ZUS: Ustawa abolicyjna - najczęściej zadawane pytania

Ustawa abolicyjna to ustawa z dnia 9 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz. U. z 2012 r. poz. 1551). Ustawa przewiduje umorzenie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz wypadkowe, za okres od 1 stycznia 1999 r. do 28 lutego 2009 r. za osoby obowiązkowo podlegające tym ubezpieczeniom z tytułu prowadzonej działalności, odsetek za zwłokę od ww. składek, opłaty prolongacyjnej, kosztów upomnienia, opłaty dodatkowej, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego.

Umorzenie należności na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz wypadkowe za osoby obowiązkowo podlegające tym ubezpieczeniom z tytułu prowadzonej działalności skutkuje umorzeniem nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy za ten sam okres oraz należnych od nich odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych oraz kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego.

Kogo dotyczy ustawa abolicyjna?

Ustawa abolicyjna dotyczy osób, które w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 28 lutego 2009 r. podlegały obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu oraz wypadkowemu, z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności, tj.:

• osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych,
• twórców lub artystów,
• osób prowadzących działalność w zakresie wolnego zawodu,
• wspólników jednoosobowych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółek jawnych, komandytowych lub partnerskich.

Jakiego okresu dotyczy abolicja?

Ustawa abolicyjna dotyczy okresu od 1 stycznia 1999 r. do 28 lutego 2009 r. Oznacza to brak możliwości umorzenia na tej podstawie zaległości powstałych przed 1 stycznia 1999 r. oraz po 28 lutego 2009 r.

Które składki podlegają umorzeniu w oparciu o ustawę abolicyjną?

Ustawa przewiduje umorzenie:

• składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz wypadkowe, za okres od 1 stycznia 1999 r. do 28 lutego 2009 r. za osoby obowiązkowo podlegające tym ubezpieczeniom z tytułu prowadzonej działalności pozarolniczej,
• odsetek za zwłokę od w/w składek,
• opłaty prolongacyjnej, kosztów upomnienia, opłaty dodatkowej, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego.

Umorzenie powyższych należności skutkuje jednocześnie umorzeniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i na Fundusz Pracy za ten sam okres oraz należnych od nich odsetek za zwłokę, opłaty prolongacyjnej, kosztów upomnienia, opłaty dodatkowej, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego.

Czy mogę ubiegać się o zwrot już zapłaconych składek w ramach ustawy abolicyjnej?

Nie, ustawa abolicyjna nie przewiduje możliwości umorzenia należności, które zostały zapłacone.

WNIOSEK

W jakiej formie i gdzie należy złożyć wniosek o umorzenie zaległości objętych ustawą abolicyjną?

Wniosek o umorzenie należności z tytułu składek można złożyć:

• osobiście, w formie pisemnej, w dowolnej terenowej jednostce organizacyjnej ZUS,
• za pośrednictwem poczty.

W tym celu można wykorzystać wniosek znajdujący się na stronie internetowej ZUS

http://zus.pl/pliki/formularze/fill&print/wniosek_dłuznika_o_umorzenie_abolicja.pdf.

Wniosek można wypełnić oraz wydrukować i po podpisaniu przesłać lub osobiście złożyć w terenowej jednostce Zakładu.

Do kiedy można składać wnioski o umorzenie należności z tytułu składek na podstawie ustawy abolicyjnej?

Wniosek o umorzenie należności należy złożyć w terminie 24 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy abolicyjnej, tj. do dnia 15 stycznia 2015 r.

W przypadku kiedy decyzję:

• odpowiedzialności spadkobiercy lub osoby trzeciej za zadłużenie,
• określającą wysokość zadłużenia z tytułu składek na obowiązkowe ubezpieczenia,
• podleganiu obowiązkowym ubezpieczeniom

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyda po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, wniosek o umorzenie można złożyć w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się tej decyzji lub w terminie 24 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, jeżeli ten termin jest dłuższy.

Jakie dokumenty należy złożyć z wnioskiem o umorzenie?

W przypadku osób, które na dzień złożenia wniosku o umorzenie nie prowadziły pozarolniczej działalności, jedynym wymaganym dokumentem jest poprawnie wypełniony wniosek o umorzenie należności. Sam wniosek składają również osoby, które na dzień złożenia wniosku prowadziły działalność, jednakże w stosunku do tych osób nie jest prowadzone postępowanie egzekucyjne.

