Pytanie podatnika: Wnioskodawca jako adwokat wykonuje zawód w ramach prowadzonej przez siebie kancelarii adwokackiej. Czy usługa, świadczona poza siedzibą kancelarii, w postaci prostej porady prawnej świadczona na rzecz osób niezamożnych, które złożą pisemne oświadczenie w trybie § 3 ust 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, stanowi dla Wnioskodawcy osobiście lub kancelarii Wnioskodawcy przychód, który należy opodatkować podatkiem dochodowym od osób fizycznych oraz czy jest taka usługa opodatkowana podatkiem VAT?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów - uwzględniając orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 lutego 2011 r. sygn. akt III SA/Wa 1549/10 (data wpływu prawomocnego orzeczenia 13 czerwca 2011 r.) - stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 30 listopada 2009 r. (data wpływu 04 grudnia 2009 r.), uzupełnionym na wezwanie tut. Organu z dnia 1 marca 2010 r. (skutecznie doręczone w dniu 3 marca 2010 r.) w dniu 5 marca 2010 r. (data wpływu 9 marca 2010 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania usług porad prawnych świadczonych przez adwokata nieodpłatnie na rzecz osób niezamożnych - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 04 grudnia 2009 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania usług porad prawnych świadczonych przez adwokata nieodpłatnie na rzecz osób niezamożnych. Wniosek uzupełniony został w dniu 05 marca 2010 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jako adwokat wykonuje zawód w ramach prowadzonej przez siebie kancelarii adwokackiej od listopada 2008 roku. Usługi świadczy w pełnym zakresie przewidzianym przez ustawę prawo o adwokaturze (patrz art. 4 ustawy, tekst jednolity: Dz. U. 2009 r. Nr 146 poz. 1188). Poza pracą w kancelarii - jednego, wybranego dnia w miesiącu, poza siedzibą kancelarii, Wnioskodawca udziela przez 2-3 godziny, także prostych porad prawnych osobom niezamożnym, głównie emerytom, rencistom lub studentom. Porady dotyczą w zasadzie wyłącznie, wskazania praw i obowiązków, które przysługują danej osobie oraz możliwości podjęcia stosownych kroków prawnych w danej sprawie. Nie obejmują tworzenia czy też redagowania pism procesowych lub innych czynności. Wymienione osoby składają pisemne oświadczenie w trybie § 3 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2002, nr 163, poz.1348), które dotyczy sytuacji majątkowej lub rodzinnej klienta uniemożliwiającej im poniesienie kosztów honorarium adwokackiego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy usługa, świadczona poza siedzibą kancelarii, w postaci prostej porady prawnej świadczona na rzecz osób niezamożnych, które złożą pisemne oświadczenie w trybie § 3 ust 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2002, nr 163, poz. 1348), stanowi dla Wnioskodawcy osobiście lub kancelarii Wnioskodawcy przychód, który należy opodatkować podatkiem dochodowym od osób fizycznych oraz czy jest taka usługa opodatkowana podatkiem VAT?

Pytanie odnosi się do zdarzeń przyszłych.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Wnioskodawca w zakresie podatku od towarów i usług wyraził zdanie, iż należy wskazać na art. 5 tej ustawy, który stanowi, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega co do zasady odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Nieodpłatne świadczenie usług traktuje się na równi z odpłatnym świadczeniem usług tylko w niektórych przypadkach. Kwestię tę reguluje przepis art. 8 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z którym nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług, jeżeli nie są one związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami, w całości lub w części, traktuje się jak odpłatne świadczenie usług.

Nieodpłatne świadczenie usług (w tym także bezpłatne porady prawne) co do zasady nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jeżeli podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego od zakupów związanych z tymi usługami, a ich wykonanie związane jest z prowadzeniem przedsiębiorstwa podatnika. W przeciwnym wypadku nieodpłatne świadczenie usług traktuje się jak odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Powyższe rozwiązanie przyjęte w przepisach o podatku od towarów i usług wynika z podstawowych zasad podatku, na których opiera się system podatku VAT, tj. powszechności opodatkowania i neutralności, jak i z samej istoty tego podatku polegającej na opodatkowaniu konsumpcji - podkreślił resort finansów w cytowanej wyżej odpowiedzi na interpelacją poselską. Odstąpienie od obowiązku naliczenia podatku należnego w sytuacji, gdy podatnik odliczył podatek naliczony przy nabyciu towarów lub usług związanych z nieodpłatnym świadczeniem usług (np. pomocy prawnej) oznaczałoby, że faktycznie konsumpcja nie byłaby obciążona tym podatkiem, a to stałoby w sprzeczności ze wskazanymi wyżej zasadami i konstrukcją podatku od towarów i usług. Reasumując, z przepisów o podatku od towarów i usług wynika, że czynności nieodpłatne - w tym również świadczenie usług prawnych bez wynagrodzenia - nie są co do zasady objęte opodatkowaniem podatkiem VAT, jeżeli podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z tą usługą.

Wnioskodawca podkreśla, iż niezależnie od powyższego, stosowanie do § 3 ust. 2 rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w przypadkach szczególnie uzasadnionych, gdy przemawia za tym sytuacja majątkowa lub rodzinna klienta albo rodzaj sprawy, adwokat może ustalić stawkę opłaty niższą niż stawka minimalna albo zrezygnować z opłaty w całości. Skoro zostanie ustalone, iż dyspozycja normy § 3 ust. 2 cyt. rozporządzenia zostanie wypełniona to niezasadnym jest opodatkowanie takiej usługi (skoro rezygnację z pobrania honorarium przewiduje ustawodawca), tym bardziej, iż faktyczny (ekonomiczny) ciężar podatku - wbrew ogólnym zasadom konstrukcyjnym systemu VAT, spoczął by na usługodawcy (nie-konsumencie), który w tym przypadku, nie kieruje się chęcią osiągnięcia zysku (non-profit). Ponadto Wnioskodawca zaznaczył, iż konieczność opodatkowania wskazanych ustnych porad prawnych spowoduje, iż przestanie ich udzielać z oczywistych względów.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, o których mowa w art. 14b § 3 oraz w art. 14f § 2 ustawy Ordynacja podatkowa, w związku z tym, pismem z dnia 01 marca 2010 r., znak: IPPP1-443-1285/09-2/BS, na podstawi...