22.05.2006

Aktem prawnym, w którym uregulowane zostały kwestie dotyczące przekształceń jest Kodeks spółek handlowych. Akt ów nie znajduje jednak zastosowania do przekształceń jednoosobowego przedsiębiorcy. Przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej jest zatem jedynie quasi-przekształceniem, zwanym często przekształceniem gospodarczym, a mającym swoje źródło w przepisach Kodeksu cywilnego, i oparte jest na transakcjach dotyczących przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 551 K.c. Dlatego też używany w niniejszym artykule termin „przekształcenie” rozumiany być winien wyłącznie jako przekształcenie gospodarcze, nie zaś prawne, które statuowane jest przepisami K.s.h.

Wyróżniamy trzy metody przekształcenia gospodarczego:

1. likwidacja działalności gospodarczej i następne wykorzystanie uzyskanych w ten sposób środków w celu utworzenia spółki jawnej bądź wstąpienia do istniejącej już spółki jawnej;

2. dokonanie sprzedaży na rzecz istniejącej spółki jawnej prowadzonego przez siebie przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55¹ K.c. i następnie wstąpienie do tejże spółki w charakterze wspólnika;

3. dokonanie wniesienia - tytułem aportu - przedsiębiorstwa do spółki jawnej.

Pamiętać przy tym należy, iż jednoosobowy przedsiębiorca dokonujący przekształcenia prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej w spółkę jawną zobligowany jest do dokonania szeregu czynności, z jednoczesnym dopełnieniem obowiązków wynikających z takich ustaw jak: Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej, Ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym, Kodeks spółek handlowych, a także Ordynacja podatkowa, Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz Ustawa o podatku od towarów i usług.

I. Likwidacja prowadzonej działalności gospodarczej i następnie założenie spółki jawnej

1. Likwidacja prowadzonej działalności gospodarczej

Likwidacja działalności gospodarczej wiąże się z koniecznością dopełnienia przez przedsiębiorcę następujących formalności:

A. Wykreślenia prowadzonej działalności z ewidencji

Osoba prowadząca działalność gospodarczą zobowiązana jest – zgodnie z przepisami Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej - do zawiadomienia właściwego organu ewidencyjnego (wójta, burmistrza, prezydenta miasta) o fakcie zaprzestania prowadzenia działalności, w terminie 14 dni od daty takiego zaprzestania. Organ ewidencyjny w formie decyzji dokonuje wykreślenia wpisu przedsiębiorcy z ewidencji działalności gospodarczej.

B. Pisemnego zgłoszenia naczelnikowi urzędu skarbowego faktu i daty zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej.

C. Opodatkowania dochodu z likwidacji działalności gospodarczej

W pierwszej kolejności przedsiębiorca winien dokonać ustalenia wielkości dochodu. Sposób ustalenia dochodu zależy od tego, czy przedsiębiorca rozlicza się jako ryczałtowiec, czy też na podstawie Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

D. Dopełnienia niezbędnych formalności w urzędzie skarbowym

Przedsiębiorca winien wypełnić tzw. NIP aktualizacyjny – celem dokonania aktualizacji danych podlegających zgłoszeniu.

E. Spełnienia obowiązków wynikających z Ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 14 ust. 5 tejże ustawy przedsiębiorca podlegający przepisom ustawy VAT zobowiązany jest sporządzić (w terminie 14 dni od daty zaprzestania prowadzenia działalności) spis z natury towarów na dzień zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. Spis ten należy odróżnić od sporządzonego na dzień likwidacji spisu z natury, zwanego również remanentem likwidacyjnym, o którym mowa w ppkt.C. W terminie 7 dni od daty sporządzenia spisu przedsiębiorca zobligowany jest ponadto do powiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o dokonanym spisie, ustalonej wartości, a także o kwocie należnego podatku. Przedsiębiorca winien także dokonać opodatkowania ujętych w spisie towarów własnej produkcji i towarów, które po nabyciu nie zostały odsprzedane oraz dokonać rozliczenia podatku - poprzez złożenie stosownej deklaracji - objętych spisem towarów.

F. Wyrejestrowania z REGON

W tym celu przedsiębiorca musi wypełnia formularz RG-2, zaś Oddział GUS wydaje stosowne zaświadczenie, w którym wskazana zostanie data wykreślenia z rejestru.

G. Wyrejestrowania z ZUS