Kwestia opodatkowania podatkiem od nieruchomości gruntów należących do przedsiębiorców wzbudza wiele kontrowersji. Związane jest to z bardzo szeroką definicją gruntów, budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej na gruncie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Stosownie do art. 1a ust. 1 pkt 3 za nieruchomości takie uznaje się grunty, budynki i budowle będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą. Oznacza to ze jedynym kryterium, które decyduje o wyższej stawce podatku od nieruchomości jest sam fakt posiadania przez przedsiębiorcę gruntu.

Taka wykładnia przepisów jest dominująca zarówno w interpretacjach organów podatkowych jak i sądów administracyjnych. Ustawodawca nie przewidział w tym zakresie żadnego dodatkowego kryterium, które mogłoby uściślić tą definicję. W szczególności przepisy nie zawierają jakiegokolwiek odniesienia się do wykorzystywania tego rodzaju nieruchomości na cele związane z działalnością gospodarczą. Ustawa wprawdzie wyłącza z tego katalogu pewne nieruchomości przykładowo budynki mieszkalne oraz grunty związane z tymi budynkami czy grunty pod wodami powierzchniowymi stojącymi lub wodami powierzchniowymi płynącymi jezior i zbiorników sztucznych, jednakże w żaden sposób nie dookreśla to ustawowej definicji. Takie rozumienie przepisów powoduje, że przedsiębiorca, który nabędzie grunt do majątku prywatnego będzie zmuszony do zapłaty podatku od nieruchomości wg, stawki obowiązującej dla gruntów, budynków i budowli związanych z prowadzona działalnością gospodarczą.

W takiej sytuacji znalazło się się małżeństwo, które w 2001 r. nabyło działkę. W związku z jej nabyciem stali się podatnikami podatku do nieruchomości, którego wysokość była ustalana wg stawek przewidzianych dla gruntów niezwiązanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Prezydent Miasta P. wznawiając postępowanie podatkowe za lata 2005-2009 uchylił poprzednie decyzje wymiarowe i wydał 5 nowych, w których określił wysokość podatku od nieruchomości wg stawek właściwych dla gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Okolicznością faktyczną uzasadniającą wznowienie tych postępowań było ustalenie, że jeden ze współmałżonków jest przedsiębiorcą i prowadzi działalność gospodarczą. Skarżący nie zgodzili się z decyzjami Prezydenta Miasta i wnieśli odwołania do Samorządowego Kolegium Odwoławczego. Sprawa ostatecznie zakończyła się przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, który oddalił skargę kasacyjną Skarżących. NSA podkreślił, że nie budzi wątpliwości fakt, iż w okresie, którego dotyczyły kwestionowane decyzje, Skarżący prowadził działalność gospodarczą. Z samego zaś faktu, że Skarżący jest przedsiębiorcą, wynika, w myśl art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (dalej: u.p.o.l.), iż znajdujące się w jego władaniu grunty, budynki i budowle uważane są za związane z działalnością gospodarczą. Dla zastosowania omawianych przepisów nie ma przy tym znaczenia, że nieruchomość stanowi przedmiot wspólności małżeńskiej, a jeden z małżonków nie prowadzi działalności gospodarczej.

Skarga do Trybunału

W skardze do Trybunału Konstytucyjnego Skarżący podnieśli, że w wyniku stosowania kwestionowanej regulacji „zostało naruszone ich prawo do własności oraz wolność od nieproporcjonalnych i naruszających zasadę równości ograniczeń tego prawa stosowanych w prawie podatkowym, a także prawo do sprawiedliwego i równego ponoszenia ciężarów podatkowych. Ich zdaniem przepisy art. 1a ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. a u.p.o.l., przyjęte za podstawę prawomocnych wyroków, którymi Naczelny Sąd Administracyjny ostatecznie orzekł o ich prawach, s...