wniosku z dnia 22 lutego 2012 r. skarżący wskazał, iż prowadzi działalność gospodarczą, w której w 2004 r. rozpoczęto postępowanie kontrolne w zakresie rzetelności deklarowanej podstawy opodatkowania oraz prawidłowości obliczenia i wpłacania podatku dochodowego od osób fizycznych za 2001 r. Po przeprowadzeniu postępowania podatkowego Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w L. decyzją z dnia 21 listopada 2007 r. określił wysokość zobowiązania podatkowego w drodze oszacowania podstawy opodatkowania. Od decyzji tej pełnomocnik strony odwołał się pismem z dnia 3 grudnia 2007 r., wnosząc o uchylenie decyzji organu pierwszej instancji i umorzenie postępowania w zakresie, którego decyzja dotyczyła. Postępowanie kontrolne prowadzone było kilka lat, a w międzyczasie wydanych zostało kilka decyzji określających zobowiązanie w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2001 r. W maju 2011 r. został zwrócony pobrany przez Urząd Skarbowy podatek dochodowy za 2001 r. wraz z odsetkami. Na skutek złożonego przez pełnomocnika strony wniosku Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w L. wydał w dniu 21 grudnia 2011 r. decyzję o umorzeniu postępowania kontrolnego w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2001 r. z uwagi na upływ terminu przedawnienia. Po uprawomocnieniu się powyższej decyzji w styczniu 2012 r. pełnomocnik wystawił fakturę za "wynagrodzenie dodatkowe za zastępstwo w postępowaniu dotyczącym PDOF za 2001 rok". Wnioskodawca wskazał również, że zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych prowadzona działalność gospodarcza jest opodatkowana w formie podatku liniowego. Składniki wynagrodzenia pełnomocnika to: wynagrodzenie podstawowe na etapie przyjmowania spraw, koszty zastępstwa w związku z reprezentowaniem strony przed sądem administracyjnym, wynagrodzenie dodatkowe - za efekt, liczony procentowo od kwoty zwrotu należności przez Urząd Skarbowy. "Wynagrodzenie dodatkowe" przysługiwało pełnomocnikowi w przypadku zwrotu przez organ pobranego podatku wraz z odsetkami.

Natomiast w zakresie podatku od towarów i usług wskazano, że wnioskodawca jest zarejestrowany jako czynny podatnik podatku od towarów i usług. Podstawowym przedmiotem działalności wnioskodawcy jest produkcja i sprzedaż betoniarek, a w ramach prowadzonej działalności wykonuje wyłącznie czynności opodatkowane podatkiem od towarów i usług (podatek VAT 23%). Strona wyjaśniła, że poniesione koszty za udział pełnomocnika w prowadzonym postępowaniu były związane z czynnościami opodatkowanymi podatkiem VAT, wykonywanymi przez Wnioskodawcę, w związku z czym nie wylicza proporcji, o której mowa w art. 90 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.).

W związku z powyższym zadano następujące pytania:
1. Czy do kosztów uzyskania przychodów można zaliczyć poniesiony wydatek związany z wynagrodzeniem radcy prawnego (pełnomocnika)?
2. Czy przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego od faktury za wynagrodzenie radcy prawnego (pełnomocnika)?

Zdaniem wnioskodawcy, wypłacone pełnomocnikowi składniki wynagrodzenia spełniają warunki zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm., dalej w skrócie "u.p.d.o.f."). Uzasadniając powyższe stanowisko stwierdzono (przytaczając poglądy piśmiennictwa i treść rozstrzygnięć podatkowych innych organów), że ponoszone przez wnioskodawcę wydatki (wynagrodzenie radcy prawnego) związane z uczestnictwem w procesie (postępowaniu) mogą stanowić koszty uzyskania, jeżeli są związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Działania pełnomocnika miały służyć obronie przed bezprawnie kierowanymi roszczeniami organów podatkowych. Wynikiem powyższych działań był zwrot zapłaconego podatku wraz z odsetkami (które to odsetki stanowią przychód z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej) oraz umorzenie postępowania kontrolnego.

