Nieodpłatne świadczenia pracodawcy na rzecz pracowników wywołują szereg konsekwencji podatkowych. Najbardziej popularna wydaje się być problematyka PIT. Warto jednak pamiętać, że świadczenia pracownicze powodują powstanie określonych skutków podatkowych po stronie pracodawcy także w zakresie VAT.

Co do zasady opodatkowaniu VAT podlega odpłatne przekazanie towarów oraz odpłatne świadczenie usług. Jednakże w przypadkach określonych w art. 7 ust. 2 ustawy o VAT dla dostawy towarów oraz odpowiednio art. 8 ust. 2 tej ustawy dla świadczenia usług – opodatkowaniu podlegają także czynności nieodpłatne. Na podstawie wskazanych przepisów nieodpłatna dostawa towarów i nieodpłatne świadczenie usług podlegają opodatkowaniu, jeśli spełnione są łącznie poniższe przesłanki:

• przekazane towary/świadczone usługi nie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa oraz
• podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony przy nabyciu towarów i usług związanych z przekazywanymi towarami/świadczonymi usługami.

W praktyce dla celów opodatkowania VAT transakcji nieodpłatnej ustalenia wymaga, czy przekazywanie usługi (świadczenia) lub towaru dokonywane jest w celach związanych z prowadzoną działalnością. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego (zob. wyrok z 9 grudnia 2008 r., sygn. akt I FSK 1589/2007) przez świadczenie usług w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą rozumie się tylko takie usługi, które zostały wykonane w związku z potrzebami działalności. Z kolei zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych brak związku przekazanych towarów/świadczonych usług z prowadzeniem przedsiębiorstwa występuje wówczas, gdy przekazanie towarów lub świadczenie usług odbywa się bez związku z potrzebami prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej. Oznacza to więc, że opodatkowaniu VAT podlega nieodpłatna dostawa takich towarów/nieodpłatne świadczenie takich usług, które nie mają żadnego wpływu na przyszłe obroty przedsiębiorstwa, jego zyski, wizerunek, odbiór przez kontrahentów obecnych lub potencjalnych (zob. interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 23 marca 2010 r., sygn. ILPP2/443-150/10-2/AD).

Zgodnie natomiast z art. 86 ustawy o VAT prawo do odliczenia VAT przysługuje podatnikom w zakresie, w jakim towary i usługi wykorzystywane są do wykonywania czynności opodatkowanych. Przy czym związek ten należy badać w momencie ponoszenia wydatku oraz otrzymania faktury VAT dokumentującej nabycie towaru czy usługi. W konsekwencji należy stwierdzić, że podatnik w momencie nabycia towarów oraz usług określa, czy nabywane przez niego towary i usługi będą wykorzystywane w prowadzonej przez niego działalności opodatkowanej. Podatnik może zatem obniżyć kwotę podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w sytuacji, gdy występuje związek pomiędzy poniesionymi wydatkami a wykonywanymi z tytułu prowadzonej działalności czynnościami opodatkowanymi.

Świadczenia finansowane z ZFŚS

W celu ustalenia obowiązku opodatkowania VAT określonych świadczeń na rzecz pracownika każdorazowo należy ocenić, czy świadczenia te są przekazywane w związku z potrzebami działalności prowadzonej przez pracodawcę. W przypadku przekazywania pracownikom określonych świadczeń finansowanych w całości z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych należy stwierdzić, że są one nierozerwalnie związane z działalnością pracodawcy, w związku z czym nie podlegają one opodatkowaniu VAT.

Potwierdzają to organy podatkowe, uznając, że nie jest możliwe prowadzenie działalności gospodarczej bez zachowywania przepisów ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. 1996 r. Nr 70, poz. 335 z późn. zm.), jak też nie prowadzi się działalności socjalnej na korzyść pracowników poza prowadzoną działalnością. Dlatego prowadzenie działalności socjalnej, w tym nabywanie i przekazywanie pracownik...