Zasady ustalania opłaty planistycznej

Opłata planistyczna została uregulowana w przepisach ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. nr 80, poz. 717, z późn. zm.). Zgodnie z brzmieniem art. 36 ust. 4 tejże ustawy, opłatę tę pobiera się jeżeli w związku z uchwaleniem planu miejscowego lub jego zmianą wzrasta wartość nieruchomości, a właściciel lub użytkownik wieczysty zbywa tę nieruchomość. Wówczas wójt, burmistrz bądź prezydent miasta, jest zobowiązany pobrać jednorazową opłatę ustaloną w tym planie, określoną w stosunku procentowym do wzrostu wartości nieruchomości. Jej wysokość nie może być wyższa niż 30 % wzrostu wartości nieruchomości i stanowi ona dochód własny gminy.

Klasyfikacja opłaty

Opłatę planistyczną, jak sama nazwa wskazuje, należałoby ją sklasyfikować jako opłatę. Jednakże z uwagi na cechy tejże należności zakwalifikowanie jej do kategorii opłat jest zawodne i w wielu przypadkach mylące. Ustawodawca bowiem z różnych powodów świadczenia mające wszystkie cechy podatków nazywa opłatami i na odwrót. Dla przykładu można podać opłatę od posiadania psów, która do niedawna była podatkiem od posiadania psów. Podobnie jest z opłatą targową. Świadczenia te mają wszystkie cechy podatku wymienione w art. 6 Ordynacji podatkowej i dlatego na gruncie tejże ustawy są podatkami, chociaż noszą nazwę opłat. I ta właśnie okoliczność powoduje, że nie można poprzestać jedynie na nazwach tych świadczeń, niezbędnym jest bliższa analiza ich cech charakterystycznych. Dlatego też cechą charakterystyczną podatków jest m. in. nieodpłatność. Cechy tej - co do zasady - nie mają opłaty. Przez odpłatność „szczególną” należy rozumieć określoną korzyść uzyskiwaną przez wnoszącego opłatę. Korzyść ta jest w przypadku opłaty planistycznej niewątpliwa i bardzo widoczna. Z jednej strony ze środków publicznych realizowane jest określone przedsięwzięcie (plan zagospodarowania przestrzennego lub obiekt infrastruktury), a z drugiej właściciel nieruchomości uzyskuje znaczne korzyści związane z realizacją przedsięwzięcia. W tej sytuacji musi on „zapłacić” za uzyskane korzyści określoną opłatę. Opłaty te w ogóle mogą zaistnieć jedynie w przypadku wystąpienia korzyści. Jeżeli ona nie wystąpi - nie ma podstaw do pobierania tych opłat. W orzecznictwie sądowym nie wypracowano jednolitego stanowiska dotyczącego tego, czy opłata planistyczna ma charakter podatku. Obecnie dominuje pogląd, że opłata ta nie jest podatkiem, a przez to nie stosuje się do niej przepisów Or...