Wyrokiem z 25 października 2004 r. sygn. akt I SA/Ka 1428/03 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach oddalił skargę Anny i Jerzego C. na decyzję Izby Skarbowej w Katowicach z 9 czerwca 2003 r. Nr PB III/2/41171/37/03 w sprawie wymiaru podatku dochodowego od osób fizycznych za 1998 r.

Z sądowych akt sprawy wynikało, że w złożonym zeznaniu o dochodach małżonków (PIT-31) za 1998 r. Jerzy C. zadeklarował dochód ze stosunku pracy w wysokości 69.523 zł oraz — jako pobrane przez płatnika: „C.” S.A. — zaliczki na podatek w sumie 12.332,47 zł.

Weryfikując złożone zeznanie Pierwszy Urząd Skarbowy w Katowicach zakwestionował, m.in. te dane. W toku postępowania w sprawie ustalił bowiem, że podatnik uzyskał dochód ze stosunku pracy w wysokości 125.873,87 zł, na który złożyło się wynagrodzenie w złotówkach — 51.928,14 zł, wartość nieodpłatnego świadczenia w postaci lokalu mieszkalnego udostępnionego przez pracodawcę — 48.174,70 zł oraz ustalone w dolarach wynagrodzenie za pracę w Rosji, podlegające opodatkowaniu — 25.770,03 zł. Płatnik — „C.” S.A. — pobrał zaliczki na podatek w kwocie 5.769,82 zł, zamiast należnych 12.332,47 zł. Od dochodu uzyskanego w Rosji podatnik zapłacił (tamże) podatek w wysokości 16.143,84 zł, z czego do odliczenia od podatku należnego w Polsce przypadała proporcjonalnie kwota 8.636,45 zł (art. 27 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych; umowa z dnia 22 maja 1992 r. między Rządem RP a Rządem Federacji Rosyjskiej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania).

W związku z tymi i innymi szczegółowo opisanymi w decyzji korektami zeznania Urząd Skarbowy decyzją z 28 czerwca 2002 r. określił małż. C. zobowiązanie w podatku dochodowym od osób fizycznych za 1998 r. na 60.699,30 zł, a więc w wysokości innej niż zadeklarowana, a w konsekwencji zaległość podatkową i odsetki od tej zaległości.

W postępowaniu odwoławczym Izba Skarbowa w Katowicach stwierdziła, że organ wymiarowy nieprawidłowo ustalił wartość świadczenia w postaci mieszkania udostępnionego podatnikowi przez pracodawcę, a także że na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału informacyjnego nie można było ocenić czy Urząd Skarbowy prawidłowo ustalił wysokość dochodu uzyskanego przez podatnika za pracę w Rosji, podlegającego zwolnieniu od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Izba Skarbowa stwierdziła, że organ wymiarowy nie zebrał i nie rozpatrzył całego materiału dowodowego o dokonanych przez podatników odliczeniach od podatku. Dlatego uchyliła decyzję i przekazała sprawę do ponownego rozpoznania organowi I instancji.

6 marca 2003 r. Urząd Skarbowy ponownie wydał decyzje określającą wysokość zobowiązania podatkowego małż. C. w podatku dochodowym od osób fizycznych za 1998 r. ustalając, że Jerzy C. otrzymał wynagrodzenie złotowe w sumie 51.926,16 zł, nieodpłatne świadczenie w postaci udostępnienia mieszkania o wartości 37.383,40 zł oraz ustalone w dolarach wypłacone w Rosji wynagrodzenie podlegające opodatkowaniu w sumie 39.567,77 zł. Zaliczki pobrane przez płatnika wyniosły 5.770,22 zł, a zapłacony w Rosji podatek przypadający do odliczenia od podatku należnego w Polsce 13.320,42 zł. Urząd ponownie przeanalizował zasadność odliczeń od dochodu i od podatku zadeklarowanych przez podatników.

Izba Skarbowa w postępowaniu odwoławczym wskazała, że:

* w odniesieniu do lokalu mieszkalnego brak było uzasadnienia do wyłączenia z opodatkowania części wartości tego świadczenia. Bez znaczenia dla sprawy była okoliczność, że obok celów osobistych był wykorzystywany także dla celów służbowych,
* nie było podstaw, aby uznać, że przychód uzyskany przez podatników w postaci nieodpłatnego udostępnienia mieszkania winien być uwzględniony przy wyliczaniu podatku zapłaconego w Rosji,
* podzieliła stanowisko co do sposobu obliczenia wysokości dochodu podlegającego zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dokonując ponownego wyliczenia dochodu z tytułu pracy w Rosji w kwocie 27.255,93 zł,
* nie podzieliła poglądu, iż zobowiązanie podatkowe podatników wygasło na skutek zapłaty przez płatnika podatku, który nie został wcześniej od podatnika pobrany.

Rozpoznając skargę na opisaną decyzję Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził, że:

* uiszczenie przez płatnika dochodowego od osób fizycznych na podstawie decyzji o odpowiedzialności (płatnika) powoduje wygaśnięcie zobowiązania podatkowego zgodnie z art. 59 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej, gdzie mowa jest o wygaśnięciu zobowiązania podatkowego w całości lub w części wskutek pobrana podatku przez płatnika.

Wydanie decyzji o odpowiedzialności płatnika i jej wykonanie w drodze egzekucji administracyjnej, powoduje, że w sposób przymusowy zostaje wykonany obowiązek płatnika, a w konsekwencji urzeczywistnienia się równocześnie hipoteza art. 59 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej czyli następuje pobór podatku przez płatnika. W rezultacie dochodzi do faktycznego wygaśnięcia zobowiązania przez płatnika w całości lub w części w zależności od tego czy suma pobrana przez lub od płatnika jest równa czy też niższa od kwoty wspomnianego zobowiązania (podobne stanowisko wyraził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 2 grudnia 1999 r., sygn. akt III SA 797/98, opublikowanym w zbiorze orzeczeń LEX nr 42853). Konkretne zobowiązanie podatkowe może bowiem wygasnąć tylko raz i jeżeli wygaśnie wskutek jednego ze zdarzeń wskazanych w art. 59 Ordynacji podatkowej, to nie może już wygasnąć po raz drugi w inny sposób określony w tym przepisie (por. D. Szubielska, Skutki decyzji o umorzeniu zaległości podatkowej osobie trzeciej, Przegląd Podatkowy 2003, nr 5, s. 53),

* uiszczenie przez płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych faktycznie zwalnia podatnika tego podatku z jego obowiązku podatkowego. Fakt ów nie stoi jednak na przeszkodzie wydaniu decyzji, w której będzie określona wysokość podatku. Jest tak ze względu na treść art. 45 ust. 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm. w 1998 r. ustawa opublikowana była w Dz. U. z 1993 r. Nr 90, poz. 416 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem, podatek dochodowy wynikający z zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, składanego przez podatnika w terminie do dnia 30 kwietnia następnego roku, jest podatkiem należnym za dany rok, chyba że urząd skarbowy wyda decyzję, w której określi inną wysokość podatku. Organ podatkowy ma zatem obowiązek wydać wspomnianą decyzję, jeśli stwierdzi, iż wysokość podatku nie została przez podatnika w jego zeznaniu wskazana prawidłowo, czyli jeśli, jego zdaniem, w rzeczywistości wysokość podatku jest wyższa lub niższa od wysokości wskazanej. Obowiązek ów ciąży na organie podatkowym niezależnie od tego, czy kwota podatku została już uiszczona (przez płatnika czy podatnika) w części czy też w całości, czyli mimo częściowego lub całkowitego zobowiązania podatk...