TK: Komornik jest płatnikiem VAT z tytułu egzekucyjnej sprzedaży nieruchomości

Dzisiaj Trybunał Konstytucyjny rozpoznał pytanie prawne Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu dotyczące nałożenia na komorników sądowych obowiązku zapłaty podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika. Trybunał orzekł, że art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług w zakresie, w jakim nakłada na komorników sądowych obowiązki płatnika podatku od dokonywanej w trybie egzekucji dostawy towarów, polegającej na sprzedaży nieruchomości będącej własnością dłużnika, jest zgodny z art. 2 konstytucji.

Znaczny zakres rozbieżności poglądów na tle art. 18 ustawy o VAT dotyczących uznania komornika sądowego za płatnika podatku od towarów i usług w przypadku egzekucji z nieruchomości oraz związanych z możliwością określenia sposobu wykonania przez komornika obowiązku płatnika występujący w orzecznictwie skłonił Trybunał Konstytucyjny do zajęcia merytorycznego stanowiska w niniejszej sprawie. Niejednolita linia orzecznictwa sądowego i administracyjnego nie pozwala bowiem jednostkom przewidywać skutków podejmowanych przez nie działań, nie służy budowaniu zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa, a przez to wzmacnianiu realizacji zasady państwa prawnego.

Zdaniem sądu pytającego, kwestionowany przepis narusza zasadę demokratycznego państwa prawnego poprzez naruszenie zasady przyzwoitej legislacji (brak dostatecznej określoności przepisu), zasady zaufania do państwa i stanowionego przezeń prawa oraz sprawiedliwości społecznej. Jednak w ocenie TK, treść art. 18 ustawy o VAT nie zawiera sformułowań, które wywoływałyby wątpliwości interpretacyjne. Przepis ten jasno określa w szczególności to, że komornik sądowy jest płatnikiem podatku od dostawy dokonanej w wyniku prowadzenia określonego rodzaju egzekucji, ilekroć podejmuje on czynności egzekucyjne. Przy czym brak jest jednoznacznego wymogu, aby komornik jako przyszły płatnik, dokonywał - w trakcie prowadzenia określonego rodzaju egzekucji - czynności, której bezpośrednim skutkiem jest przeniesienie prawa własności określonego towaru.

Istotne znaczenie dla podjęcia rozstrzygnięcia o zgodności kwestionowanego przepisu z konstytucją miała obserwacja praktyki związanej z realizacją przez komorników sądowych obowiązków płatnika podatku od towarów i usług. Dowodzi ona jednoznacznie, że komornik ma prawną i faktyczną możliwość wykonania nałożonego na niego obowiązku. Wskazuje na to Sąd Najwyższy w uchwale z 15 grudnia 2006 r. (sygn. akt III CZP 115/06) stwierdzając przede wszystkim, że sko...