Przerwanie biegu przedawnienia zobowiązań podatkowych

Zgodnie z normą zawartą w art. 70 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r.– Ordynacja podatkowa (tj. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z późn. zm.)1) zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Na zasadzie wyjątku od powyższej reguły nie przedawniają się zobowiązania zabezpieczone hipoteką lub zastawem skarbowym.2) Przy zobowiązaniach zabezpieczonych w sposób, o którym powyżej, upływ czasu ma jedynie takie znaczenie, że po upływie terminu, który w innych przypadkach powodowałby niemożność egzekucji z powodu przedawnienia– ogranicza przedmiot egzekucji jedynie do przedmiotu na którym została ustanowiona hipoteka lub zastaw (art. 70 § 8 o.p.).

W przypadku zobowiązań, które ulegają przedawnieniu przepisy Ordynacji przewidują jednakże sytuacje, w których następuje przerwanie biegu przedawnienia, czego konsekwencją jest to, że termin przedawnienia zaczyna biec na nowo. Inaczej mówiąc, instytucja przerwania „to taka ingerencja w bieg terminu przedawnienia, po ustaniu której biegnie on na nowo”.³⁾ Przerwanie biegu przedawnienia zobowiązania podatkowego następuje z mocy prawa. Ordynacja przewiduje jedynie dwa przypadki, w których następuje przerwanie biegu przedawnienia, które mogą nastąpić niezależnie od siebie – są to:

1) ogłoszenie upadłości (art. 70 § 3 o.p.) oraz
2) zastosowanie środka egzekucyjnego, o którym podatnik został zawiadomiony (art. 70 § 4 o.p.).

ad 1) ogłoszenie upadłości
Ogłoszenie upadłości podatnika lub innej osoby zobowiązanej do zapłaty podatku nie może stanowić samo w sobie przeszkody do skutecznego prowadzenia przez organ postępowania mającego na celu wymiar i egzekucję podatku. Ogłoszenie upadłości jest, stosownie do art. 11 ustawy z dn. 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 60, poz. 535 z późn. zm.)⁴⁾ następstwem zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości w przypadku, gdy dłużnik:

- nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań albo,
- pomimo, że wykonuje je na bieżąco, to jednakże suma zobowiązań przekracza wartość jego majątku.⁵⁾

Ogłoszenie upadłości ma na celu likwidację majątku upadłego w celu zaspokojenie roszczeń wierzycieli.⁶⁾ Stosownie do art. 52 U.pr.u.n. datą ogłoszenia upadłości jest data wydania postanowienia sądu o ogłoszeniu upadłości.

Termin przedawnienia zaczyna biec na nowo od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o ukończeniu postępowania upadłościowego. Postanowieniem kończącym postępowanie upadłościowe jest:

- postanowienie o zakończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku upadłego (art. 368 ust. 1 U.pr.u.n.),
- postanowienie o umorzeniu postępowania układowego (art. 361 U.pr.u.n.),
- postanowienie o uchyleniu postępowania upadłościowego (art. 371 U.pr.u.n.),
- postanowienie o zakończeniu postępowania upadłościowego wydane na skutek uprawomocnienia się postępowania zatwierdzającego układ (art. 293 ust. 1 U.pr.u.n.).

ad 2) zastosowanie środka egzekucyjnego
Przerwanie biegu przedawnienia zobowiązania podatkowego następuje na skutek zastosowanie któregokolwiek z zamkniętego katalogu środków egzekucyjnych wymienionych w art. 1a pkt 12 lit. a ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tj. Dz. U. z 2005 Nr 229, poz. 1954, z późn. zm.).⁷⁾ Pamiętać należy, że z uwagi na okoliczność, iż zobowiązanie podatkowe z natury rzeczy jest obowiązkiem świadczenia pieniężnego – środkami egzekucyjnymi mającymi znaczenie dla przerwania biegu przedawnienia są jedynie te, które dotyczą egzekucji należności pieniężnych.

Zgodnie z tym katalogiem, w postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym należności pieniężnych, ...