W świetle art. 21 ust. 1 pkt 46 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych możliwe jest przekazywanie środków za pośrednictwem podmiotu upoważnionego do rozdzielania środków bezzwrotnej pomocy; ważne jest, że w ostatecznym rozrachunku środki pomocowe pochodziły od podmiotów wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 46 lit. a) ustawy o PIT. Sposób wypłaty środków finansowych jest kwestią techniczną, która nie powinna decydować o zwolnieniu danego przychodu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych – orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku.

O co toczył się spór?

Podatniczka złożyła wniosek o wydanie wiążącej interpretacji podatkowej. We wniosku podała, że jako doktorantka brała udział w konkursie zorganizowanym przez Fundusz Stypendialny i Szkoleniowy (FSS) i w związku z tym otrzymała stypendium indywidualne w celu przeprowadzenia badań naukowych w NIVA (Norweski Instytut Badań Wody) w Oslo. Budżet FSS pochodzi w 90% z funduszy Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego, natomiast w 10% z budżetu państwa polskiego. Mechanizm EOG oraz Norweski Mechanizm Finansowy (fundusze norweskie) są bezzwrotną pomocą zaoferowaną Polsce przez Norwegię, Islandię i Lichtenstein. Ustanowienie FSS mocą dokumentu założycielskiego to inicjatywa wspierająca współpracę edukacyjną pomiędzy Polską a krajami darczyńcami, której celem jest zwiększenie zakresu i podniesienie jakości organizacji mobilności studentów i pracowników.

Środki, jakie podatniczka otrzymała z Funduszu Stypendialnego i Szkoleniowego, były przeznaczone na realizację ściśle określonego projektu, który zgłosiła w konkursie ogłoszonym przez Fundusz. Zrealizowanie projektu pozwoliło na wykonanie części badań do pracy doktorskiej, których nie miałaby możliwości zrealizować w macierzystej uczelni. Po zakończeniu badań podatniczka złożyła FSS sprawozdanie dotyczące realizacji projektu. Koszty, które pokryła ze stypendium to koszty podróży, koszty utrzymania - czynsz, bilety miesięczne, wyżywienie itp., koszty ubezpieczenia, koszty instytucjonalne - wypłacone Instytucji przyjmującej, czyli NIVA w Oslo. Środki finansowe zostały wypłacone na podstawie udokumentowanych wydatków - rachunków, faktur, biletów. W puli stypendium nie uwzględniono kosztów związanych ze zwrotem podatku zakładając, że jest to pomoc bezzwrotna wolna od podatku. Stypendium otrzymane w styczniu 2009 r. zostało sfinansowane z Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2004 - 2009, Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2004-2009 oraz z budżetu państwa na 2008 r. Wniosek o stypendium złożono w czerwcu 2008 r.

Podatniczka chciała wiedzieć, czy otrzymane stypendium pochodzące ze środków bezzwrotnej pomocy jest wolne od podatku dochodowego zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W ocenie podatniczki otrzymana pomoc finansowa jest wolna od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r., nr 51, poz. 307, z późn. zm., dalej: u.p.d.o.f.).
Dyrektor izby skarbowej wydający interpretację podatkową w imieniu ministra finansów uznał stanowisko podatniczki za nieprawidłowe. W uzasadnieniu interpretacji podkreślił, że w świetle art. 21 ust. 1 pkt 46 u.p.d.o.f. dochody podatników korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego w sytuacji, gdy spełnione są łącznie dwie przesłanki:

- środki finansowe pochodzą od rządów państw obcych, organizacji międzynarodowych, międzynarodowych instytucji finansowych (...), w tym również w przypadkach, gdy przekazanie tych środków jest dokonywane za pośrednictwem podmiotu upoważnionego do rozdzielania środków bezzwrotnej pomocy,
- prace wykonywane przez podatnika służą bezpośredniej realizacji celu określonego programem finansowanym z bezzwrotnej pomocy.

Z przepisu tego wynika również przesłanka negatywna - nie podlegają zwolnieniu dochody osób, którym podatnik bezpośrednio realizujący cel programu zleca - bez względu na rodzaj umowy - wykonanie określonych czynności w związku z realizowanym przez niego program...