W interpretacji indywidualnej z dnia 29 maja 2012 r. Minister Finansów, z upoważnienia którego działał Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, uznał za nieprawidłowe stanowisko skarżącego dotyczące podatku dochodowego od osób fizycznych (odnośnie podatku od towarów i usług - pytanie 2 - wydane zostało odrębne rozstrzygnięcie).

W uzasadnieniu interpretacji, powołując się na treść art. 22 ust. 1 u.p.d.o.f. oraz poglądy doktryny dotyczące kosztów uzyskania przychodu, organ wskazał, iż nie każdy wydatek ponoszony w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą może być kosztem podatkowym i jako taki rzutować na podstawę opodatkowania. Ustawodawca powiązał koszty uzyskania przychodów z określonym celem, który musi być widoczny. Zdaniem organu z wniosku nie wynika, iż w związku z wypłatą dodatkowego wynagrodzenia wystąpił bądź wystąpi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy tym wynagrodzeniem dla pełnomocnika, a uzyskaniem, zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodu u wnioskodawcy. Dyrektor podkreślił również, że dodatkowe wynagrodzenie było należne tylko w sytuacji, gdy wnioskodawca wygra spór z organem kontroli podatkowej i otrzyma zwrot pobranego przez Urząd Skarbowy podatku wraz z odsetkami, a więc nie dotyczyło ono jakichkolwiek czynności pełnomocnika, których celem byłoby powstanie, zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodu u wnioskodawcy. Zdaniem organu wydającego interpretację, dodatkowego wynagrodzenia za efekt w postaci umorzenia postępowania nie można uznać za wydatki stanowiące koszty uzyskania przychodu, które spełniałyby wymogi określone w art. 22 ust. 1 u.p.d.o.f., bowiem nie występuje związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy środkami wypłaconymi pełnomocnikowi w postaci dodatkowego wynagrodzenia a osiągnięciem, zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodu wnioskodawcy.

3. W skardze złożonej na ww. interpretację indywidualną skarżący wniósł o jej uchylenie oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych. Zaskarżonej interpretacji zarzucono niewłaściwe zastosowanie art. 22 ust. 1 u.p.d.o.f. polegające na uznaniu, że dodatkowe wynagrodzenie pełnomocnika (radcy prawnego) za efekt, stanowiące część wynagrodzenia należnego za reprezentację skarżącego prowadzącego działalność gospodarczą, w sporze skarżącego z organami podatkowymi, nie zostało poniesione w celu wskazanym w tym przepisie.

4. Oddalając skargę sąd pierwszej instancji uznał, że zaskarżona interpretacja nie narusza prawa, zatem skarga jako nieuzasadniona podlega oddaleniu. Odwołując się do treści art. 22 ust. 1 u.p.d.o.f. oraz orzecznictwa w zakresie związku przyczynowo – skutkowego pomiędzy kosztem a prowadzoną działalnością gospodarczą i osiąganym przychodem, sąd pierwszej instancji orzekł, że poniesione przez stronę skarżącą koszty wynagrodzenia pełnomocnika w postępowaniu kontrolnym i podatkowym prowadzonym przez organ kontroli skarbowej, nie mogą być zaliczone do kategorii kosztów podatkowych. Postępowanie kontrolne, czy podatkowe nie były bowiem ukierunkowane na osiągnięcie przez stronę przychodów, a udział w nim pełnomocnika skarżącego miał na celu jedynie uniknięcie lub też ograniczenie ciążących na stronie należności podatkowych. Z tego też względu w realiach podanego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej stanu faktycznego nie można uznać, że poniesione przez stronę koszty wynagrodzenia pełnomocnika – radcy prawnego zmierzały do zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Zdaniem sądu pierwszej instancji zasadnie organ stwierdził, że koszty ponoszone przez podatnika należy oceniać pod kątem ich celowości, a więc dążenia do uzyskania przychodów, przy czym związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem wydatku, a osiągnięciem przychodu, bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła, należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku.

Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodu, bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów. Koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to koszty, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu uzyskiwano oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast za koszty służące zabezpieczeniu źródła przychodów należy uznać koszty poniesione na ochronę istniejące...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »