Popularność kryptowalut oraz liczba ich posiadaczy ciągle rośnie. Niewątpliwie jest to zasługą niesamowitego wzrostu wartości, która w przypadku bitcoina ustanawia kolejne rekordy. Bitcoinem można nie tylko płacić za towary i usługi w punktach, które przyjmują rozliczenia w tej walucie, ale także dokonywać jego zakupu w celach inwestycyjnych oraz handlowych, uzyskując przychody z handlu tą kryptowalutą. W ostatnim komunikacie opublikowanym na stronie Ministerstwa Finansów, zatytułowanym Uwaga na kryptowaluty, resort ostrzega przed ryzykiem inwestowania w waluty wirtualne takie jak bitcoin, litecoin czy ether.

Polskie przepisy podatkowe nie zawierają żadnych bezpośrednich odniesień do kryptowalut, w związku z czym handel nimi może rodzić nie tylko ryzyko inwestycyjne związane z utratą kapitału, lecz także ryzyko podatkowe wynikające z błędnego rozliczenia obrotu wirtualną walutą. W kilku słowach postaram się zaprezentować aktualne stanowisko organów podatkowych i sądów administracyjnych dotyczące obrotu tymi instrumentami finansowymi.

Bitcoin w podatku VAT

Jeszcze do niedawna organy podatkowe twierdziły, że obrót kryptowalutą to usługa elektroniczna, która podlega opodatkowaniu VAT według stawki podstawowej 23%. Podejście to zmieniło się za sprawą wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 22 października 2015 r. w sprawie C-264/14 Skatteverket przeciwko Davidowi Hedqvistowi. Skarżący planował za pośrednictwem swojej spółki kupować jednostki wirtualnej waluty bitcoin bezpośrednio od osób prywatnych i przedsiębiorstw lub na giełdzie wymiany międzynarodowej. Następnie zamierzał je przechowywać lub dalej odsprzedawać na giełdzie. Spółka miała także zajmować się pośrednictwem w obrocie jednostkami bitcoina na zlecenie osób prywatnych lub przedsiębiorstw. W związku z powyższym, przedmiotem sprawy stało się rozstrzygniecie, czy artykuł 2 ust. 1 dyrektywy VAT pozwala uznać transakcje polegające na wymianie waluty wirtualnej na walutę tradycyjną i waluty tradycyjnej na walutę wirtualną, dokonywane za wynagrodzeniem uwzględnianym przez usługodawcę w obliczeniu kursu wymiany za odpłatne świadczenie usług. A jeżeli tak, to czy usługi takie są zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 135 ust. 1 dyrektywy 112.

Rozstrzygając sprawę, TSUE stwierdził, że przepisy dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że transakcje takie jak w postępowaniu głównym, polegające na wymianie waluty tradycyjnej na jednostki wirtualnej waluty bitcoin i odwrotnie, dokonywane za zapłatą kwoty odpowiadającej marży wynikającej z różnicy pomiędzy ceną, po jakiej dany przedsiębiorca nabywa waluty, a ceną, po jakiej je sprzedaje klientom, stanowią odpłatne świadczenie usług w rozumieniu tego przepisu. Jednocześnie Trybunał uznał, że świadczenie usług takich jak w postępowaniu głównym, które polegają na wymianie walut tradycyjnych na jednostki wirtualnej waluty bitcoin i odwrotnie, dokonywane za zapłatą kwoty odpowiadającej marży wynikającej z różnicy pomiędzy ceną, po jakiej dany przedsiębiorca nabywa waluty, a ceną, po jakiej je sprzedaje klientom, stanowi transakcje zwolnione z podatku od wartości dodanej w rozumieniu artykuł 135 ust. 1 lit. e dyrektywy 112, a zatem transakcje dotyczące między innymi walut, banknotów i monet używanych jako prawny środek płatniczy. Wyrok ten rozstrzygnął spory dotyczące opodatkowania kryptowalut na gruncie prawa unijnego w zakresie VAT.

Na gruncie polskiej ustawy o podatku od towarów i usług obrót kryptowalutą taką jak bitcoin będzie podlegał zwolnieniu z opodatkowania. Potwierdzeniem takiego stanowiska jest odpowiedź Ministerstwa Finansów na interpelację poselską nr 6655 w sprawie bitcoina, w której czytamy, że dla celów opodatkowania VAT bitcoin jest traktowany jak środek płatniczy i podlega zwolnieniu od podatku na mocy art. 43 ust. 1 pkt 7 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2017 r., poz. 1221, z późn.zm.). W zakresie obrotu bitcoinem wypowiadał się także Wojewódzki Sąd Administracyjny, który wyroku z 23 marca 2016 r., sygn. akt I SA/Łd 54/16, potwierdził, że transakcje takie korzystają ze zwolnienia z opodatkowania.

Bitcoin a podatek od czynności cywilnoprawnych

Fakt zwolnienia sprzedaży kryptowalut z opodatkowania VAT determinuje również zwolnienie nabywcy z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Przepis art. 1 ...