Zwrot dopłat wniesionych do spółki a koszt uzyskania przychodów

Jednym ze sposobów dokapitalizowania spółki jest wniesienie do niej przez udziałowców dopłat. Przepisy Kodeksu spółek handlowych przewidują, że w pewnych okolicznościach dopłaty mogą być zwracane wspólnikom. W takim przypadku należy jednak pamiętać o prawidłowym rozliczeniu podatkowym takiego zwrotu.

Przepisy Kodeksu spółek handlowych

Zgodnie z art. 177 § 1 i 2 ustawy Kodeks spółek handlowych (dalej: k.s.h.) umowa spółki może zobowiązywać wspólników do dopłat w granicach liczbowo oznaczonej wysokości w stosunku do udziału. Dopłaty powinny być nakładane i uiszczane przez wspólników równomiernie w stosunku do ich udziałów. Wysokość i terminy dopłat oznaczane są w miarę potrzeby uchwałą wspólników.

Odnośnie do zwrotu dopłat zastosowanie znajdzie art. 179 k.s.h., zgodnie z którym dopłaty mogą być zwracane wspólnikom, jeżeli nie są wymagane na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym. Zwrot dopłat może nastąpić po upływie miesiąca od dnia ogłoszenia o zamierzonym zwrocie w piśmie przeznaczonym do ogłoszeń spółki oraz powinien być dokonany równomiernie wszystkim wspólnikom. Zwróconych dopłat nie uwzględnia się przy żądaniu nowych dopłat.

Zwrot dopłat dokonanych na podstawie k.s.h.

Odnośnie do wnoszenia dopłat do spółki należy zwrócić uwagę na art. 12 ust. 4 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: ustawa o CIT), w myśl którego nie stanowią przychodu (...) dopłaty wnoszone do spółki, jeżeli ich wniesienie następuje w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

Analogicznie, skoro otrzymane dopłaty nie stanowią przychodu dla podatnika, ich zwrot również nie powinien mieć wpływu na wynik podatkowy.

Powyższe wynika wprost z art. 16 ust. 1 pkt 53 ustawy o CIT, który wskazuje, że do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się (...) dopłat, o których mowa w art. 12 ust. 4 pkt 11, oraz ich zwrotu. Powołane przepisy wprost określają, że dopłaty otrzymane w trybie i na zasadach określonych w k.s.h. nie stanowią przychodu podatnika i równocześnie ich zwrot nie stanowi kosztu uzyskania przychodów.

Zwrot dopłat stanowiących przychód

Ciekawą kwestią jest to, jak potraktować zwrot dopłat, które stanowiły wcześniej przychód podlegający opodatkowaniu. Jak zostało wskazane powyżej, zgodnie z przepisami ustawy o CIT do przychodów nie zalicza się dopłat wnoszonych do spółki, jeżeli ich wniesienie następuje w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach. A contrario, dopłaty wnoszone w innym trybie będą stanowić przychód spółki, do której są wnoszone.

W związku z powyższym pojawia się pytanie: czy zwrot dopłaty stanowiącej przychód podatnika może być uznany za koszt uzyskania przychodu w momencie jej zwrotu?

Niestety, organy podatkowe nie są jednomyślne w tej kwestii. W interpretacji z 27 października 2009 r., sygn. IBPBI/2/423-1279/09/MO, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach uznał, że w przypadku zwrotu dopłat stanowiących uprzednio przychód zachodzą przesłanki pozytywne uznania wydatku związanego ze zwrotem dopłat za koszt uzyskania przychodów, ustalone w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Zgodnie z tym przepisem (...) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Dodatkowo organ podkreślił, że wydatek ten nie został również wskazany w katalogu kosztów niepotrącalnych zawartym w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT. W szczególności do zwrotu tych dopłat nie stosuje się art. 16 ust. 1 pkt 53 ustawy o CIT, który stanowi, iż nie uważa się za koszty uzyskania przychodów dopłat, o których mowa w art. 12 ust. 4 pkt 11, oraz ich zwrotu. Odnosi się on bowiem wprost do dopłat, o których mowa w art. 12 ust. 4 pkt 11 ustawy o CIT, a więc niestanowiących przychodu dopłat wnoszonych w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach (tj. k.s.h.).

Odmienne stanowisko zaprezentował z kolei Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z 21 kwietnia 2009 r., sygn. ILPB3/423-94/09-4/DS, który stwierdził, że jeżeli określony wydatek nie został wyłączony postanowieniami ustawy z kosztów uzyskania przychodów, nie oznacza to, że automatycznie powinien on być zaliczony do kosztów podatkowych, konieczna jest bowiem jego analiza pod kątem celu działania. Istotny jest realny zamiar, a nie bezwzględne osiągnięcie konkretnego przychodu. Ustawodawca nie stawia wymogu, by poniesiony koszt przyniósł przychód, lecz żeby był poniesiony w celu jego osiągnięcia.

Kosztem uzyskania przychodów są zatem uzasadnione racjonalnie i gospodarczo nakłady i wydatki związane z działalnością gospodarczą podatnika i jego funkcjonowaniem, który przez ich poniesienie („w celu”) zmierza do osiągnięcia przychodów. Istotne jest, że kosztami uzyskania przychodów są wydatki w celu utrzymania i zabezpieczenia źródła przychodów, co ma zastosowanie przy kwalifikacji podatkowej kosztów skierowanych na działania racjonalne i zgodne z prawem.

Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że zwrot dopłat wniesionych wcześniej do spółki z naruszeniem przepisów k.s.h. wyklucza możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

Jak wynika z powołanych interpretacji organów podatkowych, zaliczenie zwracanych udziałowcom dopłat tylko z tego powodu, że wcześniej stanowiły przychód podatkowy, obarczone jest ryzykiem sporu z organami podatkowych i zależy od podejścia przyjętego w danej sprawie podatnika.

Michał Wójcik

Wszystkie artykuły z tego działu »

WASZE KOMENTARZE (0)

Dodaj nowy komentarz

komentarz:
podpis:
 

Drodzy Użytkownicy podatki.biz. Choć czytamy uważnie Wasze komentarze, nie odpowiadamy na pytania w kwestiach szczegółowych. Zadając je, kierujecie je nie do nas, a do innych Użytkowników podatki.biz. Jeżeli chcecie wyjaśnić lub rozwiązać jakiś problem, zachęcamy do skorzystania z naszego forum dyskusyjnego - www.podatki.biz/forum

Zespół podatki.biz

Napisz komentarz...