Nadal nie wiadomo, jak postępować w przypadku korekty zwiększającej, gdy pierwotna wartość transakcji nie przekroczyła 15.000 zł brutto, a późniejsza korekta powoduje przekroczenie tej sumy. Nie jest jasne, czy weryfikacja rachunku kontrahenta powinna następować w dniu wysłania zlecenia do banku, czy może w dniu realizacji płatności. Pod znakiem zapytania stoi też możliwość cofnięcia skutków zapłaty na „szary” rachunek w przypadku, gdy zawiadomienie do US nie zostanie złożone w terminie; w przepisach nie ma bowiem o tym mowy. W rezultacie nowelizacja ustawy o VAT, która miała pomóc przedsiębiorcom (m.in. miała chronić ich przed wyłudzeniami), ze względu na niedopracowanie, działa obecnie na ich szkodę.

Interpelacja nr 1462 do ministra finansów w sprawie tzw. białej listy podatników VAT

Szanowny Panie Ministrze!

"Biała lista" to potoczna nazwa nowej bazy podatników VAT, prowadzonej przez szefa Krajowej Administracji Skarbowej, która funkcjonuje od 1 września 2019 r. na stronie Ministerstwa Finansów. Jest to wykaz podatników VAT, podmiotów wykreślonych i przywróconych oraz tych, którym odmówiono rejestracji. Wykaz nie obejmuje podatników oczekujących na rejestrację jako podatnik VAT, jak również tych, którzy nigdy nie musieli dokonywać takiej rejestracji (np. w związku z korzystaniem ze zwolnienia podmiotowego z VAT).

Bardzo ważną informacją, która znajduje się w wykazie, są numery firmowych rachunków bankowych (rachunków rozliczeniowych) zarejestrowanych podatników VAT lub podatników VAT, którzy zostali przywróceni do rejestru. W wykazie nie ma danych firm (w tym numerów rachunków), które nie są podatnikami VAT, nawet jeżeli korzystają z konta firmowego, rachunków prywatnych, które firmy czasem wykorzystują do rozliczeń, ani rachunków prowadzonych poza Polską.

Znowelizowana ustawa o VAT zobowiązuje przedsiębiorcę do sprawdzenia swojego kontrahenta na "białej liście" i upewnienia się, czy rachunek podany na fakturze jest zgodny z tym figurującym w wykazie. Jeśli nie, należy niezwłocznie wyjaśnić to z kontrahentem przed dokonaniem płatności. Od 1 stycznia 2020 zapłata za towar/usługę powyżej 15.000,00 PLN z naruszeniem przepisów o „białej liście” będzie skutkować solidarną odpowiedzialnością nabywcy za zobowiązania podatkowe w zakresie VAT (w części przypadającej na daną dostawę towarów lub świadczenie usług). Oznacza to, że przedsiębiorcy, którzy dokonają płatności na inny rachunek dostawcy niż wskazany w wykazie, mogą odpowiadać za podatek VAT, którego nie zapłacił ich kontrahent. Aby uniknąć takiej odpowiedzialności, najpóźniej w ciągu 3 dni od zrobienia przelewu na niewłaściwy numer rachunku należy poinformować o tym naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla sprzedawcy. Ponadto tak zapłaconej kwoty nie będzie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu.

Nie jest jasne, czy pojęcie przelewu obejmuje też płatności kartą bądź tzw. szybkie płatności online. Nie wiadomo też, jak postępować z transakcjami dokonywanymi na rachunki zagraniczne - czy każdorazowo należy je zgłaszać do US? Wątpliwości jest więcej.

Pod koniec listopada 2019 r. Ministerstwo Finansów zorganizowało webinarium, podczas którego próbowało wyjaśnić część wątpliwości. Zdaniem przedstawicieli resortu płatności na tzw. rachunki techniczne (nieewidencjonowane na liście) należy każdorazowo zgłaszać do urzędu skarbowego, a w przypadku awarii "białej listy" - również wszystkie inne płatności. Z kolei zawiadomienie o zapłacie na rachunek spoza "białej listy" wystarczy złożyć tylko przy pierwszej płatności na ten rachunek, a płatności online nie wymagają weryfikacji rachunku na "białej liście". Taka interpretacja nie wynika jednak z treści przepisów, a wydaje się jedynie zaleceniem MF.