W przypadku osób prowadzących działalność w dniu złożenia wniosku o umorzenie, wobec których jest prowadzone postępowanie egzekucyjne, do poprawnie wypełnionego wniosku należy dołączyć:

• wszystkie zaświadczenia o pomocy de minimis, które Klient otrzymał w roku, w którym ubiega się o pomoc oraz wciągu dwóch poprzedzających go lat (może być to również jego własne oświadczenie) albo oświadczenie, że nie otrzymał pomocy de minimis w tym okresie,
• "Formularz informacji przedstawianych przy ubieganiu się o pomoc de minimis" lub
• "Formularz informacji przedstawianych przez wnioskodawcę" – w przypadku ubiegania się o pomoc de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie,
• oświadczenie zawierające informacje niezbędne do ustalenia kategorii ratingowej,
• w przypadku prowadzenia przez podmiot książki przychodów i rozchodów również wyciąg z książki przychodów i rozchodów.

Wyżej wymienione wnioski i formularze dostępne są w każdej terenowej jednostce ZUS.

Czy z wnioskiem o umorzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne może zwrócić się osoba, która przy jednoczesnym prowadzeniu pozarolniczej działalności nie miała obowiązku odprowadzać składek na ubezpieczenia społeczne z tego tytułu?

Nie, ponieważ zgodnie z ustawą abolicyjną, z wnioskiem o umorzenie mogą wystąpić osoby, które w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 28 lutego 2009 r. podlegały obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności.

Czy z wnioskiem o umorzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne lub Fundusz Pracy może zwrócić się osoba prowadząca pozarolniczą działalność, która nie posiada zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne z tego tytułu?

Nie, zgodnie z ustawą abolicyjną umorzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz wypadkowe z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1442) za okres od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r., skutkuje umorzeniem nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne i na Fundusz Pracy za ten sam okres oraz należnych od nich, za ten sam okres, odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego.

Powyższe oznacza, że w przypadku gdy podmiot występujący o umorzenie należności na podstawie przepisów ustawy abolicyjnej posiada zadłużenie z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne lub Fundusz Pracy za okres od 1 stycznia 1999 r. do 28 lutego 2009 r., a jednocześnie nie posiada zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne za te same okresy, bądź zadłużenie to nie będzie podlegało umorzeniu, Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie może wydać decyzji o umorzeniu należności na ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy na podstawie ustawy abolicyjnej.

Czy spadkobierca, na którego decyzją ZUS przeniósł odpowiedzialność za zobowiązania płatnika składek, może ubiegać się o umorzenie na podstawie ustawy abolicyjnej?

Tak, ponieważ zgodnie z ustawą abolicyjną z wnioskiem o umorzenie należności za okres od 1 stycznia 1999 r. do 28 lutego 2009 r. za osoby podlegające obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności może wystąpić również spadkobierca, jeżeli w zakresie tych zobowiązań Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał decyzję o jego odpowiedzialności.

Wniosek należy złożyć w terminie 24 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy abolicyjnej, tj. do dnia 15 stycznia 2015 r. W przypadku, gdy decyzję o odpowiedzialności spadkobierców Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyda po dniu wejścia w życie ustawy, wniosek o umorzenie należy złożyć w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się tej decyzji, chyba że 24 miesięczny termin jest dłuższy.

Czy z wnioskiem o umorzenie może wystąpić małżonek płatnika odpowiadający z majątku wspólnego, na którego nie przeniesiono decyzją odpowiedzialności za zobowiązania płatnika składek?

Nie. Zgodnie z zapisami ustawy abolicyjnej umorzenie należności następuje na wniosek osoby podlegającej w okresie od dnia 1 stycznia 1999 r. do 28 lutego 2009 r. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności. z wnioskiem może również wystąpić spadkobierca lub osoba trzecia, jeżeli w zakresie tych zobowiązań Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał decyzję o ich odpowiedzialności.

Wobec powyższego żona płatnika, która na mocy art. 29 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) odpowiedzialna jest za długi męża ze wspólnego majątku nie jest podmiotem uprawnionym do wystąpienia z wnioskiem o umorzenie należności na podstawie przepisów ustawy abolicyjnej. W przedmiotowej sytuacji z wnioskiem o umorzenie należności może wystąpić wyłącznie płatnik składek.

Czy istnieje możliwość złożenia wniosku o umorzenie składek za pracowników?

Nie, ustawa abolicyjna przewiduje wyłącznie umorzenie należności osoby obowiązkowo podlegającej ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności.

W jaki sposób ZUS będzie rozpatrywał wniosek o umorzenie, jeśli zostało złożone odwołanie do Sądu od decyzji określającej wysokość zadłużenia, o podleganiu ubezpieczeniom lub o przeniesieniu odpowiedzialności za zobowiązania płatnika składek?

W przypadku złożenia przez płatnika wniosku o umorzenie należności na podstawie przepisów ustawy abolicyjnej, gdy Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał decyzję:

• określającą wysokość zadłużenia...