Błąd lub groźba podstawą uchylenia oświadczenia o przyjęciu spadku

Interpelacja nr 11570 do ministra sprawiedliwości w sprawie ochrony spadkobierców obciążonych spłatą długów spadkowych wynikających z kredytów zaciągniętych przez spadkodawców

Szanowny Panie Ministrze! Działając na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (Dz. U. Nr 73, poz. 350, z późn. zm.), kierując się szeroko pojętym interesem społecznym, uprzejmie proszę Pana Ministra o wskazanie w obowiązującym porządku prawnym przepisów dających skuteczną ochronę spadkobiercom obciążonych spłatą długów spadkowych, w przypadku braku takich procedur proszę o podjęcie działań mających na celu ochronę obywateli przed długami spadkowymi powstałymi bez ich wiedzy.

Szanowny Panie Ministrze! Do mojego biura poselskiego napływają skargi i prośby o interwencję od osób, które znalazły się w bardzo ciężkiej, a niekiedy beznadziejnej sytuacji materialnej z powodu odpowiedzialności za długi spadkowe wynikające z kredytów zaciągniętych przez spadkodawców.

Obecnie stan prawny na pozór zabezpiecza spadkobierców, którzy, po pierwsze, mogą spadek odrzucić, po wtóre, mogą go przyjąć z tzw. dobrodziejstwem inwentarza. Niestety w obliczu fatalnego stanu świadomości prawnej w naszym społeczeństwie wiele osób nie zdaje sobie sprawy z możliwości nieprzyjęcia spadku i konsekwencji jego przyjęcia.

Osobiście poznałam sytuacje, w których spadkobiercy dowiedzieli się o ciążących na spadku kredytach wiele miesięcy po otwarciu i przyjęciu spadku. Zetknęłam się także z osobami, które nie otrzymały po zmarłych rodzicach jakiegokolwiek majątku. Spadek przejął brat i siostra, którzy sprzedali odziedziczoną nieruchomość, a że nie pracują i nie mają udokumentowanych dochodów, komornik sądowy spłatą kredytu obciąża osobę, która często od lat nie utrzymywała z rodziną kontaktów oraz nie otrzymała żadnych korzyści spadkowych. Natomiast okazało się po upływie wielu miesięcy, że w udziale przypadło im spłacanie kredytów. Z reguły oznacza to dla zainteresowanych i ich rodzin całkowitą zapaść finansową.

Można by oczywiście uznać, że winę ponoszą bezpośrednio zainteresowani, nie przykładając należytej staranności do prowadzenia własnych spraw, gdyby nie kilka istotnych wątpliwości. Spadkobierca dowiaduje się o odziedziczonym kredycie za późno, by mógł spadek odrzucić. Często zaś kredytowi „towarzyszą” już karne odsetki, koszty sądowe, komornicze itd. O tym wszystkim spadkobiercy dowiadują się po czasie, nie mieli zatem żadnej szansy na terminowe spłacanie kredytów i uniknięcie lawiny kosztów windykacji. Banki i instytucje kredytowe masowo i chętnie oferują osobom starszym kredyty rzekomo ubezpieczone na wypadek śmierci kredytobiorcy, niby bezpieczne dla ich najbliższych. Zapoznałam się z wieloma takimi umowami kredytu, niestety z reguły i tak pomimo ubezpieczenia kredyt musi być spłacony (oczywiście dopisane drobnym drukiem).

W świetle powyższych faktów zwracam się do Pana Ministra z uprzejmą prośbą o odpowiedź na następujące pytania:

1. Czy w opisanych wypadkach widzi Pan Minister w obecnie obowiązującym systemie prawnym jakąś formę ochrony dla osób, które znalazły się w opisanej sytuacji, oraz potrzebę ustanowienia lub wzmocnienia takiej ochrony?

2. Czy do resortu sprawiedliwości napływały już sygnały, skargi i prośby obywateli dotyczących i czy w związku z tym resort planuje wszczęcie jakichkolwiek działań, chociażby akcji informacyjno-edukacyjnej?

Wnoszę również o poinformowanie mnie o decyzjach, jakie Pan Minister podjął w przedmiotowej sprawie.

Z wyrazami szacunku

Poseł Maria Zuba

Warszawa, dnia 15 września 2009 r.

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości - z upoważnienia ministra - na interpelację nr 11570 w sprawie ochrony spadkobierców obciążonych spłatą długów spadkowych wynikających z kredytów zaciągniętych przez spadkodawców

Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na interpelację, znak: SPS-023-11570/09, pani poseł Marii Zuby w sprawie ochrony spadkobierców obciążonych spłatą dł...