Wpływ migracji zamożnych podatników na dochody samorządów

Interpelacja nr 15053 do ministra finansów w sprawie propozycji zmian w zakresie zasad naliczania dochodów gmin i powiatów z tytułu udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych

Coraz częściej podczas spotkań z samorządowcami dominuje temat zmian w zakresie zasad naliczania dochodów gmin z tytułu udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych. Konieczność zmian wynika z procesów demograficzno-społecznych, jakie zaobserwować można zwłaszcza w obszarach metropolitarnych. Od szeregu lat następuje migracja zamożnej części mieszkańców tzw. dużych miast do gmin i powiatów ościennych. Migracja ta oznacza w przeważającej części przypadków tylko zmianę miejsca zamieszkania i zameldowania, natomias faktycznie osoby te nadal pracują i korzystają z infrastruktury oraz szeregu usług publicznych, głównie w zakresie oświaty, transportu i kultury w znacznej części finansowanych ze środków własnych budżetów dużych miast.

Fakt zmiany miejsca zameldowania/zamieszkania tych osób oznacza dla tych miast utratę znacznej części dochodów z tytułu udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych, co ogranicza ich możliwości finansowe w realizacji zadań publicznych.

1. Czy zdaniem Pana Ministra zasadna jest propozycja zmiany w art. 4 ust. 2 art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego określających podstawy naliczenia udziału gmin i powiatów we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych, która polegałaby na zastąpieniu słów: ˝podatników zamieszkujących na obszarze gminy i powiatu˝ brzemieniem: ˝podatników zatrudnionych na obszarze gminy i powiatów˝?

2. Jak ocenia Pan propozycję samorządów, które proponują, aby zmiana ta została dokonana przy zachowaniu 2-letniego okresu przejściowego, w którym obowiązywać mogłaby propozycja 50% na 50% dla gminy/powiatu zamieszkania oraz gminy/powiatów zatrudniania? Należy zaznaczyć, iż przedstawione propozycje znajdują poparcie w stanowisku skarbników Unii Metropolii Polskich przyjętym w dniu 19 listopada 2009 r. oraz prezydenta miasta Bydgoszczy w wystosowanym do Pana Ministra piśmie dnia 25 listopada 2009 r.

3. Czy nie uważa Pan Minister, iż obiektywniejszym rozwiązaniem byłoby wprowadzenie zasady zgłoszonej przez samorządy na stałe?

Poseł Teresa Piotrowska oraz grupa posłów

Warszawa, dnia 23 lutego 2010 r.

Odpowiedź: Elżbieta Suchocka-Roguska - sekretarz stanu w Ministerstwie Finansów

Szanowny Panie Marszałku!

W związku z przesłaną przy piśmie z dnia 12 marca 2010 r. nr SPS-023-15053/10 interpelacją poseł Teresy Piotrowskiej oraz grupy posłów w sprawie propozycji zmian w zakresie zasad naliczania dochodów gmin i powiatów z tytułu udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych uprzejmie wyjaśniam:

Jedną z podstawowych zasad, na których opiera się system finansowania gmin, jest obiektywizacja zasileń budżetów samorządowych zarówno w formie transferu środków z budżetu państwa, jak i udziałów w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa subwencji ogólnej z budżetu państwa. Oznacza to w szczególności:

1) określenie ściśle sformalizowanych zasad ustalania wielkości subwencji ogólnej dla poszczególnych gmin, sposobu ustalania dochodów z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych oraz od osób prawnych,

2) zniesienie możliwości uznaniowego przyznawania przez ministra finansów – z własnej inicjatywy lub w wyniku kierowanych do resortu indywidualnych wniosków – dodatkowych środków poza określonymi w ustawie.

Od dnia 1 stycznia 2004 r. kwestie, o których mowa wyżej, reguluje ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2008 r. Nr 88, poz. 539, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 9 ww. ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego udział jednostki samorządu terytorialnego we wpływach z podatku do...