07.12.2006

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (Dz. U. Nr 83, poz. 930, z późn. zm.) kto popełnia wykroczenie skarbowe musi liczyć, się z tym, że zostanie ukarany grzywną. Przy obecnym wynagrodzeniu minimalnym – 899, 10 zł – może wynieść ona nawet 17.982 zł. Górny limit grzywny może być jednak obniżony dla sprawcy czynów mniejszej wagi, za popełnienie których wystarczająca kara to grzywna nieprzekraczająca podwójnej wysokości minimalnego wynagrodzenia. Urząd skarbowy może bowiem wystawić mandat karny, gdy nie zachodzi konieczność orzeczenia surowszej kary. Jednak nie każdy może liczyć na takie potraktowanie.

Postępowania mandatowego nie stosuje się, jeżeli:

1) w związku z wykroczeniem skarbowym nastąpiło uszczuplenie należności publicznoprawnej (np. podatku), chyba że do chwili przyjęcia mandatu karnego wymagalna należność została w całości uiszczona,
2) zachodzi zbieg przepisów (tzn. czyn wyczerpuje znamiona określone w dwóch albo więcej przepisach kodeksu karno skarbowego), a ten sam czyn sprawcy wykroczenia skarbowego wyczerpuje zarazem znamiona przestępstwa skarbowego,
3) zgłoszono interwencję co do przedmiotu podlegającego przepadkowi.

Na mandat nie może liczyć także sprawca, którego wina budzi wątpliwości, a okoliczności popełnionego czynu nie są jasne.

Postępowanie mandatowe

Postępowanie mandatowe prowadzi:

1) finansowy organ postępowania przygotowawczego, tj. urząd skarbowy, inspektor kontroli skarbowej oraz urząd celny, lub jego upoważniony przedstawiciel,
2) upoważniony przez urząd celny funkcjonariusz celny pełniący służbę w izbie celnej, o którym mowa w art. 118 § 4 Kks,
3) a także, gdy przepis szczególny tak stanowi niefinansowy organ postępowania przygotowawczego, a mianowicie Straż Graniczna, Policja, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Żandarmeria Wojskowa, Centralne Biuro Antykorupcyjne.

Natomiast do nakładania kary grzywny w drodze mandatu karnego za wykroczenia skarbowe są uprawnieni:

1) upoważnieni przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego pracownicy urzędów skarbowych,
2) inspektorzy kontroli skarbowej,
3) upoważnieni przez naczelnika właściwego urzędu celnego pracownicy urzędów celnych i funkcjonariusze celni,
4) upoważnieni funkcjonariusze Policji,

Upoważnienie do nakładania kary grzywny w drodze mandatu karnego wydaje funkcjonariuszom pełniącym służbę w:

a) Komendzie Głównej Policji - Komendant Główny Policji,
b) komendach wojewódzkich Policji - komendanci wojewódzcy Policji,
c) komendach powiatowych Policji - komendanci powiatowi Policji,
d) komendach miejskich Policji - komendanci miejscy Policji.

5) upoważnieni przez Komendanta Głównego Straży Granicznej funkcjonariusze Straży Granicznej (dla pełniących służbę w oddziałach Straży Granicznej jest to komendant oddziału Straży Granicznej),
6) upoważnieni przez Komendanta Głównego Żandarmerii Wojskowej (lub komendanta oddziału Żandarmerii Wojskowej) żołnierze Żandarmerii Wojskowej.

Upoważnienie do nakładania kary grzywny w drodze mandatu karnego powinno zawierać oznaczenie podmiotu wydającego upoważnienie, numer upoważnienia, datę wydania i termin ważności, podstawę prawną jego wydania, imię i nazwisko upoważnionego funkcjonariusza, numer ewidencyjny funkcjonariusza określony w legitymacji służbowej, określenie obszaru, na którym upoważnienie jest ważne. Dodatkowo upoważnienie powinno być podpisane przez organ, który je wydał, oraz opatrzone odciskiem pieczęci urzędowej.

Jak już pisaliśmy, w postępowaniu mandatowym, o ile kodeks nie stanowi inaczej, karę grzywny w drodze mandatu karnego nałożyć można jedynie, gdy osoba sprawcy i okoliczności popełnienia wykroczenia skarbowego nie budzą wątpliwości, a nie zachodzi potrzeba wymierzenia kary surowszej niż karę grzywny w granicach nieprzekraczających podwójnej wysokości minimalnego wynagrodzenia (czyli 1.798,20 zł.). Warto z urzędnikiem spróbować wynegocjować jak najniższy wymiar kary przytaczając wszelkie okoliczności łagodzące. Należy tu dodać, że przy wymierzaniu kary grzywny lub nakładaniu jej mandatem karnym, uwzględnia się stosunki majątkowe i rodzinne sprawcy oraz jego dochody i możliwości zarobkowe.

Uwaga: Postępowanie mandatowe może być prowadzone niezależnie od postępowania przygotowawczego.

Warunkiem nałożenia kary grzywny w drodze mandatu karne...