ZUS: Świadczenie rehabilitacyjne, zasiłek wyrównawczy i zasiłek macierzyński

Zakład Ubezpieczeń Społecznych opublikował komentarz do ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, wyjaśniając szczegółowo i na przykładach wybrane kwestie dotyczące poszczególnych rodzajów świadczeń. Dzisiaj publikujemy część dotyczącą świadczenia rehabilitacyjnego i zasiłków - wyrównawczego i macierzyńskiego.

Świadczenie rehabilitacyjne

100. Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje ubezpieczonemu po wykorzystaniu okresu zasiłkowego, jeżeli jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja rokują odzyskanie zdolności do pracy. O stanie zdrowia uzasadniającym przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego orzeka lekarz orzecznik oddziału ZUS właściwego ze względu na miejsce zamieszkania ubezpieczonego albo komisja lekarska ZUS, w przypadku wniesienia przez ubezpieczonego sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS lub w przypadku zgłoszenia przez Prezesa ZUS zarzutu wadliwości takiego orzeczenia.

101. Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje także ubezpieczonemu, który po wykorzystaniu okresu zasiłkowego został skierowany na badanie przez lekarza orzecznika ZUS w celu przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy, a lekarz ten orzekł, że rokuje on odzyskanie zdolności do pracy.

102. Wysokość świadczenia rehabilitacyjnego wynosi:

1) 90% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za okres pierwszych trzech miesięcy, (90 dni);

2) 75% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za pozostały okres;

3) 100% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego - jeżeli niezdolność do pracy przypada w okresie ciąży.

103. Świadczenie rehabilitacyjne za okres niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową przysługuje w wysokości 100% podstawy wymiaru na zasadach określonych przepisami ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2017 poz. 1773).

104. Osoba ubiegająca się o świadczenie rehabilitacyjne składa wniosek (ZUS Np-7), wraz z niezbędnymi dokumentami, w oddziale ZUS właściwym według miejsca zamieszkania.

105. Dokumentem do wypłaty świadczenia rehabilitacyjnego w wysokości 100% podstawy jego wymiaru, jeżeli niezdolność do pracy przypada na okres ciąży, jest zaświadczenie lekarskie stwierdzające stan ciąży.

106. Dla celów obliczenia świadczenia rehabilitacyjnego podstawa wymiaru zasiłku chorobowego podlega waloryzacji, według zasad określonych w art. 19 ust. 2 ustawy, wskaźnikiem waloryzacji obowiązującym w kwartale, w którym przypada pierwszy dzień okresu świadczenia rehabilitacyjnego.

107. Do świadczenia rehabilitacyjnego mają odpowiednie zastosowanie zasady przedstawione w pkt. 26 – 29.

108. W razie przyjęcia do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego kwoty minimalnego wynagrodzenia pracowników pomniejszonej o 13,71%, w związku z tym, że faktyczna podstawa wymiaru zasiłku jest niższa od minimalnego wynagrodzenia, waloryzacji podlega faktyczna podstawa wymiaru zasiłku. Zwaloryzowana podstawa wymiaru zasiłku nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia pracowników pomniejszonego o 13,71%.

W tym przypadku należy stosować również zasady podane w pkt. 318 i 319.

Zasiłek wyrównawczy

109. Zasiłek wyrównawczy przysługuje tylko ubezpieczonemu będącemu pracownikiem.

110. Zasiłek wyrównawczy nie przysługuje za okresy niezdolności do pracy z powodu choroby, sprawowania opieki lub pobierania zasiłku macierzyńskiego, a także za okresy nieobecności w pracy z innych przyczyn, za które pracownik nie otrzymuje wynagrodzenia.
111. Zasiłek wyrównawczy nie przysługuje pracownikowi uprawnionemu do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy albo nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.

Zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego

112. Pracownicy, z którą rozwiązano stosunek pracy z powodu likwidacji pracodawcy w okresie ciąży i której nie zapewniono innego zatrudnienia, przysługuje do dnia porodu zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego.

113. Zasada, o której mowa w pkt. 112 dotyczy także pracownicy korzystającej z urlopu wychowawczego.

114. Dowodami stanowiącymi podstawę przyznania i wypłaty zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego są:

1) zaświadczenie lekarskie wystawione na zwykłym druku stwierdzające stan ciąży w okresie zatrudnienia;

2) świadectwo pracy lub inny dokument potwierdzający rozwiązanie stosunku pracy z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy;

3) oświadczenie ubezpieczonej, że nie zapewniono jej innego zatrudnienia.

115. Wysokość zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego wynosi 100% podstawy wymiaru.

Zasiłek macierzyński

116. Prawo do zasiłku macierzyńskiego przysługuje bez okresu wyczekiwania.

117. Zasiłek macierzyński przysługuje przez okres ustalony w Kodeksie pracy jako okres:

1) urlopu macierzyńskiego;

2) urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego;

3) urlopu rodzicielskiego;

4) urlopu ojcowskiego.

Zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego oraz urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego

118. Zasiłek macierzyński z tytułu urodzenia dziecka przysługuje przez okres ustalony w art. 180 Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, tj. przez okres:

1) 20 tygodni (140 dni) w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie;

2) 31 tygodni (217 dni) w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie;

3) 33 tygodni (231 dni) w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie;

4) 35 tygodni (245 dni) w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie;

5) 37 tygodni (259 dni) w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.
Nie więcej niż 6 tygodni urlopu macierzyńskiego i zasiłku macierzyńskiego mogą przypadać przed przewidywaną datą porodu, natomiast po porodzie przysługuje urlop macierzyński i zasiłek macierzyński niewykorzystany przed porodem, aż do wykorzystania przysługującego pełnego wymiaru urlopu.

119. Po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego przez okres co najmniej 14 tygodni po porodzie, ubezpieczona może zrezygnować z pobierania zasiłku macierzyńskiego za pozostały okres, jeżeli o zasiłek macierzyński za niewykorzystany okres wystąpi ubezpieczony ojciec dziecka, w okresie przypadającym bezpośrednio po terminie rezygnacji z części zasiłku macierzyńskiego przez ubezpieczoną. W przypadku gdy matka dziecka, która pobiera zasiłek macierzyński wypłacany na podstawie przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, skróci pobieranie tego zasiłku po wykorzystaniu co najmniej 14 tygodni po porodzie, pracownikowi-ojcu dziecka albo innemu ubezpieczonemu-ojcu dziecka nie przysługuje zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego.

120. Ubezpieczona matka dziecka, legitymująca się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji lub orzeczeniem o niepełnosprawności w stopniu znacznym może zrezygnować z pobierania zasiłku macierzyńskiego po wykorzystaniu tego zasiłku za okres co najmniej 8 tygodni po porodzie, o ile o zasiłek macierzyński za niewykorzystany okres wystąpi ubezpieczony ojciec dziecka albo inny ubezpieczony członek najbliższej rodziny. Jeżeli niezdolność do samodzielnej egzystencji lub niepełnosprawność w stopniu znacznym ubezpieczonej matki dziecka powstała po upływie 8 tygodni po porodzie, ubezpieczona może zrezygnować z zasiłku macierzyńskiego nie wcześniej niż od dnia następnego po dniu ustalonym jako dzień powstania niezdolności do s...