Interpelacja nr 3892 do prezesa Rady Ministrów w sprawie interpretacji art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Urzędy skarbowe twierdzą, że obecnie wynagrodzenia finansowane z funduszy UE nie są zwolnione od podatku. Nie wszystkie sądy podzielają tę opinię. W efekcie pracownicy nawet tej samej firmy są różnie traktowani, zależnie od tego, który sąd rozpatruje sprawę.

Zgodnie z przepisem art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy o PIT zwolnione od podatku są dochody spełniające określone warunki, przede wszystkim pochodzące od rządów państw obcych, organizacji międzynarodowych lub instytucji finansowanych ze środków bezzwrotnej pomocy, w tym ze środków programów ramowych badań, rozwoju technicznego i prezentacji Unii Europejskiej i z programów NATO. Przepis precyzuje, że mają one być przyznane na podstawie jednostronnej deklaracji lub umów zawartych z tymi państwami, organizacjami lub instytucjami przez Radę Ministrów, właściwego ministra lub agencje rządowe.

Prawa do zwolnienia nie pozbawia fakt, że przekazanie tych środków jest dokonywane za pośrednictwem podmiotu upoważnionego do rozdzielania środków bezzwrotnej pomocy. Wątpliwości rodzi jednak ostatnia część przepisu (art. 21 ust. 1 pkt 46 lit. b ustawy o PIT). W myśl tej regulacji prawo do zwolnienia ma tylko podatnik, który bezpośrednio realizuje cel programu finansowanego z bezzwrotnej pomocy. Jednocześnie zwolnienie nie ma zastosowania do dochodów osób fizycznych, którym podatnik bezpośrednio realizujący cel programu zleca - bez względu na rodzaj umowy - wykonanie określonych czynności w związku z realizowanym przez niego programem.

Pierwotnie organy podatkowe na ogół potwierdzały, że podatnikom przysługuje zwolnienie. Jednak tendencja ta się zmieniła i obecnie interpretacje są niekorzystne. Typowym przykładem argumentów fiskusa jest odpowiedź Izby Skarbowej w Poznaniu z 19 lutego 2008 r. (nr ILPB1/415-195/07-2/GM). Wskazuje ona, że zasadą finansowania projektów realizowanych w ramach poakcesyjnych funduszy strukturalnych oraz Funduszu Spójności jest wcześniejsze finansowanie wydatków na ich realizację ze środków budżetu państwa. Początkowo pomoc, jaką otrzymują beneficjenci, pochodzi więc ze środków pożyczonych z budżetu państwa i dopiero on odzyskuje te pieniądze z funduszy europejskich.

Zdaniem izby skarbowej pieniądze, które otrzymują beneficjenci, pochodzą ze środków pożyczonych z budżetu państwa - nie jest to więc pomoc otrzymana ze środków bezzwrotnej pomocy. Oznacza to, że zwolnienie od PIT zawarte w art. 21 ust. 1 pkt 46 nie ma zastosowania.

Rozstrzygnięcia tego problemu nie przynoszą wyroki sądów. Korzystne dla podatników orzeczenie wydał 13 czerwca 2007 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie (sygn. akt I SA/KR 1555/06). Wskazał w nim, że zwolnienie z art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy o PIT odsyła w sposób ogólny do pochodzenia środków. Uzasadnione jest więc stanowisko, że chodzi tu o pierwotne źródła finansowania, z którego pochodzi dochód.

Sąd wskazał także na cel i istotę funduszy strukturalnych. Środki te służą realizacji polityki strukturalnej, której celem jest pomoc słabiej rozwiniętym regionom i sektorom. To oznacza, że powinny w całości być przeznaczone na te cele. Nie mogą więc być źródłem finansowania budżetu, a taki skutek ma pobieranie od nich podatku.

WSA w Krakowie uznał także, że ustawa o PIT nie uzależnia zastosowania zwolnienia od tego, czy podatnik otrzymuje środki bezpośrednio w ramach bezzwrotnej pomocy. Wymaga tylko, aby podatnik bezpośrednio realizował cele programu. Dlatego ze zwolnienia korzystają konkretne osoby fizyczne powiązane umowami ze spółką, która jako osoba prawna z natury rzeczy nie może być bezpośrednim realizatorem celu. Do tego niezbędne są bowiem zaangażowane przez nią osoby fizyczne.

Są jednak i inne, niekorzystne wyroki. Prowadzi to do sytuacji, gdy osoby zatrudnione w tej samej firmie na takim samym stanowisku są różnie traktowane - część z nich płaci podatek od całości wynagrodzenia, a część korzysta ze zwolnienia zawartego w art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy o PIT.

Wnoszę o wydanie przez ministra finansów jednolitej interpretacji opisanej sytuacji, tak aby zapobiec prowadzeniu kolejnych procesów nieprzynoszących rozstrzygnięcia w tej sprawie.

Jakie działania zamierza podjąć rząd, aby uniknąć przedstawionych w niniejszej interpelacji zagrożeń?

Z poważaniem

Poseł Norbert Wojnarowski

Warszawa, dnia 21 kwietnia 2008 r.

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów - z upoważnienia prezesa Rady Ministrów - na interpelację nr 3892 w sprawie interpretacji art. 21 ust. 1...