Nadal nie wiadomo, jak postępować w przypadku korekty zwiększającej, gdy pierwotna wartość transakcji nie przekroczyła 15.000 zł brutto, a późniejsza korekta powoduje przekroczenie tej sumy. Nie jest jasne, czy weryfikacja rachunku kontrahenta powinna następować w dniu wysłania zlecenia do banku, czy może w dniu realizacji płatności. Pod znakiem zapytania stoi też możliwość cofnięcia skutków zapłaty na „szary” rachunek w przypadku, gdy zawiadomienie do US nie zostanie złożone w terminie; w przepisach nie ma bowiem o tym mowy. RCL opublikował formularz zgłoszenia płatności na rachunek niezarejestrowany na "białej liście", który może być składany w formie papierowej lub elektronicznej. Nie doprecyzowano jednak, kto i w jaki sposób powinien podpisać i złożyć zawiadomienie elektroniczne.

W rezultacie nowelizacja ustawy o VAT, która miała pomóc przedsiębiorcom (m.in. miała chronić ich przed wyłudzeniami), ze względu na niedopracowanie, działa obecnie na ich szkodę. W związku z tym zwracam się z pytaniami:

1. Jakie działania zamierza podjąć Ministerstwo Finansów w celu uniknięcia chaosu w odprowadzaniu podatku VAT spowodowanego nowymi nieprecyzyjnymi przepisami?
2. Czy i kiedy planuje wydać jasną interpretację tych przepisów? Czy przedsiębiorcy, którzy nie są w stanie zgadnąć właściwej interpretacji, będą pociągani do odpowiedzialności na podstawie nieprecyzyjnych przepisów? Proszę również o odniesienie się do wszystkich wspomnianych przeze mnie wyżej wątpliwości dot. interpretacji tych przepisów.
3. Czy Ministerstwo Finansów posiada wewnętrzny dokument wyznaczający standardy wydawania przepisów podatkowych tak, by nie budziły wątpliwości, jak w przypadku "białej listy" czy przepisów dot. podatku u źródła odroczonych już o 18 miesięcy? Jeśli tak, proszę o wgląd. Jeśli nie, to czy ministerstwo ma zamiar je w końcu wdrożyć i kiedy to nastąpi?

Poseł Hanna Gill-Piątek

16 stycznia 2020 r.

Odpowiedź na interpelację nr 1462 w sprawie tzw. białej listy podatników VAT

Szanowna Pani Marszałek,

w związku z przesłaną interpelacją nr 1462 Pani Hanny Gill-Piątek i Pani Katarzyny Kretkowskiej Posłów na Sejm RP w sprawie tzw. białej listy podatników VAT, uprzejmie informuję.

Wykaz podatników VAT to ogólnodostępna baza danych podatników, którzy zostali zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni lub zwolnieni, w tym podmiotów, których rejestracja jako podatników VAT została przywrócona oraz tych, którzy nie zostali zarejestrowani albo zostali wykreśleni z rejestru jako podatnicy VAT.

Zgodnie z art. 96b ust. 3 pkt 13 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r. poz. 106), dalej: ustawa o VAT, w Wykazie są zamieszczane numery rachunków rozliczeniowych, o których mowa w art. 49 ust. 1 pkt 1 ustawy - Prawo bankowe lub imiennych rachunków w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której podmiot jest członkiem, otwartych w związku z prowadzoną przez członka działalnością gospodarczą - wskazanych w zgłoszeniu identyfikacyjnym lub zgłoszeniu aktualizacyjnym i potwierdzonych przy wykorzystaniu STIR w rozumieniu art. 119zg pkt 6 Ordynacji podatkowej.

Rachunki te są publikowane w Wykazie w przypadku zarejestro...