Rozliczenie kosztów księgowych, podatkowych oraz podatku należnego i naliczonego VAT przez leasingodawcę – leasing operacyjny

Leasingodawca jako finansujący w umowie leasingu operacyjnego (lub wynajmujący w umowie najmu lub wydzierżawiający w umowie dzierżawy) jeżeli w sensie księgowym kontroluje składnik majątkowy, to amortyzuje go i umarza. Jeżeli jest właścicielem, to dodatkowo uprawniony jest do amortyzacji podatkowej. Ponadto, o ile spoczywają na nimi inne obowiązki z tytułu umowy, może zaliczać wydatki związane z ich realizacja w koszty księgowe i podatkowe. Od tej w zasady istnieją pewne wyjątki, które omawiam w poniższym artykule.

1. Rozliczenie przychodów księgowych leasingu operacyjnego przez leasingodawcę

Umowę leasingu w sensie bilansowym klasyfikują do leasingu operacyjnego przepisy art. 3 ust. 4 ustawy z 29.09.1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.). W przypadku oddania przez finansującego (leasingodawcę, wynajmującego, wydzierżawiającego) aktywów trwałych korzystającemu (leasingobiorcy, najemcy lub dzierżawcy) do odpłatnego używania lub również pobierania pożytków na czas oznaczony na podstawie umowy leasingu, najmu lub dzierżawy, o klasyfikacji umowy decyduje zasada przewagi treści ekono-micznej umowy nad jej formą prawną co oznacza, że składniki zalicza się do aktywów trwałych tej strony, na którą przechodzi ryzyko i korzyści wynikające z umowy. Jeżeli ryzyko i korzyści z umowy przechodzą na leasingodawcę, wynajmującego czy wydzierżawiajacego, to składniki majątku (aktywa trwałe) zalicza się do majątku trwałego finansującego (leasingodawcy, wynajmującego i wydzierżawiającego), który amortyzuje je i umarza, zgodnie z art. 3 ust. 5 uor. Ryzyko i korzyści z umowy przechodzą na leasingodawcę a umowa leasingu jest leasingiem operacyjnym w sensie rachunkowym a leasingodawca jest leasingodawcą operacyjnym, gdy umowa leasingu nie spełnia żadnego z niżej wymienionych warunków:

1) umowa nie przenosi własności przedmiotu na korzystającego po zakończeniu okresu, na który została zawarta,

2) umowa nie zawiera prawa do nabycia jej przedmiotu przez korzystającego po zakończeniu okresu, na jaki została zawarta, po cenie niższej od wartości rynkowej z dnia nabycia,

3) okres, na jaki została zawarta umowa, nie odpowiada w przeważającej części przewidywanemu okresowi ekonomicznej użyteczności środka trwałego lub prawa majątkowego, przy czym nic może być on krótszy niż 75% tego okresu; prawo własności przedmiotu umowy może być, po okresie, na jaki umowa została zawarła, przeniesione na korzystającego,

4) suma opłat pomniejszonych o dyskonto, ustalona w umowie w momen-cie jej zawarcia i przypadająca do zapłaty w okresie, na jaki ją zawartej nie przekracza 90% wartości rynkowej przedmiotu umowy na dzień jej zawarcia; w sumie opłat uwzględnia się wartość końcowy przedmiotu umowy, którą korzystający zobowiązuje się zapłacić za przeniesienie na niego własności przedmiotu umowy, natomiast nie zalicza się do niej płatności na rzecz korzystającego za świadczenia dodatkowe, podatków oraz składek na ubezpieczenie przedmiotu umowy, jeżeli korzystający pokrywa je niezależnie od opłat za używanie,

5) umowa nie zawiera przyrzeczenia finansującego (leasingodawcy) do zawarcia z. korzystającym kolejnej umowy o oddanie w odpłatne używanie tego sa-mego przedmiotu lub przedłużenia umowy dotychczasowej na warunkach znacznie korzystniejszych od przewidzianych w dotychczasowej umowie,

6) umowa nie przewiduje możliwości jej wypowiedzenia, z zastrzeżeniem, że wszelkie powstałe z tego tytułu koszty i straty poniesione przez finan-sującego pokrywa korzystający,

7) przedmiot umowy nie został dostosowany do specyficznych potrzeb korzystającego; może on być używany nie tylko przez korzystającego, bez wprowa-dzania w nim żadnych istotnych zmian.

Leasingodawca w leasingu operacyjnym przez cały czas umowy wykazuje obiekt (prawo) będący przedmiotem lea-singu w swych księgach rachunkowych jako środek trwały lub wartość niematerialną lub prawną, wprowadza jedynie odpowiednią adnotację w ewi-dencji analitycznej o wydaniu go do leasingu osobie trzeciej (korzystającemu czyli leasingobiorcy operacyjnemu), ponadto ów obiekt amortyzuje i umarza. Leasingodawca operacyjny za-licza przychód, którym jest otrzymany czynsz leasingowy, dzierżawny lub czynsz najmu, do pozycji przychodów ze sprzedaży usług, zaś amor-tyzacja stanowi koszt działalności podstawowej leasingodawcy,

Przykład 1. Ewidencja księgowa leasingu operacyjnego u leasingodawcy:

Leasingodawca Euroleas sp. z o.o. zawarł umowę leasingu operacyjnego ciągnika siodłowego o wartości 30 000 zł z leasingobiorcą Alex sp. z. o.o. na okres 5 lat, z tytułu której otrzymuje stałe opłaty leasingowe. Suma leasingowa netto wynosi 133 % ceny netto ciągnika czyli 40000 zł. Umowa leasingu nie spełnia żadnego z warunków wymienionych w art. 3 ust. 4 uor, w związku z czym ryzyko i korzyści z umowy przechodzą na leasingodawcę a umowa leasingu w sensie rachunkowym jest leasingiem operacyjnym (leasingodawca jest leasingodawcą operacyjnym).

Dekretacja:

Uwaga! Dla uproszczenia, księgowania ujęto zbiorczo, za cały okres umowny tj. za 5 lat. Rzeczywiste wartości rocznych rat amortyzacyjnych, podatku VAT i przelewów będą wynosić 1/5 poniższych kwot w każdym z kolejnych lat umownych:

1. roczna amortyzacja obiektu oddanego w leasing operacyjny, przy stawce np. 20% od wartości netto środka 30 000,- wynosi 30 000,-

2. faktura VAT...